Lesbók Morgunblaðsins - 01.09.1974, Page 2
ÞAR sem Noröur-Richmondstræti
var blindgata, var þar kyrrlátt,
nema þegar strákunum í Krists-
bræðraskólanum var hleypt út.
Tveggja hæða hús, sem ekki var
búið f, stóð við hinn lokaða enda
götunnar, aðskilið frá nágranna-
húsunum í ferhyrndum garði.
Hin húsin í götunni, sem voru sér
þess meðvitandi að innan veggja
þeirra þreifst almennilegt líf,
störðu hvert á annað brúnum,
óhagganlegum andlitum..
Sá, sem bjó f húsinu á undan
okkur var prestur og hafði dáið í
stofunni baka til í húsinu. Myglu
legt innilokunarloft fyllti öll her-
bergin og f tóma herberginu á
bakvið eldhúsið úði og grúði af
gömlum blöðum. Innan um þau
fann ég nokkrar óbundnar
bækur, en síður þeirra voru
krumpaðar og rakar: Ábótinn
eftir Walter Scott, Guðhræddi
altarisgesturinn og Minningar
Vidocqs. Mér fannst sú síðast-
nefnda skemmtilegust, af því að
blaösfðurnar í henni voru gular. í
óræktargarðinum á bak við húsið
var eitt eplatré í miðjunni og fá-
einir dreifðir runnar og undir
einum þeirra fann ég ryðgaða
hjólhestapumpu leigjandans sál-
uga. Þetta hafði verið mjög góð-
gjörðasamur prestur. I erfðaskrá
sinni hafði hann ánafnað hælum
og stofnunum öllum peningum
sfnum og systur sinni húsgögn-
unum úr húsinu.
A skömmum vetrardögum féll
rökkrið á, áður en okkur hafði
aiveg tekizt að ljúka við kvöld-
verðinn. Þegar við hittumst úti á
götunni, voru húsin orðin dökk og
drungaleg. Síbreytilegur fjólu-
blár litur lék um himinskákina
yfir höfðum okkar og Ijósa-
staurarnir réttu dauf ljósker sfn í
átt til hennar. Kalt loftið nísti
okkur og við lékum okkur þar til
líkamir okkar glóðu af hita. Köll
okkar bergmáluðu um þögla göt-
una. I hita leiksins bárumst við
inn á moldarstígina bak við húsin,
þar sem eltingarleikirnir héldu
áfram við bakdyr húsanna f kol-
dimmum görðunum með þefjandi
ruslagryfjum eða við dimm sterk-
þefjandi hesthúsin, þar sem öku-
maður strauk og kembdi hesti eða
hristi tónlist fram úr sylgjuþökt-
um aktygjum. Þegar við komum
aftur út á götuna, flóðu ljósin úr
eldhúsgluggunum yfir svæðið. Ef
frændi minn sást koma fyrir
hornið, földum við okkur í skugg-
anum, þangað til við sáum hann
örugglega kominn f hús. Eða ef
systir Mangans kom út á tröppur
til þess að kalla bróður sinn inn f
te, horfðum við á hana úr
skugganum og gengum í undir-
gefni upp að tröppum Mangans.
Hún beið eftir okkur og mynd
hennar bar skýrt við Ijósið úr
hálfopnum dyrunum. Bróðir
hennar strfddi henni alltaf, áður
en hann hlýddi, og ég stóð við
handriðið og horfði á hana. Pilsin
hennar bylgjuðust, þegar hún
hreyfði sig og mjúk hárfléttan
sveiflaðist til hliðanna.
Á hverjum morgni lá ég á gólf-
inu í framstofunni og hélt vörð
um dyr hennar. Vindutjöldin
voru dregin niður, en skilið eftir
þumlungsbil, svo að ég sæist ekki.
Þegar hún kom út á tröppurnar,
tók hjartað í mér stökk. Eg hljóp
fram f forstofu og þreif bækurnar
mfnar og elti hana. Eg missti
aldrei sjónar á brúna kjólnum
hennar og þegar við nálguðumst
þann stað, sem vegir okkar skildu,
greikkaði ég sporið og gekk fram-
hjá henni. Þetta skeði dag eftir
dag. Ég hafði aldrei talað við hana
að undanskildum nokkrum
einskisverðum orðum, og þó var
nafn hennar sá ós, sem allir mínir
hjartastraumar streymdu til.
