Lesbók Morgunblaðsins - 03.09.1972, Blaðsíða 5
heiminn. ITljóð og sterk geii'g-
ur hún hinztu sporin í þessu
lífi — undir fallöxina, og deyr
hetjudauða. —
Ökuferðinni til Versala er
lokið, og þessi fagri sóldagur
á enda.
VOB FBÚ f PABÍS
Lokadagur okkar í París er
runnirm upp. Morgunninn
er heitur, 27 stig í skugganum.
Við göngum stundarkorn með-
fram Signu. Stórar opnar kist-
ur standa á steinriðinu, hlaðn-
ar bókum, blöðum og mynda-
spjöldum. Þetta eru bókabúðir,
þær sérkenni'legustu sem ég
hef komizt í kynni við um dag-
ana. Nokkrir heimilislausir ein
stæðiingar sofa á heitum stein-
inum og hafa jakkadruslumar
sínar fyrir kodda. Skammt frá
umrenningunum hvíla tvær Iétt
kiæddar stúlkur á steininum,
klæddar dýrindis sumarkjólum.
Þær Iiggja alveg kyrrar, sleikja
sólskinið með afturlukt augu,
andlitin smurð þykku lagi af
einhvers konar maki, sem
sjálfsagt á að vernda og næra
húðina.
Við göngum upp frá Signu.
Brátt blasir opið svæði við
augum. Og þama stendur vor
frú í París, Notre Dame-kirkj-
an. Það kostaði hugvit og elju
þriggja kynsióða að reisa
drottni þetta musteri. Ég lærði
fyrst að þekkja þetta stórvirki
byggingarlistarinnar af skáld-
skap Hugos. Mér finnst þvi
raunar sem ég hafi komið hing-
að fyrr en í dag, og svo er um
fleiri staði í borg borganna.
Við erum einu gestimir I
kirkjunni þessa stundina. Inn
við háaltarið stendur skrýddur
prestur og syngur messu. Þrír
kórdrengir aðstoða hann við
messugerðina, eru klæddir hvit
um skósíðum kyrtlum og brosa
hýrlega, leikur í brosi þeirra,
leikur í hreyfimgum þeirra, létt
ur svifléttur leikur í ætt við
sólargeislana. Og presturinn
brosir ótilgerðu upptendr-
uðu brosi, með allar þessar
gegn.umstungnu K'ristmyndir I
kringum sig. í brosi hans má
lesa, að þrautin og gieðin eru
eitt, og gleðin blóm þjáningar-
innar, og ekkert blóm, ef ekki
væri þraut og þjáning.
Og presturinn heldur áfram
að brosa við messugerðina og
kórdrengirnir halda áfram að
brosa. Þessi guðsþjónustu-
stund gefur kirkjubákninu
miLdan og hlýjan vorblæ.
UPPSTIGNING
Um miðjan dag lítum við yf-
ir borg borganna úr 300 metra
hæð, frá efsta útsýnispalli Eiff-
elturnsins, sem er 305 metra
hár og var reistur vegna heims
sýningarinnar árið 1889.
Hér og þar eru dökkir
skuggar á flögri yfir borginni,
skuggar af skýjum. Signa lið-
ast eins og blátt band gegn-
um borgina. Margar af stór-
byggingunum sjást mjög greini-
lega og einnig hinar sjö miklu
breiðgötur, sem koma saman I
eitt við Sigurbogann.
Maður stendur hljóður og
hugsi. Milljónaborgin breiðir
úr sér þarna langt fyrir neðan.
Fólkið, sem byg’gir þessa borg,
er frjáislynt og glaðlegt í við-
móti, skemmtilega hávaðasamt,
örgeðja og flljóthuga, en laust
við langrækni, kannski meira
tUfinningafölk en djúphyggju-
manneskjur. Það er máski ekki
alltof ábyggilegt, og skoðanir
þess á hinum ýmsu málum, stór-
um sem smáum, eru ef til vill
stundum nokkuð á reiki. En er
ég nú ekki að tala um mann-
eskjuna yfirleitt, en ekki bara
Frakkann?
