Lesbók Morgunblaðsins - 16.01.1972, Blaðsíða 4

>
,z>
Þaimig var druikíkið á StaB þegar geMi
bar að garði, það er að segja gesti sem
eitthvað þóttu eiga uadir sér, að fyrst var
boðið kaffi og gestirnir sögðu jútakk og
sátu síðan án þess að bóiaði á kaffiniu þartil
húsbóndinn spurði hvort þeir vildu ekki
reka tunguna í eitthvað, og gestimir sögðu
það væri kannski ekki svo vitlausit tii að
hiýja sér, og bóndi sagði viltu ekki skreppa
fram Kolbeinn minn — mig .minnir það ei.gi
að vera lögg á pelanum, og sonurimn fór
fram og kom atftur með siifiurfieyg feikna-
stóran, aifmæiisgjöf frá tengdasyninium, lög-
fræðingi í fteykjavík. Staiupin geymdi
Sigtojöm bóndi í skrifborðániu sínu.
Frarn að þessu var rætt uim veðurfar síð-
asta salarhrings og spáð um næsta dag og
rætt um tiðina undanigengna mánuði ár og
áratugi og Sigbjöm sótti 100 stykkja kassa
af Londondogs i skrifborðið og svo var
púað.
„Jæjaþáskál," sagði SLgbjörn og tók út
úr staupinu. „Annars er ég hættur
að bragða þennan andskota. Maginn er að
drepa mig. Ég er með annan fótinn í gröf-
inni.“
Sonurinn sá uim að glösin tæmdust ekki
og það logaði glaitt í vindlumum. Faðir hans
leiddi saimræðumar.
Eftir fimm s:aup eða þar um bil voru
gestirnir yfirieitt orðnir snöggtum fróðari
um karlmennskuhugsjón Islendinga á sögu-
öld, en henni lýsti Sigbjörn fjáliglega og
situddi mál sitt dæmum úr fornsögum, eink-
um þó Sturl'unigu sem hann kunni á fingr-
um sér ekki síður en markaskrána.
Hann var grannur maður, hár vexti en lát-
ið eitt hoikinn, andli smjór, stórnefjaður og
aug.un lágiu djúpt, lítil en hvöss, gráhærð-
ur og reis hárið frá enni, S'tórbentur með
barkakýli, sem aldrei var kyrrt.
Hann var í baðmuiilarskyrtu blárri opinni
í hálsinn og í uiliarkoti, gráum betribuxum
ópressuðum og ullarleistum. Hann notaði
munntóbak.
Þannig viar þetta að minnsta kosti kvöld-
ið sem ég kom í Stað i fyrsta sinn.
Við höfðum lokið úr einum sexsjö staupum
og Sigbjörn virtist hafa ákveðið að lyfta
*»e*r tweuwu um heyftenginn bændurndir.
Þetta hafði verið gott sumar.
„Ég á nóg hey,“ saigði Sigbjöm. „Sá hef-
ur alllt sem heyin hiefiur. Fyrir mann sem er
að fllosma upp á ég nóg hey.“
„Anidisíkotann ætli þú sért að flosna u.pp."
„Jú, ég er orðinn gamal,“ (Hann var sex-
tuigur). „Þetta stendur en.gan vetginn undir
sér.“
„Þú átt þó alltaf Stað.“
,,Á og á ekki.“
„Hvað er Staðuir i nýja jarðamatinu?"
„Hvað ætli ég viti það?“ sagði Sigbiöm.
„í Haugsniesbardaga miesitu orustu sem háð
hefur verið á Islandi ...“
„Manstu ekki hvað Sitaður er dýr?“
„Ég hieid að einhver hafi verið að *ala
um háifa fjórðu milljón,," sagðd Sigbjörn.
„Annairs man ég það ekffei gjörla."
„Þú þarft þá ektoi að hafa áhyggjur með-
an þú átt jörðina."
„Á jörðina? Ég á sko ekki jörðiina."
„Hver á hiana þá?“
„Ég ætla að biðja þiig Stefán þejar þú
verður við jarðarf örina mina . . .“
„Hver ætlii svosem eigi jörðina nema þú?“
„Á jörðinia? Ég á sko edski jörðina. Það
er jörðin ssm á mig.“
„Já,“ siagði Stefán. „Ég skdi það vel.“
„Til hvers að eiiga jörð?“ spurði Sigbjörn.
„Ungt fðik 'giefur sikít í jiarðir. Það er kom-
ið Suður í tölvurnar og vill ekki hlusta á
gamla fauska eins og okkur.“
Sonurinn og ég hiiustuðum.
„HLustax þú á unga fólikið?" spurði Stefán.
„Hvort ég hliusta? Auðvitað hiiusta ég. Er
ég ekki alltaf að hlusta?“ sagði Sigbjöm.
„Hitit er svo annað mál að enginn hlustar á
mig og þó er oft gott sem gamlir kveða.“
Upp úr þessiu fóru þeir að tala um gamla
liæknisdóma og sauöfjiárpestir og síðast
dýralæknia.
„Manstu eftir Pálima heitn.um á Áslauigs-
s.iöðum?" spurði SLgbjörn,.
