Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.1975, Qupperneq 3

tilhögun er vægast sagt mjög
óæskileg. Ég minnist margra
mæðra, á þeim sáru stundum
þeirra og einnig hins, hve flestar
þeirra voru ástundunarsamar að
koma i heimsóknir fyrstu vikurn-
ar eftir aðskilnaðinn. Því miður
var reynslan oft sú, að eftir fyrstu
mánuðina hættu þær að koma.
Þar með voru tengslin milli móð-
ur og barns rofin, stundum að
fullu og öllu.
Áslaug veitti Suðurborg for-
stöðu langt á fimmta ár, eða þar
til hún giftist manni sínum,
Hauki Hafstað, og fluttist með
honum til hans heimabyggðar í
Skagafirði. Þau settust að i Vik,
þar sem er hans bernskuheimili.
Þar ráku þau hjón búskap i
tuttugu og fjögur ár. Börn þeirra
eru nú öll uppkomin, en ein dóttir
þeirra og maður hennar eru nú
búandi i Vik.
En með því að gerast húsfreyja
í sveit hafði Áslaug ekki lagt
starfsgrein sína á hilluna. Sumar-
dvalarheimili fyrir börn var starf-
rækt ásamt búskapnum. Af þeirri
tvíþættu reynslu segist hún ekki
hefði viljað missa, ekki sist vegna
sinna eigin barna, sem nutu fjöl-
breyttra uppeldisáhrifa sveitalífs-
ins. Sjálf hafði hún ekki kynnst
sveitastörfum né dvalist í sveit,
utan mánaðartíma í sumardvöl,
þegar hún var á barnsaldri.
— Var þessi breyting á högum
og nýtt verksvið ekki erfitt í upp-
hafi? Aslaug telur að svo hafi
ekki verið.
— Við héldum hefðbundinni
verkaskiptingu, segir hún. Ég
hélt mig við heimilisstörfin, þar
sem ég var óvön útistörfum. Með
þvi vannst betur. Síðar bættust
svo við mig aukin verkefni vegna
sumardvalarheimilisins, sem við
starfræktum i 16 ár á heimili okk-
ar.
— Hafðir þú strax í huga að
hefja þessa starfsemi?
— Ekki var það. Þetta kom eins
og af sjálfu sér. I fyrstu byggðist
það á samvinnu við mágkonu
mina, Erlu Hafstað. Hún bjó í
Reykjavik en kom til dvalar á
sumrin með börn sin. Með okkar
börnum voru brátt orðin átta
börn á heimiiinu á sumrin. Það
gaf okkur hugmyndina, að bæta
við fleiri börnum.
— Hvernig var aðstaða til þess-
arar starfsemi?
— Með því að miða við hæfileg-
an fjölda barna mátti hún teljast
fremur góð. Rafmagnið kom til
okkar á fyrsta ári. Þá kom sér vel
að geta fengið þvottavél. Við höfð-
um aldrei fleiri en tuttugu börn i
einu. Húsið rúmaði þann f jölda og
ekki meira, ef vel átti að fara um
alla.
Við bjuggum i húsi, sem á sér
nokkuð merkilega sögu. Það er
eitt elsta steinhús i Skagafirði.
Það var byggt 1908, úr steyptum
steinum af Borgarsandi og stóð
Jón Þorláksson fyrir þeirri til-
raun, en hann var þá nýkominn
heim frá námi. I risinu var mjög
skemmtileg vistarvera, þar sem
börnin spttust eftir að vera, vegna
þess hvað óvenjulegt og ævintýra-
legt þeim þótti þar umhorfs.
Jú, það má segja að heimilis-
haldið gengi vel, með góðri verka-
skiptingu. Allir tóku þátt i lífi
barnanna á heimilinu, maðurinn
minn einnig og faðir hans, sem þá
var orðinn gamail maður. Öll þau
börn, sem hjá okkur dvöldu litu á
hann sem afa. Hann var blindur
síðustu árin og prjónaði sokka sér
til afþreyingar. Börnin undu sér
oft hjá honum og jafnvel báðu
hann um að prjóna sokka fyrir sig
lika. Hvað hann gerði.
— Hvað um viðfangsefni og
dægradvöl fyrir börnin?
— Umhverfið sá þeim að
nokkru leyti fyrir viðfangsefnum.
En þegar þau léku sér inni, voru
leiktæki þau sömu og annars staó-
ar, bækun litir, leir, kubbar o.fl.
Úti léku þau sér á sama hátt og
börn gerðu i sveit á þeirri tíð, með
kýr, kindur og hesta, en það voru
að venju leggir, völur og kjálkar.
Tíminn hefur breytt þessum
leikjum barnanna, einkum i þétt-
býli. Sé barni hér í borginni nú
sýnt svo þjóðlegt leikfang sem
kjálkabein úr kind, má telja nokk-
urn veginn vist að það segir:
„Þetta er byssa,“ og handleikur
leíkfangið samkvæmt þvi. Börn-
um er svo tamt að móta sina
heimsmynd eftir heimsmynd
hinna fullorðnu.
— Dvalartími barnanna var
miðaður við tvo mánuði. Það fyr-
irbyggði að þau yrðu leið á dvöl-
inni. Með því móti voru þau jafn
áköf að komast „í sveitina sína“
næsta sumar. Ýmislegt var gert til
að lífga upp dagiegt líf barnanna.
Kvöldvökur voru hafðar, þar sem
þau tóku sjálf þátt í leiksýning-
um. Farnar voru gönguferðir og
berjaferðir. Einu sinni á hverju
sumri var farið með allan hópinn
til kirkju. Fastur liður i heimilis-
haldinu á hverju sumri var, að
haldin var ein afmælisveisla fyrir
alla hvort sem þau áttu afmæli
eða ekki. Það var mjög vinsælt.
Hest höfðum við, sem var svo
Áslaug aS störfum ! Valhöll viS Suðurgötu.
Jöhann Hjölmarsson
UNION CARBIDE CORPORATION
Þegar vorar geng ég oft um Eiðisgranda,
horfi á jökulinn og SnæfellsnessfjallgarSinn,
minnist bernsku minnar að baki þessara fjalla.
Ég hef Ijósmyndað sólarlagið, myndirnar heppnuðust vel.
Gamla Sóttvarnarhúsið er draugalegt
og úti í Örfirisey eru iðjuver og olíugeymar Esso og Shell,
en líka bátar, sumir á hvolfi.
Reykháfur sementsverksmiðjunnar á Akranesi
gnæfir upp úr sjónum.
Senn rís járnblendiverksmiðja á Grundartanga í Hvalfirði.
Á Alþingi er barist fyrir nýrri Zetuverksmiðju.
Með hjálp erlends bókstafs
glatar móðurmálið ekki reisn sinni.
Allar þessar byggingar hljóta að gleðja okkur!
Þær minna á stærð mannsins gagnvart umhverfinu.
Á skerjum eru fuglar í hópum, hljóð þeirra
rjúfa kvöldkyrrðina.
Margir leggja bílum sínum og horfa út um gluggana
án þess að drepa á vélunum,
sumir skrúfa rúðurnar niður.
Enginn fer út til að anda að sér lífríkinu.
Bráðum eigum við heima í lokaðri borg með plasthimni.
Verksmiðjurnar ganga dag og nótt.
Við munum fylla vit okkar nýrri siðmenningu,
sem lætur sig varða allt
nema mannlegt líf.