Lesbók Morgunblaðsins - 06.02.1972, Blaðsíða 5

HKÚTI K TBL LEIGU
Upplýsingar veittar hér,
og- svo varð hún bara
öskuvond þegar ég bað
hana að segja mér livað
þetta þýddi.
En spjaldið kom ekki að
neinum notum. Við keypt-
rnn áfram grasvöndlana
snotru, geitin át, og ég
varð aidrei var við nokkra
mjólk.
Og dag einn þegar ég kom
heim um hádegið, sá ég
ekki geitina.
„Maður fékk hana lán-
aða“ sagði mamma. Hún
var glaðleg á svipinn.
„Hvenær kemur liún
aftm-?“
Hún yppti öxlum.
Hún kom aftur sama
daginn. Þegar ég kom
fyrir hornið á Miguel-
stræti sá ég liana á gang-
stéttinni fyrir utan húsið
okkar. Maöur sem ég ekki
þekkti teymdi liana i kað-
alspotta, og hafði óskap-
lega liátt, bandaði og veif-
aði lausu hendinni. Ég
kannaðist við þessa mann-
gerð. Hann mimdi ekki
sleppa kaðlinum fyrr en
hann væri búinn að segja
meiningu sína. Fjöldi
fólks horfði á gegnum
gluggatjöldin.
„Hvers vegna eruð þið að
féfletta fátækt fólk?“
sagði hann, liávær. Svo
sneri hann sér að áhorf-
endum bak við glugga-
tjöldin. „Sjáið þið, öll-
sömul, sjáið þið bara
þessa geit?“
En geitin, sallaróleg,
jórtraði í makindum með
liálflokuð augu.
„En hvers vegna eruð þið
svona prettótt? Bróðir
minn er heimskur og liann
þekkir ekki þcssa geit en
ég þekki þessa geit. Allir
í Trinidad sem þekkja til
geita þekkja þessa geit,
frá Icacos til Mayaro, til
Toco og Cliaguaramas"
sagði hann og nefndi
f jóra yztu tanga á
Trinidad. „Hún er einskis
nýtasta geit í heimi. Og
þið látið bróður niinn
borga fyrir þessa geit?
Heyrið þið, látið mig liafa
peninga bróður míns
aftur, strax.“
Móðir mín var bæði sár
og vonsvikin á svipinn.
Hún fór inn fyrir og kom
aftur með nokkra dollara-
seðla. Maðurinn tók þá og
skilaöi geitinni. Sama
kvöldið sagði mamma við
mig: „Farðu og segðu
herra Hinds vini þínum
að ég vilji ekki geitina
lengur hér.“
Herra Hinds virtist alls
ekki undrandi. „I>ið viljið
hana ekki, jæja.“ Hann
hugsaði sig um og fitlaði
við yfirskeggið með vel
snyrtri nögl. „Heyrðu,
ég skal segja þér nokkuð.
Ég skal kaupa hana af
þér aftur. Fyrir fimm
dollara."
Ég sagði: „Hann borðar
l'yrir meira en það, ef
bara taða er reiknuð."
Og liann virtist ekkert
undrandi yfir því heldur.
„Segjum sex þá.“ Ég
seldi. Ég hugsaði með
mér að þá væri þessu
lokið.
Mánudagseftirmiðdag
hokkum, mánuði fyrir
skólauppsögn, tilkynnti
ég mömmu: „Geitin er
aftur í happdrætti.“
Hún varð skelkuð.
Um kaffileytið á föstu-
degi sagði ég, eins og af
tilviljun: „Ég vann geit-
ina.“
Hún hafði búizt við þessu.
Áður en dagurinn var á
enda hafði inaður náð í
geitina heim til herra
Hinds, látið mömmu hafa
peninga og farið síðan
burtu með geitina.
Steinaldarfólkið. sem faimst í frumskógi og afdal á Filipseyjum.
Ég vonaði að herra Hinds
mundi aldrei spyrja um
geitina. En liann gerði
það samt. Ekki vikuna
eftir, heldur vikuna
þaráeftir, rétt áður en
skólanum var sagt upp.
