Lesbók Morgunblaðsins - 25.08.1974, Blaðsíða 13

hljóðir. Menn heyrðu, að Nogueira grét ofurhljótt. Pedro
Algorta leit á hann og spurði, hvers vegna hann væri að
gráta^,Af þvf að ég er svo nærri Guði,“ svaraði Nogueira.
Daginn eftir dró af Nogueira. Hann fékk hita og varð
hálfruglaður. Var öðru hvoru með óráði. Um nóttina
sofnaði hann í örmum Pedro Algorta og var senn örend-
ur.
Dauði Nogueira var áfall fyrir þá alla. Með honum
brast trú þeirra á það, að allir, sem lifðu snjóskriðuna af,
kæmust lifandi í burtu. Nú varð undankoman enn nauð-
synlegri en nokkru sinni áður og piltarnir urðu órólegir
sakir þess, hve það dróst á langinn, að leiðangursmenn
legðu af stað. En þeir urðu að hýrast í flakinu sakir
storms og skafrennings.
Inni í flakinu var ærið óþrifalegt. Þvagblettirnir sögðu
til sín. Bein og fitutægjur lágu á víð og dreif um gólfið.
Nýjar reglur voru séttar. Hvorki bein né fitu mátti bera
inn. En það dugði ekki til. Til beggja enda var snjórinn
óhreinn og það var kuldanum að þakka, að óþefurinn var
þó ekki verri en hann var.
Á nóttunni lágu þeir svo þétt saman, að ef einn hreyfði
sig urðu allir hinir að fara að dæmi hans, og þunnu
ábreiðurnar tolldu illa yfir þeim. Þeir þjáðust sí og æ af
ótta við að önnur snjóskriða félli yfir þá. Áður en þeir
fóru að sofa, voru þeir vanir að tala saman um rugby, sem
flestir þeirra höfðu leikið, eða þá landbúnað, sem meiri-
hluti þeirra var í nánum tengslum við. En einhvern
veginn var það nú svo, að þeir enduðu samræðurnar með
því að tala um mat.
Javier Methol var matarsérfræðingurinn. Hann hafði
lifað lengst og etið mest, og þegar þeir fóru að telja upp
veitingahúsin í Montevideo, þá var hann langfróðastur.
Það var annars fátt, sem þeir gátu talað um, að slepptum
fjölskyldumálum. Margir höfðu þó áhuga á stjórnmálum í
Uruguay, en þeir hikuðu við að ræða þau, þar eð slíkt gat
vakið sundrung meðal þeirra. Þeir forðuðust að tala um
kynferðismál og allt, sem gat leyst lostafullar hugsanir úr
læðingi. Það var fráleitt að styggja Guð. Dauðinn virtist á
næsta leiti. Þess konar mál voru hégómi einn. Syndina
bar að forðast.
Ekkert var til að lesa nema tvær gamansögur. Enginn
spilaði, tók lagið eða sagði sögur. En smáglettur höfðu
menn í frammi um gyllinæðina hans Fito Straueh, sem
hann þjáðist af.
Það kom fyrir, að þeir gerðu að gamni sínu í sambandi
við kjötátið. „Þegar ég fer til slátrarans í Montevideo
ætla ég að biðja hann um að lofa mér að smakka fyrst á
kjötinu."
Leiðangursmennirnir fjórir ákváðu að leggja upp 15.
nóvember. Eftir þvf sem dagurinn færðist nær lifnaði
yfir mönnum. Hvað eftir annað var rætt um, hver yrði
fyrstur til að síma til foreldra sinna.
Leiðangursmennirnir sjálfir leiddu hugann mest að
vandamálunum sem þeir urðu að horfast í augu við,
einkum hvernig þeir gætu varizt kuldanum. Hver þeirra
var í þrennum buxum, skyrtubol, tveim peysum og yfir-
frakka. Þeir höfðu þrenn ágæt sólgleraugu hver. Canessa
bjó til bakpoka úr buxum og Vizintin vettlinga úr ábreið-
um.
Þeir höfðu reynslu af því frá fyrri leiðöngrum að eitt hið
erfiðasta væri að verja fæturna fyrir kuldanum. Þeir
voru í rugbystígvélum, og Vizintin hafði tekið sterka skó,
sem Roy Harley átti, og var tregur til að láta af hendi.
