Lesbók Morgunblaðsins - 24.02.1974, Blaðsíða 3

Finngálgn var tali'ð
afkvæmi fresskattar
og tófu. ÞaÓ var
hin furÓulegasta
skepna og svo skot-
hörÓ, aÓ einungis
var hægt aB bana
dýrinu meÓ því aÓ
skjóta á það silfur-
hnappi eÓa silfur-
kúlu.
kom t.d. upp nýtt kattakyn
suður í Hraunum. Voru
þeir kettir blágráir að lit og
yfirleitt kallaðir bláu
kettirnir, og hafði slikt
kattakyn aldrei sézt hér á
landi áður. Þessir kettir
þóttu mjög fallegir, og
menn voru vissir um, að
þeir væri komnir út af ref
og kattartóru og drógu
það bæði af þessum
furðanlega lit kattanna og
að þeir virtust hauslengri
en nokkrir aðrir kettir. En
þótt þeir væri illa ættaðir,
voru þetta meinleysisgrey
og mönnum þótti vænt um
þá, og urðu þeir mjög eftir-
sóttir. Fjölgaði þeim ört
hér suður með sjó og
auðvitað bárust þeir
hingað til Reykjavikur.
Fyrir 50—60 árum var
sægur af þessu köttum i
Reykjavík. En þá kom
skyndilega auglýsing i
blöðunum: „Drepið alla
bláu kettina, IM.N. kaupir
skinnin háu verði". Þá
hófst herför gegn bláu
köttunum hér f bænum og
eins um öll Suðurnes og
skipti engum togum, að
þeim fækkaði stórkost-
lega. Þá urðu sumir
hræddir um að þessari
kattartegund mundi verða
útrýmt og hófust þá
grimmar árásir á skinna-
kaupmanninn og hann
ásakaður harðlega fyrir
auglýsingar sínar og nú
væri hætta á að þessir
merkilegu kettir yrði
aldauða. Hann skeytti
þessu engu fyrst um sinn,
en sá að lokum sitt
óvænna. Og nú auglýsti
hann í blöðunum: „Hætti.ð
að drepa bláu kettina, NN.
kaupir ekki skinnin". Þetta
var þó um seinan, því að
nú sáust ekki bláir kettir í
höfu ðborginni og siðan
hefir litið á þeim borið.
Sagan er þó ekki öll
sögð með þessu. Þegar
mest var um talað hvernig
bjarga mætti bláu kött-
unum frá tortímingu, fékk
ungur maður i Reykjavík
mjög snjalla hugmynd um
að stofna hér nýtízku kvik-
fjárræktarstöð. Hann
ætlaði að byrja á því að
kaupa alla bláa ketti, sem
enn væri á lífi, ala þá og
koma sér upp stórri hjörð
af þeim, slátra þeim svo
smám saman og selja
skinnin fyrir of fjár. Þetta
hlaut að verða stórgróða-
fyrirtæki. Reksturskostn-
aður átti enginn að verða.
Hann ætlaði að reisa
stóran tvíhólfa skála, i
öðru hólfinu áttu kettirnir
að vera, en í hinu rottur.
Svo ætlaði hann að fóðra
kettina á rottum, en
rotturnar skyldu fóðraðar á
hræjum kattanna, sem
slátrað var. Viðkoma
beggja þessara dýrateg-
unda var svo mikil, að
þetta hlaut að blessast.
Þessi kvikfjárstöð reis
þó aldrei og má vera að
orsökin hafi verið sú, að
hann hafi ekki getað
fengið neina bláa ketti.
Upp frá þessu hafa ekki
komið á kreik neinar nýjar
sögur um kynblöndun refa
og katta, og nú minnist
enginn á finngálkn né
skoffin.
Art Bnchwald
HJONABÖND OG STORTJON
í fyrsta skipti hefur tek-
izt að leiða sönnur að því,
að á hverri viku glatist
34 milljónir vinnudaga í
Bandaríkjunum vegna rifr-
ildis milli hjóna.
Heinrich Applebaum,
prófessor við „Þróunar-
stofnun hjönabandsins",
hefur nýlega lagt síðustu
hönd á ítarlega skýrslu og
álitsgerð um hjónabands-
erjur og áhrif þeirra á þjöð-
artekjurnar.
„Skýrsla mín," sagði
prófessor Applebaum í við-
tali við mig, „leiðir í Ijós,
að hjónabandserjur hafa
meiri áhrif á þjóðarfram-
leiðsluna heldur en of-
neyzla áfengis."
„Hvernig má slikt
vera?"