Ég vissi ekki hvað ég
átti að segja.
En strákur sem hét Knolli,
góður krikketleikari og
uppálialds fórnarlamb
herra Hinds, svaraði
fyrir mig. „Hvaða geit?“
hvíslaði hann, upphátt.
„Fessi geit var drepin og
étin fyrir löngu.“
Herra Hinds var eins og
þrumuský í framan. „Er
þetta satt, Vidiadhar?"
Ég kinkaði ekki kolli, ég
steinþagði. Skólabjallan
hringdi og bjargaði mér.
í hádeginu sagði ég
mömmu: „Ég vil ekki fara
aftur í skólann." Hún
sagði: „Fú verður að vera
hugaður."
Mér fannst þetta litil
uppörvun, en fór samt.
1 fyrsta tima var landa-
fræði.
„Naipaul“ sagði herra
Hinds strax, liafði gleymt
skírnarnafni mínu, „segðu
okkur hvað skagi er.“
„Skagi“ sagði ég, „er
landsvæði, sem er umlukt
vatni.“
„Gott. Komdu liingað
upp.“ Hann opnaði skáp-
inn og greip gegusósa leð-
urólina. Svo gekk hann í
skrokk á mér. „Ini seldir
geitina mína?“ „Æ.“ „I>ú
drapst geitina mína?“ „Æ.“
„Hvers vegna ertu svona
andskoti vanþakklátur?"
„Æ, Æ, Æ.“ „I>etta verðúr
í, síðasta skipti sem þú
vinnur i minu happdrætti."
I>etta var siðasti dagur
minn i þeim skóla.
Nýfundið steinaldarfólk
Víðast hvar á jörðinni lauk steinöld-
inni fyrir mörgum þúsundum ára, en þó ekki
í hinum afskekktu fjallaskógum á Min-
danao, einni Filipseyja, 650 mílur i suður
frá Manila. Þar fimdu vísindamenn nýlega
týndan steinaldar-ættflokk, sem ekki liefur
breytt lifnaðarháttum sinum, öldum saman.
Mannfræðingar á Filipseyjum gripu þetta
einstaka tækifæri og bjuggu nýlega út leið-
angur, sem skyldi fara inn í skógana, lifa
meðal þessa fólks og rannsaka lifnaðarhætti
þess, áður en frumstæð menning þess spillist
eða líður undir lok af na'rgöngtilli sið-
menningimni.
Tilvera þessara Tasaday — en svo nefna
þeir sig sjálfir — varð uppvis, þegar veiði-
maður að nafni Dafal taldi sig liafa liitt dul-
arfullt fólk, á veiðiför um óbyggðirnar. Yf-
irvöld Filipseyja staðfestu svo þessa frásögn
hans með þyrluflugi yfir svæðið, og fundu
hóp lágvaxins fólks, sem var dökkbrúnt á
hörimd, og bar ekki annan fatnað en eitt
lendaklæði.
FRUMSKÓGALÍF
Sendimenn stjórnarinnar náðu sambandi
við ættflokkinn og komust að þeirri niður-
stöðu, að hann hefði verið einangraður í að
minnsta kosti sjö hundruð ár, ef til vill í
tvö þúsimd ár, og kynni ekkert til akur-
yrkju. Tasaday-fólkið þekkir hvorki rís, tarö,
salt né sykur, liafði aldrei étið inaís og er að
áliti l'róðra manna eina þjóð i heimi, nú á
timum, sem hvorki þekkir né notar tóbak.
Ættkvíslin kann heidur ekkert til málm-
srniði, á engin húsdýr og enga fasta bústaöi.
Enda þótt hún eigi heima á eyju, dvelur hún
i þéttvöxnum regnskógi, liefur aidrei séð sjó-
inn og á sér ekkert nafn á Iionum í sínum
einkennilega blendingi af Malaja- og Suður-
hafseyjamáli.