Þeirri hugmynd skaut upp, að þeir ættu að verja fætur
sfna enn betur með því að búa sér til sokka af dauðra
manna húðum.
Það eina, sem angraði þá, þegar burtfarartfminn nálg-
aðist, var að einhver steig ofan á fótinn á Numa Turcatti
og við athugun á sári hans kom í ljós, að spilling var að
færast í það. Turcatti gerði lítið úr þessu og til að byrja
með létu menn sér ekki bregða. Hugsunin snerist um
leiðangurinn.
Þeir vissu af dánarorðum flugstjórans, að Chile var í
vestri. Þeir vissu það líka að öll vötn falla til sjávar.
Áttaviti flugvélarinnar, sem var óskemmdur, sýndi, að
dalurinn, sem þeir voru staddir í, vissi móti austri.
Eftir langa umhugsun komust þeir að þeirri niður-
stöðu, að dalurinn lægi í sveig um fjöllin í norðaustri og
síðan f vestur. Sannfærðir um þetta ákváðu leiðangurs-
mennirnir að leggja af stað niður dalinn, jafnvel þó að
úrleiðis væri frá Chile. Til að komast til vesturs urðu þeir
að halda f austur . ..
Piltarnir vöknuðu í býtið 15. nóvember. Það var nokkur
snjókoma. Þeir lögðu af stað klukkan sjö. Snjókoman
jókst. Þeir sneru við og> voru komnir heim eftir þrjár
klukkustundir.
Næstu tvo daga var vonzkuveður. Numa Turcatti versn-
aði sí og æ í fætinum. Hann var með tvær ígerðir, hvor á
stærð við hænuegg, og Canessa skar í þær báðar. Það var
mjög sársaukafullt fyrir Turcatti að ganga, en samt var
það nú svo, að þegar Canessa sagði honum að hann væri
ekki maður til að fara í leiðangurinn, brást hann illa við.
Hann hélt þvf fram, að hann væri heill, en öllum var
þeim ljóst, að hann mundi halda aftur af þeim og að hann
yrði að sætta sig við að beygja sig fyrir meirihlutanum.
Föstudagsmorguninn 17. nóvember, eftir að hafa verið
fimm vikur í fjöllunum, vöknuðu þeir við það að himinn-
inn var orðinn heiður og tær. Nú gat ekkert hindrað
leiðangursmennina. Hinir flykktust út úr vélinni til að
sjá þá leggja af stað, og þegar Parrado, Canessa og
Vizintin voru horfnir sjónum þeirra, fóru þeir að veðja
um, hvenær þeir mundu komast í samband við umheim-
inn ...
Roberto Canessa stjórnaði leiðangrinum. Hann dró
tösku í sleðastað. I henni voru fernir sokkar fullir af
kjöti, vatnsflaska og sessur, sem þeir ætluðu að nota sem
þrúgur, þegar sólin færi að bræða harða snjóskelina.
Næstur Canessa gekk Antonio Vizintin, hlaðinn eins og
burðarklár, með brekán og ábreiður, sem frú Parrado
hafði átt, og Nando Parrado kom á hæla honum.
Þeim skilaði vel áfram í norðurátt. Þeir gengu undan
brekkunni og stígvélin þeirra mörkuðu spor i frosinn
snjóinn.
Áfram hpldu þeir, og Canessa í fararbroddi. Eftir
tveggja stunda göngu heyrðu þeir Parrado og Vinzintin
hann hrópa. Hann hafði numið staðar á hæðartoppi, og
þegar þeir voru rétt komnir til hans, mælti hann: ,,Ég get
sagt ykkur dálítið merkilegt."
„Hvað er það?“ spurði Parrado.
„Stélið.“
Parrado og Vizintin náðu toppnum von bráðar og
skammt þaðan sáu þeir stél vélarinnar.
Það, sem fyrst vakti áhuga þeirra, voru töskurnar, sem
lágu hingað og þangað í kringum það. Þeir hlupu fram og
aftur, opnuðu þær og leituðu í þeim. Þarna voru margir
dýrgripir fyrir þá: buxur, treyjur, sokkar. Einnig fundu
þeir súkkuiaðiöskjur.
Þeir vörpuðu frá sér rökum fötunum, sem þeir voru í
og fóru í hlýjustu fötin, sem þeir fundu. Canessa og
Parrado fóru úr sokkunum sem gerðir voru af mannshúð.