Stefán miundi eftiir honum.
„Hann var sniliiinigur að fást við skepnur.
SniJ'Mngur. 1 Peisitinni kom hann sjálfur með
mótefni þegar þeir fyrir Sunnan héldu að
sér höndiunium og gátu ekki neitt.“
e
SIGBJÖRN
A STAÐ
OG SAGAN
BÖKMENNTIR
OG LISTIR
Smásaga
eftir
Þráin
Bertelsson
íætin-um úr gröfinini um stund og minntist
ekki á að hann væri þjáður í maganum.
„Þess edns bað hann,“ sagði Sigbjöm, „að
vera högigvinn á undan bróður sínum. Upp
á það vi'ldi hann ekki horfa. Þannig var það
niú þá.“
Koibeinn sonurinn kom inn og silfurfleyg-
urinn skáldaður úr ótal göngum var orðinn
fuBuir á nýjan leik og somtrinn lé<t renna í
staupdn.
Ég kom að Stað með stórbónda úr ná-
lægii sveit þar sem ég var gestkomandi.
Erindið var að líta á kvígu sem Sigbjöm
vildi selija.
„Stefán minn,“ sagði Sigbjörn þegar hann
rataði aftur út úr Sturliunigaöldinni. „Elsk-
an min ég er iðrandi syndari. Kvíguna seldi
ég í morgun fyrir tutfcuigd þúsund. Ég setti
srvona hátit á hana tiil að haida h'enni fyrir
þig en manngarmurinn vildi ólmur kaupa og
óg gat ekki sagt nei svo ég lét hann haía
íkálif í feaiupbæti. Þannig rek ég nú mín við-
sfldipti. Þú hiefðdr aldrei keypt þennan kvigu
slkratta á ifcuttuigu þúsund.“
„Nei,“ sagði Stefán. „Ég hefði látið það
vera.“
„Já,“ sagði Siigbjöm. „Endia býrð þú enn.
En mikið bið ég þig forláita mér þe ia.“
Hann sýndi ekki mikiLmerM iðrunar.
„Já,“ sagði Stefán. „Fást þú ekki meira
um það, góði.“
Fyrr isn dagiimn hafði ég farið með Stefáni
á amnan bæ þar s;em hann keypti tvær mjólk
urkýr fyrir gjafverð svo haran var fyrir
löngu búinn að mdssa aJten áhuga á kvig-
ummi.
„Annars," sagðí Stefán, „hefði mér ekki
þótt verra að fá kvíguma."
„Elskan mdn,“ sagði Sigbjöm. „Það stóðu
á mér öll jám.“
„Já,“ sagði Stefán. „Við sfeulum ekki tala
meira um það, góði minn."
Ég þurfti fram. Þeigar ég kom Lnn affcur
tók Sitgibjöm efitir mér í fyrsta sinn síðan
hann hiafði bastað á mig kveðju fyrr um
kvöldið.
„Eiskan mín,“ sagði hann. „Ég bið þig
virða mér á betri veg gönnlium manninum.
Ég hélt þú værir húskarl Stefáns en nú
er mér sagt að þú sért skáld og frægur rit-
höfundur að Sunnian. Ertu með i glasiniu?"
Giösiin tæmduist efeki og vúndtereykurinn
liðaðist um loftið. Það sá varla í veggina fyr-
ir bókum elagar myndum; myndum af dánu
fóltoi úr hiestaöldinni og unigu fólki með
srtúdemlisihiúfur og blóm i hnappagatimu; umgu
fólM sem hafði farið Suður og sent þessar
myndir í slnn sfcað.
„Já,“ saigði Stefán. „Han,n var alveg ein-
sitaikur maður.“
„Ég get saigt yfefeur sögu af honum," sagði
Sigbjörn. „Annars veit miaður ekkert hvað
er óhætit að segja því ritthöfundurinn er vis
til að skrifa allt miður og bera mig svo fyrir
þvi. Það er likaist til bezt að segja ekki
neitt.“
Nú gekik maður undir manns hönd að telja
um fyrdr Sigbirni og loks kom sagan eftir
að bann haíði tærnt staupið og vitr.að stuitit-
lega í Sturlumgu og lýst því yfir að sér
væri þá sama þótt þessi sa,ga kæmi á prentd.
„Hún er merMfegri en atómið sem þeir enu
að sieitja saman fyrir Sunman.“
.Ji’aðir miinm,“ sagði Sigbjörn, „var orðinn
gamaM. rmaður þegar ég tók hann til mín
hingað á Stað. Þá hafði ég íyrir reglu að
tate við hann á hverjiu kvöldii og spyrja
hann ráða og ræða við hann uim eitt og ann-
að tidfailtendi. Nú og svo er það einhvern
timann að talið berst að Pátama heitnum og
þá seigi ég við föður minn sisvona, hvernig
kvenmaður var hún þessi Rannveig kona
Pálima?
Þetta var í fyrsta og eina ski.ptið sem ég
heyrði föður minn blóta; nema hvað hann
rýkur upp úr körinmi og fram á gólf og seg-
ir: Hún! Hún var böivuð taiska!
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
16. janúar 1972