„Af einhverjum ástæð-
um, sem okkur hefur ekki
enn tekizt að skýra, kýs
ameríska eiginkonan að
byrja allar deilur við mann
sinn, þegar þau eru að fara
að sofa. Þessar deilur taka
yfirleitt að meðaltali tvo til
þrjá klukkutíma og ræna
manninn svefni. Daginn
eftir er hann nær óstarf-
hæfur, gerir hreinar vit-
leysur, á sök á alvarlegum
skekkjum í bókhaldi og er
svo utan við sig eða úrillur,
að hann tekur hinar furðu-
legustu ákvarðanir."
„Ekki hljómar það vel,"
viðurkenndi ég.
„Okkur hefur lengi
grunað þetta," sagði pró-
fessor Applebaum. „En nú
höfum við aflað okkur
nauðsynlegra gagna og
upplýsinga til að styðjast
við. Hér er til dæmis
skýrsla um athuganir, sem
við gerðum hjá dæmigerð-
um amerískum hjónum í
Detroit frá því klukkan 6
að kvöldi til hádegis næsta
dag:
„Saxby kom heim kl. 6,
fékk sér einn kokkteil.
horfði á kvöldfréttirnar í
sjónvarpinu og borðaði síð-
an ágætan kvöldverð með
konu sinni og þremur
börnum.
Eftir matinn fór hann í
bað, las kvöldblaðið og
horfði á skemmtiþátt í
sjónvarpinu, Dean Martin
Show. Kona hans þvoði
upp, hringdi til mömmu
sinnar og las kafla úr bók-
inni „Guðfaðirinn".
Nákvæmlega kl. 11.30
slökktu þau Ijósið.
Saxby sagði: „Góða
nótt, góða mín. Ég þarf að
vera á fundi snemma í
fyrramálið með nokkrum
verkstjórum. Við þurfum
að ræða mjög mikilvæg
mál."
Frú Saxby sagði: „Góða
nótt, vinurinn."
Fimm mínútum seinna
spurði frú Saxby: „Af
hverju talar þú aldrei við
mig?"
Saxby, sem var einmitt
alveg að sofna, svaraði
dimmraddaður með lang-
dregnu a-i: „Ha?"
„Þú talar aldrei við mig
lengur. Þú þarft að tala
þessi ósköp við vini þina,
en hefur aldrei neitt við
mig að tala."
„Vist tala ég við þig,"
sagði Saxby um leið og
hann greip föstu taki í
koddann. „Við erum alltaf
að tala saman."
„En þú segir aldrei neitt.
Þú talar aldrei við börnin
þín heldur. Við erum næst-
um því farin að líta á þig
sem leigjanda í húsinu."
Saxby velti sér á mag-
ann. „Þetta er rétt hjá þér.
Ég ætti að spjalla meira við
ykkur. Góða nótt, ástin
mín."
„Þetta er þér líkt," sagði
frú Saxby og fékk sér síga-
rettu. „Þú heldur, að þú
getir slitið samtalinu með
því að segja, að ég hafi á
réttu að standa. En það
gengur ekki lengur. Þú vilt
ekki einu sinni tala við mig
núna."
„Ég vildi svo gjarna
ræða við þig," sagði Sax-
by, „en það er komið mið-
nætti, og ég þarf að vera á
fundinum með þessum
verkstjórum í fyrramálið."
„Auðvitað. Vinnan er
þér miklu heilagri en fjöl-
skyidan. Af hverju flyturðu
ekki bara alfarinn niður á
skrifstofuna og hættir al-
veg að skipta þér af okk-
ur?"
Saxby fór nú að berja í
koddann. „Heyrðu nú.
Hvernig væri, að ég kæmi
snemma úr vinnunni á
morgun og að við ræddum
þetta þá?"
„Ég vil tala um þetta
núna. Á morgun skiptir
það mig kannski ekki svo
miklu máli."
Skýrslan ber það með
sér, að Saxbyhjónin hafi
legið vakandi til kl. 3 að
morgni. Og þau ræddu
ekki einungis um það, af
hverju Saxby talaði ekki
við konuna sína, heldur
einnig um gamla vinkonu
Saxbys, frá því áður en
hann kvæntist, um mis-
heppnaðan brandara, sem
Saxby hefði sagt i boði í
fyrri viku, um pókerspil,
sem Saxby hefði tekið þátt
í fyrir ári, og um að Saxby
hefði ekki sýnt sig í afmæl-
isboði 1 7 ára dóttur sinn-
ar, þegar hún varð þriggja
ára.
Morguninn eftir var Sax-
by, eftir því sem segir i
skýrslunni, svo syfjaður,
að honum varð á alvarleg
skyssa á fundinum með
verkstjórunum, og þremur
mánuðum síðar urðu Ford-
verksmiðjurnar að aftur-
kalla eina milljón bila.
Sveinn Ásgeirss.
þýddi.
®