Þarna var nóg af góðum ullarsokkum, og hver þeirra fékk
sér þrjú pör.
Næst gengu þeir inn í stélið sjálft og fundu í eldhúsinu
sykurpakka og þrjár brauðkollur. Þær átu þeir samstund-
is. Að baki eldhúsinu var stór, dimm farangursgeymsla,
sem I voru margar töskur. í einni fundu þeir romm-
flösku, og í mörgum öðrum var mikið af sígarettum. Þeir
leituðu að rafhlöðum, sem Carlos Roque, vélfræðingur-
inn, hafði sagt þeim frá og fundu þær í smálúgu utan á
vélinni. Þeir fundu kókakólagrindur og skemmtisögur.
Nú kveiktu þeir upp eld, suðu og átu kjötið, sem þeir
höfðu tekið með sér. Að lokinni máltíð fengu þeir sér
fulla skeið af sykri og dreyptu á romminu.
Allir þrfr sváfu þeir í stélinu yfir nóttina, og morgun-
inn eftir gengu þeir til norðausturs niður dalinn. Þeir
komu auga á risafjall til vinstri og töldu, að það kynni að
taka þrjá daga að ganga umhverfis það, þangað sem
dalurinn sveigði til vesturs.
Þegar klukkan nálgaðist ellefu, fór að verða mjög heitt.
Þeir höfðu sólina í bakið og snjóbirtan varð mikil.
Miðdegis komu þeir að klettarana. Þar rann smálækur.
Þeir ákváðu að nema þar staðar og leita forsælu. Þeir
tóku til matar og störðu á himinhátt fjallið fyrir framan
sig. Stærð þess ögraði öllum útreikningum um fjarlægð
þess þaðan sem þeir voru staddir. Um leið og ljósið
breyttist virtist það fjarlægjast, og hinn fjarlægi skuggi
þar sem dalurinn kynni að sveigja til vesturs enn fjar-
lægari.
Þeir voru þreyttir og sólin heit, en þegar hún gekk
undir bak við fjöllin i vestri fór hitinn niður í frostmark
og ljósið tók að dofna. Þeir ákváðu að dvelja þar sem þeir
voru staddir. Nóttin var fögur, og líðan þeirra í bezta lagi
hefði kuldinn ekki komið til, því að eftir þvi sem lengra
leið á nótt jókst frostið að sjálfsögðu og þeir fóru að
skjálfa.
Canessa og Parrado voru báðir vakandi, þegar sólin
kom upp. „Það er vonlaust," sagði Canessa. „Við munum
ekki lifa af aðra nótt sem þessa.“
Parrado reis á fætur og leit í norðausturátt. „Við
verðum að halda áfram,“ sagði hann. „Þeir treysta á
okkur.“
„Við verðum þeim til litils gagns með því að liggja
dauðir í snjónum.“
„Ég held áfram."
„Sjáðu“, sagði Canessa og benti i átt til fjallanna. „Það
er ekkert skarð. Dalurinn liggur ekki til vesturs. Við
erum á leið lengra inn í Andesfjöllin."
Parrado leit aftur til norðausturs og datt ekkert í hug
til að hughreysta hann. „Hvað leggur þú til að við
gerum?"
„Hverfa aftur til stélsins."
Þremenningarnir sneru þá til baka. Það var miklu
erfiðara að ganga upp úr dalnum en komast niður i hann,
en þeir komust á áfangastað snemma kvölds og lögðust til
hvildar í farangursgeymslunni.
Hún var haria þægilegur bústaður, skýldi þeim fyrir
sólinni á daginn og varði þá kuldanum á nóttinni.
Þægindin freistuðu og dvöldu þeir þarna í tvo daga.
Kjarkur piltanna, sem eftir voru, jókst við fjarveru
leiðangursmanna. Þeim létti við tilhugsunina um að
reynt væri að bjarga þeim.