Mynd hennar fylgdi mér jafn-
vel til hinna allra óskáldlegustu
staða. A laugardagskvöldum,
þegar frænka mfn fór á markað-
inn, varð ég að fara með til að
bera suma bögglana. Við gengum
eftir ósléttum götunum og feng-
um olnbogaskot frá drukknum
mönnum og prúttandi konum og í
eyrum okkar glumdu blótsyrði
vinnumanna, skræk köll búðar-
strákanna, sem stóðu vörð við
tunnur með grísakjömmum og
söngur götusöngvaranna sem
sungu um O’Donovan Rossa eða
söguljóð um erfiðleikana í þjóð-
landi okkar. Þessi hávaði samein-
aðist f eitt lífsundur fyrir mér: Ég
ímyndaði mér, að ég bæri gim-
steininn minn örugglega gegnum
fjandmannahóp. Nafn hennar
kom fram á varir mínar f kynleg-
um bænum og lofgjörðum, sem ég
skildi ekki sjálfur. Augu mfn
voru oft full af tárum (ég vissi
ekki hvers vegna) og stundum
virtist flóð streyma úr hjarta
mínu út í brjóstið. Ég hugsaði
lítið um framtfðina. Ég vissi ekki
hvort ég myndi nokkurntíma tala
við hana eða ekki og ef ég talaði
við hana, hvernig ég gæti skýrt
henni frá hinni ruglingslegu
aðdáun minni. En líkami minn
var eins og harpa og orð hennar
og bendingar voru eins og fingur,
sem léku á strengi þeirrar hörpu.
Kvöld nokkurt gekk ég inn í
stofuna, þar sem presturinn hafði
dáið. Þetta var dimmt rigningar-
kvöld og ekkert hljóð heyrðist í
húsinu. I gegnum eina brotnu
gluggarúðuna heyrði ég regnið
skella á jörðinni, hinar ffnu,
endalausu nálar vatnsins léku um
vatnsósa beðin. Það glampaði á
fjarlægt götuljós eða ljós úr
glugga. Ég var þakklátur fyrir að
sjá svo lítið. Öll skynjun mín virt-
ist þrá að hyljast og þar sem ég
fann, að hún var að hverfa mér,
þrýsti ég lófunum saman, unz
þeir fóru að titra, og muldraði:
„0, ást, ó, ást,“ mörgum sinnum.
Loksins talaði hún við mig.
Þegar hún ávarpaði mig var ég í
fyrstu svo ruglaöur, að ég vissi
ekki hverju svara skyldi. Hún
spurði mig, hvort ég ætlaði í
„Arabfu“. Ég vissi ekki, hvort ég
svaraði játandi eða neitandi. Það
yrði ljómandi basar. Hún sagði, að
sig langaði svo til að fara.
„Og hvers vegna geturðu það
ekki?“ spurði ég.
A meðan hún talaði sneri hún í
sífellu silfurarmbandi um úlnlið-
inn á sér. Hún sagðist ekki geta
farið vegna þess, að það yrði ein-
mitt útgöngubann í klaustur-
skólanum þessa viku. Bróðir
hennar og tveir aðrir strákar voru
í húfuslag og ég stóð einn við
handriðið. Hún hélt um eina rim-
ina hallaði höfðinu f átt til mín.
Ljósið frá götuljóskerinu and-
spænis okkar dyrum féll á hvfta
boglfnu hálsins, lýsti upp hárið,
sem hvfldi þar og einnig höndina,
sem hvíldi á handriðinu. Það
skein á aðra hlið kjólsins hennar
og féll á hvíta rönd millipilsins,
sem kom aðeins í ljós, þar sem
hún stóð þarna í þægilegri
stellingu.
„Þú hefðir gaman af að fara.“
„Ef ég fer, ætla ég að færa þér
eitthvað, sagði ég.
öll sú endemis heimska, sem
lagði hugsanir mfnar f einelti
bæði í vöku og svefni eftir þetta
kvöld! Ég óskaði þess, að ég gæti
gert að engu dagana fram að
basarferðinni. Mér sárleiddist
skólanámið. A kvöldin f herberg-
inu minu og á daginn f skólastof-
unni kom mynd hennar milli mfn
og blaðsíðunnar, sem ég
streittist við að lesa. Orðið
„Arabía“ var kallað til mín
gegnum þögnina, sem sál mín
laugaðist í og varpaði austrænum
töfraljóma yfir mig. Ég bað um frí
til þess að fá að að fara á basarinn
á laugardagskvöld. Frænka mín
var hissa og vonaði, að þarna væri
engin Frfmúraradella á ferðinni.
Eg horfði á andlitssvip kennara
míns, sem f fyrstu var vingjarn-
legur, en varð svo strangur og
alvarlegur. Hann vonaði, að ég
ætlaði ekki að fara að slá slöku
við. Ég gat ekki smalað reikulum
hugsunum mínum saman. Ég
hafði varla þolinmæði til að sinna
alvarlegum lífsstörfum, sem nú
stóðu á milli mín og þrár minnar.
Þessi störf fannst mér nú ekki
annað en barnaskapur, Ijótur, til-
breytingarlaus barnaskapur.
A laugardagsmorgun minnti ég
frænda minn á, að mig langaði til
að fara á basarinn um kvöldið.
Hann stóð við fatahengið í forstof-
unni og var að leita að hattaburst-
anum, og svaraði mér stuttlega:
„Já, drengur, ég veit það.“
Þar sem hann var í forstofunni
gat ég ekki farið inn f framstof
una og legið við gluggann. Ég fói
©