Lesbók Morgunblaðsins - 06.02.1972, Blaðsíða 7

HákariahjaJI vifi hotn NorAiirfjarðsw.
f baksýn sést Urðarnesið, þar
seni vegurinn liggrir utan í
miklum bratta.
jetiar Eyjólfur í Krossnesi að
halda áfram og byggja upp að
nýju. Úlfar sonur hans er
heima á sumrum, en fer til sjós
á vetrarvertíðum.
Ágúst í Steinstúni viidi lítið
gera úr búskapnum. Hann
sagðist hafa nóg af hreinu lofti
og lifa á þvi. Auk þess kýr til
heimilisins. Hann stundar grá-
sieppu á firðinum; hendir fisk-
inum en hirðir hrognin og sel-
ur þau í kaupféiagið. Þeir hafa
hvorki reka né hlunnindi
í Horðurfirðinum, sagði Ágúst.
En þeir eru svo til allir komn-
ir í grásieppuna.
Þcir slitu kampana af roll-
unum, hraustir og átakagóðir
níenn, en börriin stóðu á rétt-
arveggnum og.hundarnir utan-
við einsog vera ber. Þeir litu
á rifna dekkið og sögðu þýð-
ingarlítið að vera þar á ferð
án þess að hafá verkstæði með-
ferðis. Enga þjónustu væri að
hafa fyrren á Hólmavík
og þangað eru meira en 100
kílómetrar.
En þeir björguðu málinu til
bráðabirgða; sóttu sér jám,
kappa og pumpu i jeppann,
verkstœðið alltaf meðferðis og
hér bjargar guð þeim sem
bjarga sér sjálfir. Þeír voru
jafn átakagóðir við hjólið og
rúninginn. Eftir. skjóta og góða
þjónustu undir réttarveggnum
var hægt að mjakast áfram úÞ ,
með Norðurfirði unz komið er
í kaupstaðinn og verzlunarhús
Kaupfélags Strandamanna
blasir við ásamt með bryggju
og nokkrum útihúsum. En ann-
að er ekki í þeim kaupstað.
----O —
Það var ekki ösin í búðinni
á Norðurfirði þennan júlídag.
Samt var bæði fáanlegt kók og
prinspóló eins og annarsstaðar
svo Strandamenn geta eftir at-
vikum vel við unað. Gunn-
steinn Gíslason, kaupfélags-
stjóri, var á kontórnum innaf
búðinni; hann er allt í öllu
þarna og hefur aðeins einn
eldri mann sér til aðstoðar.
Gunnsteinn er innfaaddur hér i
sveitinni og kunnugur högum
Strandamanna fyrr og nú.
Hann er frá Steinstúni fyrir
botni Norðurf jarðar, bróðir
Ágústs, sem býr þar nú og áð-
ur er getið.
Hlutverk Gunnsteins er
að sjá fyrir nauðsynjum þeim
tveim hundruðum manna, sem
heima eiga á þrjátíu bæjum í
Árneshreppi, allt frá Ingólfs-
firði til Djúpuvíkur. Það gerir
sérstakar kröfur um fyrir-
hyggju, þar sem aðdrættir
teppast langtímum saman. Og
það getur óneitanlega orð-
ið kaupfélagsstjóranum þungt í
skauti, þegar illa árar og efna-
hagskúrfan hjá félögunum
stefnir sem örast niður á við.
Þannig hefur það oft verið
uppá síðkastið og þessvegna
fer fólkinu ifsekkandi. Siðan
1940 heíur fækitað um
300 manns í Ámeshreppi, enda
var þá liflegra um að litast og
allmargt íólk starfaðí við síld-
arverksmiðjurnar á Djúpuvík
og Ingólfsfirði.
Á þessum sióðum hafa aldrei
verið stórbýli, segir Gunn-
steinn. En menn hafa búið að
hlunnindunum og verið tregir
að hverfa frá þeim eins og von
legt er. Það eru til dæmis ekki
nema fimm ár síðan Kristinn
Jónsson hætti að búa norður
á Dröngum í mestu afskekkt,
sem nokkur fjölskylda bjó við
á landinu. Eins og fram kemur
i samtali við Torfa skólastjóra
í Trékyllisvik á öðrum stað í
blaðinu, eru tvær dagleiðir
þangað úr Trékyllisvík gang-
andi manni. Kristinn flutti þá
bú sitt og heimili að Seljanesi
við Ingólfsfjörð ög enn var
hann nyrztur allra á Strönd-
um og ekki einusinni akfær
bílvegum heim. En hann mun
hafa flutt fiá Seljanesi í haust
og alltaf lengist listinn yfir
ej’ðibýlin.