Numa Turcatti varð hræðilega vonsvikinn yfir þvi, að
hann var ekki valinn i leiðangurinn, en hann sneri
gremju sinni meira að sjálfum sér en öðrum. Hann
fyrirleit veikleika sinn. Þar sem honum var ekki treyst til
fararinnar, var kjötskammtur hans ekki stærri en
annarra og samt vildi hann ekki ljúka við hann. Og
kraftar hans þurru. öfugt var þessu farið með Rafael
Echaverren. Hann var hress í anda, en líkamleg hnignum
hans duldist ekki. Fótur hans var orðinn svartur og gulur
af drepi og grefti og þar eð hann gat ekki framar dregið
sig út úr flakinu, andaði hann aðeins að sér daunillu lofti,
sem verkaði illa á lungu hans.
Eina nóttina var hann með óráði. „Hver vill koma með
mér í búðina til að kaupa brauð og kókakóla?“ Skömmu
siðar hrópaði hann: „Pabbi, pabbi, komdu inn! Við erum
hérna."
Paez gekk til hans og sagði: „Þú getur sagt það sem þér
sýnist seinna, en nú skaltu biðja með mér. Heil vert þú
María, full náðar, Drottinn er með þér.“
Opin, starandi augu Echavarrens beindust að Paez og
hálfstamandi endurtók hann orðin. Þá stúttu stund, sem
það tók þá að lesa Maríubænina og Faðirvor, virtist
hugsun hans skýr, en að henni lokinni sló út i fyrir
honum.
Öráðið hvarf. Þeir heyrðu aðeins hryglukenndan
andardrátt hans. Sem snöggvast lifnaði hann við og
þagnaði síðan. Zerbino og Paez hlupu til og þrýstu á
brjóst hans til að reyna að lífga hann við. Paez hélt
tilraunum áfram i hálftíma, en brátt var þeim öllum ljóst,
að Rafael Echavarren var örendur.
Dauði Echavarrens lagðist þungt á þá. Hann minnti þá
á, að þeir kynnu einnig að fara sömu leiðina. Fito
Strauch, sem leið af gyllinæð á háu stigi, varð kvíðafullur
og einangraði sig meira en áður. Það sem hressti hann þó
um morguninn eftir var hugsunin um, að á þessari
stundu kynnu leiðangursmennirnir að hafa náð i hjálp,
og að áður en næsti dagur væri á enda mundi hann heyra
og sjá þyrlur, sem komnar væru til björgunar.
Allt, sem hann heyrði rétt fyrir kvöldið voru hróp
félaga hans, er þeir höfðu komið auga á leiðangurs-
mennina þrjá. Canessa gekk á undan, en Parrado og
Vizintin skammt á eftir honum. Þegar hann nálgaðist,
heyrðu þeir hann hrópa: „Hæ, strákar, við erum búnir að
finna stélið ... allar töskurnar ... fötin ... sígaretturn-
ar.“ Og þegar hann kom að flakinu, söfnuðust þeir í
kringum hann til að hlusta á hvers þeir hefðu orðið
vísari.
„Við hefðum ekki átt að fara þessa leið,“ sagði Canessa.
„Dalurinn beygir ekki — hann liggur til austurs. En við
höfum fundið stélið og rafhlöðurnar. Allt sem við þurfum
að gera er að koma útsendingunni f lag.
Svipbrigðin á andlitum þeirra duldust ekki. Það fór líf
um hópinn. Þeir grétu og föðmuðust og fóru síðan að tina
upp buxur, treyjur og sokka ....
Nú var afmælisdagur Bobby Francois, sem var 21 árs.
Af félögum sfnum fékk hann að gjöf fullan pakka af
sígarettum. Canessa og Paez sneru sér strax að því að losa
útvarpstækið frá þilspjaldinu, sem sat fast í brjósti
flugstjórans.
Heyrnartólin og míkrófónarnir voru tengd við svartan
málmkassa af ritvélarstærð, sem auðvelt var að ná með
því að losa nokkrar skrúfur. Samt sem áður gerðu þeir
sér grein fyrir þvf, að skrúfuna vantaði og hann gat því
ekki verið nema hluti af útvarpinu. Út úr honum stóðu 67
vfrar, sem þeir töldu að tengdir hefðu verið við partinn,
sem vantaði.
Flakið var fullt af tækjum, svo að það var ekki auðvelt
að greina hvað kynni að vera partur af útvarpinu og hvað
ekki, en bak við plastþil á veggnum á farangurs-
geumslunni, fundu þeir sendinn. Það var miklu erfiðara
að komast að honum, einkum vegna þess, að þeir höfðu
Sjá nœstu 1
síðu /^g