Tasadayarnir hafa staðnað á þessu frum-
stæða stigi, með því að safna fæðu í stað
þess að rækta hana, með því að nota steina
sem eggjárn, höggvopn og barefli og með því
að búa til ilát, hnifa og önnur áliöld úr bamb-
us. Aðalfæöa beirra er natak, en það er merg-
ur úr viUipálmum. Ennfremur eta þeir villi-
rætur, anga af spansltreyi-spálma- og
bambus, smáfiska, krabba og froskalirfur,
sem þeir veiða með liöndunum. Af samhandi
sínu við Dafal, hafa Tasadayarnir lært að
fanga fugla í limkennda kvoðu, en villikett-
ir, rottur, apar og svin eru veidd i frum-
stæðar gildrur. Eld kveikja þeir með því að
núa tveimur spýtum saman, og k.jöt er ann-
aðhvort steikt yfir opmun eldi eða soðið í
siiðuilátuni úr bambus.
Tasadayarnir eru ekki nema um eitt
hundrað talsins og skiptast í fjölskyldur, þar
sem er faðir, móðir, ógift börn og stimdum
einnig munaðarlaust barn eða barnlaus
ekkja. Enda þótt bæði fjölkvæni og fjöl-
menni sé algengt hjá öðrum kynþáttum, sem
safna fæðunni og eru fámennir, þá forðast
Tasadayarnir allt sUkt. Foreldrarnir koma
lijónaböndum í kring, en að minnsta kosti í
einu tUviki, þegar Utið var um kvenfólk,
rændi faðirinn konu handa syni sinum, úr
annarri fjölskyldu, sem þar bjó í nágrenn-
inu. Tasaday-móðirin fæðir bam sitt hjálp-
arlaust, og faðirinn grefur naflastrenginn í
jörðu. I»egar frá er talin fjölskyldan er
þarna ekkert reglubimdið þjóðfélag og eng-
inn sérstakur foringi, en nokkrar fjölskyld-
ur liafa samvinnu um fæðusöfnim, taka
ákvarðanir í félagi, og fara að ráðuni hinna
reyndustu í hópniun.
>
BÓLUSÓTTARFARALDUR
Tasadayarnir trúa því, að þessi ráð bygg-
ist á þekkingu, tekinni i arf frá forfeðrun-
um. I draumum sinuin geta nienn séð þessa
sugoy, liina framliðnu „sálarfrændur"
sína, sem lifa í fögrum híbýlum uppi í trjá-
toppunum, ásamt Salungal, „eiganda fjaU-
anna“, sem segir þeim, livar leita skuli að
páhnamerg og veiðidýrum.
Tasadayarnir eru fehnið fólk, varkárt gagn
vart ókunnugum, og svo hrætt við fugú eða
faraldra, svo sem bólusótt, sem hafa áður
gert mikinn usla hjá þeim, að þeir eru sagðir
yfirgefa sjúklinga og láta þá deyja eina og
lijálparlausa. I>ar eð lif þeirra er áhættusamt,
ná fáir þeirra háum aldri, og þeir virðast
hafa litla ánægju af lífinu. Samt liafa þeir
ánægju af að standa úti í stórrigningu og
láta vatnið fossa niður eftir Ukamanum. Og
þeir hafa ánægju af að hlusta á kúbing, eins
konar munnliörpu úr bambus, sem flutt er
milli staða í bambushylki.
Til þess að varðveita þennan „týnda“ ætt-
stofn sem tengilið við löngu liðna fortíð
mannkyns, kann Filipseyjastjóm að friðlýsa
þetta svæði — um tólf ferkílómetra að stærð
— þar sem bannaður verði aðgangur skóg-
arhöggsmönnum, bændmn, námumönnum og
öðrum slíkum innrásarniönnum. En jafnvel
velviljaðir gestir tuttugustu aldai-innar
kunna að spilla öllum mannfræðirannsókn-
um komandi ára — því að bogi og örvar,
veiðihnífur og sylíur frá Dafal og vísimla-
mönnunum, eru þegar teknir að þoka Tasa-
dayættkvíslinni út úr steinöldinnL
6. febrúar 1972
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5