Komir þú til Parísar,
þá sérðu þar ekki margt nýtt á
ameriska visu. En hér getur þú
hlustað á þyt aldanna og kom-
izt í lifandi snertingu við
nokkra stórbrotnustu þætti
heimssögunnar. Og enn eru að
gerast hér mikil tíðindi, eink-
um í listum, sem ef til vill eiga
eftir að valda aldahvörfum. Og
hér er hið glaða líf glaðara en
annars staðar á jarðarhnettin-
um . . . París — París, ég kveð
þig með fögnuði og trega ...
LEIÐABLOK
Með burtför okkar frá borg
borganna hefjum við heimferð
ina. Þar með er þessum ferða-
þönkum senn lokið. Hverju á
maður að segja frá, eftir
að maður hefur lagt sjálfa
Paris undir sig? Verður það
ekki eins og hvert annað út-
spil? En það verður að vera
útspil. Við förum fram hjá her-
mannagrafreitum, sem sér vart
út yfir, og það eru stórskógar
af krossum. Og dómkirkjan í
Reims er merkt djúpum skot-
sárum. — Og við förum um
Móseldal. Hér þekja vínekrur
stöllóttar hæðimar. Þrúgan
drekkur í sig sðlskinið
allt sumarið, svo er þetta dá-
samlega sólskin geymt á flösk-
um fyfir þá, sem kunna
að njóta þess . . . Og við kom-
um í þýzk fjallaþorp, sem eru
svo samrunnin landslaginu, að
maður tekur ekki alltaf eftir
því, hvað er klettur og hvað
er hús.
Næsta morgun kemur föru-
maður að vagninum til okkar,
danskur að ætt og uppruna,
glaður og hressilegur í bezta
máta og hefur hvíta geit i
taumi. Hornin á geitinni hefur
hann málað fagurrauð og fest
við þau litla bjöllu, sem kling-
ir kátum rómí í morgunkyrrð-
inni. Förumaðurinn hefur viða
farið og teymt geitina á eftir
sér land úr landi. Hann er nú
á leið til Italíu, ætlar að halda
þar sýningu á geitinni, hefur
verið þar áður i sömu erind-
um. Þá fékk geitin hans þriðju
verðlaun, og þarf það ekki að
vera orðum aukið, þvi þetta er
sérlega falleg og vel hirt geit.
En hún er förumanninum tals-
vert meira en verðlaunagripur,
hún sér honum að mestu fyrir
þeirri lífsnæringu, sem hann
þarf á að halda.
— Já, ég lifi næstum alveg
á geitamjólk. Geitamjólkin er
það bezta, sem maður lætur of-
an i sig. Hafi maður sína geit,
þá þarf maður ekki annað, seg-
ir förumaðurinn, hlær við glað-
lega, snarar pjáturspotti af
baki sér og mjólkar geitina i
hann. Þegar hann hefur iokið
mjöltunum, setur hann pottinn
á munn sér og svelgir úr hon-
um í nokkrum teygum. Að svo
búnu heldur hann af stað i
gegnum bæinn, harla hróðugur
með sjálfan sig og sína geit og
raular glaðlega fyrir munni
sér.
Til Hamborgar komum við
öðru sinni á þrettánda degi
Vestfjarðarliálcndið var fannhvftt. Mér fannst égr koimnn norður á heim-
skaut.
fararinnar, og hér er okkar sið
asti náttstaður í þessari ferð.
Hótelið, sem við flytjum inn í,
er nýsmíði að mestu. Þetta er
stórhýsi, en tvær efstu hæðir
þess eyðilögðust í styrjöldinni.
— Já, stríðið gaf okkur tæki-
færi til að byggja hér upp fyr-
irmyndar hótel. Hér væri ann-
ars flokks hótel enn i dag, ef
hernaðarvélin hefði ekki malað
húsið.
Þannig komst einn af starfs-
mönnum þessa húss að orði við
mig. Ég svara engu, en spyr
sjálfan mig i hljóði: Er svona
tal einkennandi fyrir þýzkan
hugsunarhátt? Þetta er að vísu
djörf hugsun, en getur hún
ekki verið dálítið varhuga-
verð?
Þjóðverjinn segir eitthvað
fallegt um ísland. Ég hef ekki
áhuga fyrir að breyta urn um-
talsefni, en spyr án þess að
velta spurningunni nokkuð fyr
ir mér:
— Hvað vil-tu segja mér um
Hitler?
