Lesbók Morgunblaðsins - 27.06.1971, Blaðsíða 3

Ibúatalam ekki nema tæpar f jór
ar milljónir manna. Árið 1860
voru þrj'ár og hálf miiljón
þræla í þeim ellefu níkj'Um, sem
klufu sig úr sambandinu, en
heildaribúatala þessara ríkja
var aiðeitns níu miiljónir. Má á
þesisu sjá, að geysilegur fjöldi
þræla hefur komið til Banda-
rikjanaia eftir sjálfstæðisyfir-
lýsinguna; þrátt fyrir aliar yf-
irlýsingar um frelsi, jafnrétti
og bræðralag, sem mjög var
haldið á loft i þann tíð.
Á tímabilinu frá 1500 ti'l
1865 voru um það bil fimimtán
miiTjónir svertingja og negra
fluttar um Atlantshaf og
hnepptar í þrældóm handan
hafsins. Gullöld þrælaverzlun-
arinnar var á átjándu öld, en
þá fóru sjö milljónir þræla
vestur um haf. Á niitjándu öld
voru það h'ims vegar „ekki
mema“ f jórar mi'lljónir.
Bretar og Portúgalar gengu
manna harðast fram í þræla-
verziluninni. Auk þess voru svo
Frakkar, Hollendingar, Spán-
verjar — og Bandaríkjamenn,
sem tóku til óspiBtra málanna,
þegar eftir sjálifstæðisyfirlýs-
ingu sína. Flest sjóveldi
Evrópu voru við þrælaverzliun
ina riöin.
Þetta var flókin og þaul-
skipuiögð starfsemi. Iðnvarn-
ingur, svo sem klæðnaður,
málmvörur, vopn, skotfæri og
áfenigi var fluttur handan um
höfin til Afriku; þar voru þess-
ar vörur látmar í skiptum fyr-
Sr svertinigja, sem ættarhöfð-
ingjar á vesturströndinni
lögóu til. Fólkinu var venju-
leiga rænt úr nálægum ætt-
ílokkum eða þá, að þetta voru
striðsfangar. Enn aðrir voru
hundeltir uppi í skógunum likt
og hver önnur villibráð, og
gengu Evrópumennirnir sjálfir
fram í því.
Drasl það, sem Evrópumenn
irnir greiddu hi'num vesturatf-
risku höfðinigjum ærðii upp í
þeim græðgi og þeir kepptust
svo harkalega hver við annan
að ná í söluhæfa þræla, að sið-
menning þjóða þessara hef-
ur ekki beðið þess bætur enn
i dag.
Stundum tók nokkra mánuði
að safna þrælum í skiþ. I>egar
loks voru komnir nógu margir
var þeim troðið niður undir
þiljur; þrælaþiljurnar voru
venjulega um tvö fet á hæð;
gátu þrælarnir þvi eiginlega
hvorki setið né staðið og lágu
þama eins og hrávilði hver um
annan þveran, hlekkjaðdr sam
an á höndum og fótum. Tölvits-
ir menn hafa reiknað það úit,
að á heimieiðinnd hafi iðulega
orðið tólf og hálfte prósents
„farmrýmun", en ferð þessi
tók um það bil fimm vikur. Og
fjöldi'nn allur dó I höfn í
Jamadka meðan beðið var sölti.
Gert var ráð fyrdr því, að af
hverjum hundrað þrælum, sem
fluttir væru frá Afríku,
li'fðu fimmtíu það að verða að
einhverju liði á hinum amer-
ísku pla.ntekrum.
Á átjándu öld urðu mikil af-
föll. John Newton, þrælakaup
maður einn, sagði svo frá, aið
eitt silnn hefðd hann flutt tvö
hundruð og átján þrsela í ferð
og hefðiu sextiu og tveir látizt
áður komið var í höfn. Hann
kvað um það bil fjórðung allra
þræla, sem fkuttir væru þessa
leið, láta lífið fyrr en á ákvörð
Framh. á bls. 12
Gert var ráð fyrir að
fullhraustur þræll dæi eftir
níu ára strit á ökrunum. Með
því móti losnuðu eigendurnir
við að sjá fyrir þeim í ellinni,
er þeir væru orðnir ófærir
til vinnu.
ÓRÁÐ
Ha, ha — nú sofna ég,
fyrst svona er dauðahljótt;
svo hitti ég í draumi
drottninguna í nótt.
í»á gef ég henni kórónu
úr klaka á höfuð sér.
Hún skal fá að damsa
eins og drottningu ber.
Svo gef ég henni svarta siæðu
að sveipa um líkamann,
stro enginn geti séð,
að ég svívirti hann.
Svo gef ég henni helskó,
hitaða á rist,
og bind um hvíta hálsinm
bleikan þymikvist.
Svo rjóðra ég á brjóst henniar
úr blóði mínu kross
og kyssi hiana í Jesú nafni
Júdasarkoss.
Svo dönsum við og dönsum
og drekkum eitrað vín.
. . . Ég vexð konungur djöflanna,
hún drottningin mín.
-'DJá-
Davíð Stefánsson

27. júní 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3