En hvað um verzlunarrekst-
ur við slíkar fcðstæður? Gunn-
steinn er ekki fjasgjarn og ger-
ir ekki mikið úr erfiðleikunum.
En það hefur verið taprekstur
á kaupfélagipu síðastliðið ár,
þvi er ekki að neita. Og hvern-
ig er þvi msett; hver blæðir,
þegar taprekstur verður? 1 bili
er það varasjóður félagsins og
stqínsjóðdr féjagsmanna. En
það getur að Sjálfsögðu ekki
gerzl til lengtlar.j !
Svo það er éngan veginn
A \
A næstu síðu:
Samtal við
Torfa
skólastjóra í
Trékyllisvík
Árnes í Trékyllisvík, þar sem bæði er kirkja og félagsheimili.
Lengst til hægri er barnaskólinn á Finnbogastöðum, en næst
á myndinni er rekaviðarsög.
með öllu áhyggjuiaust að
stýra kaupfélagi á Norðurfirði,
enda líður stundum dagur og
kannski dagar án þess að
nokkur komi til að ónáða af-
greiðslumanninn. Vandamál
númer eitt er samgönguleysið
og einmitt þessvegna hefur
verið byggt yfir fyrirtækið á
strönd Norðurfjarðarins. Þar
þótti ögn skárra að lenda en
annarsstaðar og sjónum
treystu menn bezt. Gunnsteinn
birgir sig upp fyrir veturinn;
ef til vill fyllist fjörðurinn af
hafís og þá verður engu farar-
tæki við komið. Strandferða-
skipin Esja og Hekla koma þö
við á tólf daga fresti,
að minnsta kosti þegar sjór er
auður. Þau koma inná Norður-
fjörðinn, en komast ekki frem-
ur en önnur meiri háttar skip
upp að bryggjunni. „Þetta er
okkar stóra vandamál", sagði
Gunnsteinn.
Við steinbryggjuna framaf
kaupfélagshúsunum hangir
bátur í davíðum; það er upp
skipunarbáturinn. í hvert sinn
sem skip kemur á f jörðinn með
vörur, hvort heldur það eru
fóðurvörur, áburður, vefnaðar
vara eða prinspólókex, þá verð
ur að leysa niður bátinn og
stundum verður að fara tiu eða
tólf ferðir milli skips og
bryggju.
Gunnsteinn kaupfélagsstjóri
kvaðst ekki sjá framá miklar
breytingar til bóta, nema þá að
einhver veruleg umskipti yrðu
á byggðarlaginu og fólksfjölg-
un. En þau teikn sjást ekki á
himni, sem boða eitthvað I þá
áttina. Miklu fremur það
gagnstæða. ÞaS er ekki einu
sinni hægt að byggja á fiski
þrátt fyrir nærveru sjávarins;
í Húnaflóa er ekki bein að hafa
úr sjó.
Það var gott að hitta og ræða
við Gunnstein og konu hans,
Margréti Jónsdóttur frá Stóru
Ávík í Ámeshreppi. Þau eiga
fjögur börn, öii innan við
barnaskólaaldur og þau hafa
ágæta ibúð yfir kaupfélags-
búðinni. Þaðan er fagurt út-
sýni yfir Norðurfjörðinn, Urð-
arnes og Trékyllisvík. „Ég
kann vel við mig hérna“, sagði
Gunnsteinn; „og ég vil ekki
fremur vera annarsstaðar, ef
hægt er að starfa hér áfram“.
„En kaupfélagsstjórinn þarf
auðvitað oft að vera á ferðinni
syðra,“ sagði ég: „Semja við
bankavaldið, hltta þá í SlS og
fá línuna i pölitíkinni?"
„Nei, ekki ég“, sagði Gunn-
steinn með sinni meðfæddu og
eðlilegu hógværð: „Ég fer
mjög sjaldan suður. Þurfi ég
að reka þar erindi, þá nota ég
símann. Ég hef tekið eftir því,
að það gengur betur. Þótt ég
komi alia þessa leið norðan af
Ströndum, þá er ekkert tillit
tekið til þess og það getur
gengið illa að ná tali af mönn-
um. En síminn er alltaf látinn
ganga fyrir; þá er hlustað á
mann og ólíkt auðveldara að
koma sínum málum áfram
í gegnum símann en með því að
fara".
„Á þetta kannski við um þig
lika; er auðveldara að ná í þig
í síma en að bítta þig hér?“
„Ég get aðeins sagt það, að
ég svara ailtaf í síma og það er
auðvelt að ná í mig þannig. Og
einnig með þvi að koma, held
ég. Þú átt nokkumveginn að
geta gengið að mér hérna, enda
gerðir þú ekki boð á undan
Framh. á bis. 12
6. febrúar 1972
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7