Nú er eins og hinu eilitið
sjáilfumglaða brosi Þjóðverjans
sé í einni svipan sópað af and-
liti hans. Hann hvikar ekki
augum af mér, en segir í nöpr-
um tón:
—- Hitler, hver er það? Ég
hef aldrei heyrt talað um mann
með því nafni.
Að sjálfsögðu reyni ég
að taka þessu svari með hnytt-
inyrðum, en á afar örðugt með
það og fæ ekki dulið vandræði
mín fyrir Þjóðverjanum. Hann
gerir hvorki að hlæja eða
brosa, en stendur á fætur og
þrýstir hönd mína í kveðju-
skyni.
Ég sit einn eftir.
Hitler — já, hver skyldi
það nú vera?
Þýzka þjóðin er allra þjóða
hugkvæmust og allra þjóða
duglegust. Heima fyrir sýnir
hún mikinn stórhug i endur-
reisnarstarfinu. Maður fer vart
kilómetra lengd um þýzka
grund, að maður sjái ekki stóra
vinnuflokka, sem eru að reisa
ný orkuver, brýr, leggja vegi
eða byggja hús. Og á erlend-
um vettvangi er þýzka þjóðin
meira en samkeppnisfær við
aðrar þjóðir í iðnaði og verzl-
un. Þá er Þjóðverjinn hressi-
legur og djarflegur í bezta
máta, og hann er eflaust gædd-
ur óbilandi sjálfstrausti. Og
það er örvandi og upplifgandi
að vera í návist þessa fölks.
En veit þjóðin, hvar hún
stendur? Hafa hörmungar um-
liðinna stríðsára kennt henni
þann bitra sannleik, sem er
nauðsynlegur lærdómur fyrir
hverja þjóð; að ofbeldi og yfir-
gangur leiða ævinlega af sér
hrun og dauða, — að nazism-
inn var dulbúinn dauði og átu-
mein í þjóðarhjartanu? Þessum
spurningum mun þýzka þjóðin
sjálf svara í náinni framtíð í
verkum sinum og samskiptum
við aðrar þjóðir. Við verðum
að treysta því, að svarið verði
jákvætt.
Þegar hér er komið
sögu, höfum við Óli þegar
kvatt noltkra af ferðafélögiun
okkar. Thomas Larsen kveðj-
um við í Nýborg. Ég segi við
hann:
— Hvert er svo ferðinni
heitið næst?
— Ég hef augastað á Spáni,
fer þangað, þegar liður á sum-
arið.
— Ég mundi velja mér Ítalíu
eða Rússland, anza ég.
Thomas Larsen þrýstir hönd
mína og segir glaðklakkalega:
— Geymum Rússland á bak
við járntjaldið, en hver veit
nema ég slái til og fari með þér
í Italiuferðina.
Á aðaljámbrautarstöðinni í
Kaupmannahöfn kveðjum við
Óli siðustu ferðafélaga okkar.
Falle Borch býður okkur að
sjá kvikmyndina af ferðalag-
inu, næst þegar við verðum í
Höfn. Og frú Petrea Basse, mín
lille söde mor, biður mig að
gleyma sér ekki alveg, þegar
ég komi heim til Islands.
Að lokum eigum við Óli sam-
an einn glaðan dag í Kaup-
mannahöfn, síðan höldum við
flugleiðis heim með viðkomu í
Stafangri. Þar hitti ég að máli
sænska konu, sem ætlar að
vera í Kaliforniu í sumar, en
vill þó dvelja fáeina daga á Is-
landi til að sjá Gullfoss og
Geysi o-g Gumiar Gunnarsson,
eins og hún kemst sjálf að orði.
Það er hreinviðri yfir Is-
landi, þegar við sjáum fjöll
þess og jökla bera við himin.
Hér er loftið tært og kalt,
hrjóstrin endalaus og dylja
ekkert í svip sinurn, sem er
hreinn ov stórbrotinn.
Með nýjum morgni er ég á
flugi yfir Vestfíarðahálendinu,
sem er fannhvítt vfir að líta. I
svipinn finnst mér, að ég sé
kominn allt norður á heim-
skaut. Og ég á dálítið erfitt
með að sætta mig við bá til-
hugsun. að sumarið skuli hafa
kvatt mig við Siálandsstrend-
ur.
Framli. á bls. ll>
3. sept. 1972
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5