Lesbók Morgunblaðsins - 11.04.1976, Blaðsíða 3

ingo dregur auðvitað taum spænska liðs-
ins. Hann týr reyndar í Barceiona með
konu sinni og þremur sonum, þegar
hann er ekki á þeytingi milli óperuhúsa.
Aðdáendur Domingos hafa látið í ljós
ótta um það, að hann hafi tekið að sér
hlutverk Otellos fullungur og muni það
koma niður á rödd hans, sem þeir telja
fegursta þeirra, sem heyrast um þessar
mundir. Domingo er þetta ljóst, en hann
hefur skýringu á reiðum höndum. „Þær
stundir koma,“ segir hann, „að menn vita
með öruggri vissu, að þeir verða að
gera eitthvað, sem lengi hefur vakað
fyrir þeim. Ég vissi, að ég yrði að syngja
hlutverk Otellos fyrr eða síðar. Og mér
fannst vera kominn tími til þess. Ég
hafði iíka alltaf hugsað mér að syngja
það heldur fyrr en seinna. Ég vissi hve
erfitt það var og ég hafði heyrt menn
brjótast fram úr því með hræðilegum
hljóðum. En ég taldi þetta hlutverk
henta mér vel að mörgu leyti. Ég held að
það hafi ekki spillt rödd minni. Ég söng i
Tosca, þegar ég hafði sungið Otello tvisv-
ar. Mér finnst ég aldrei hafa sungið
Tosca betur en þá. Ég var hálfhræddur
við gagnrýnendur þegar ég söng Otello
fyrst. Ég óttaðist að þeim þætti ekki
nema mátulega mikið til söngsins koma.
En þeir luku allir upp einum rómi um
það, að mér hefði tekizt vel. Upp frá þvi
hafa menn gengið á eftir mér með
grasið i skónum að fá mig til að syngja
Otello um allar jarðir. En ég vil helzt
ekki syngja það hlutverk nema tíu eða
tólf sinnum á ári. Nú er áformað að ég
syngi það næst í París á sumri kom-
anda“.
Til frekara öryggis birtum við hér álit
Evu Turner á þvf, hvort rödd Domingos
geti stafað hætta af Otello. Eva Turner
er ein örfárra brezkra söngvara, sem
urðu heimsfrægir á árunum milli heims-
styrjaldanna. Svar hennar eyðir vonandi
ótta lesenda. „Það er allt í lagi,“ sagði
hún, „ef hæfilegur tími líður milli þess,
sem hann syngur hlutverkið. Hann er
bráðgreindur maður og þekkir rödd sína
manna bezt. Hann er stórkostlegur
söngvari og ákaflega öruggur."
Sherril Milnes, sem syngur Iago í
Otello, tók undir orð Evu Turner. Milnes
er einhver albezti baritón sem nú heyrist
í óperum. Dró hann ekki af lofinu um
Domingo. „Ég veit ekki, hvort hann er
beztur söngvari þeirra, sem sungið hafa
Otello,“ sagði Milnes. „En hann verður
það áreiðanlega. Hann er ekki of ungur
til að syngja Otello. Rödd hans er búin
undir hlutverkið. Og hann er svo skyn-
ugur á tónlist, að honum skeikar varla."
Eiginkona Domingos fylgir honum á
ferðalögum og er viðstödd flestar sýn-
ingar hans. Hún var reyndar vel metin
söngkona i mexíkönsku óperunni hér
áður fyrr. Kveður Domingo hana örugg-
astan dómara um söng, sem hann þekki
og leitar alltaf álits hennar. Annar mað-
ur er ævinlega í föruneyti Domingos.
Það er ungur Kanadamaður, sem áður
vann fyrir Joan Sutherland og Richard
Bonynge. Hann er einkaritari Domingos
og sér um öll viðskipti hans.
Domingo virðist öþreytandi, enda veit-
ir varla af þvi þótt eiginkonan og einka-
ritarinn létti undir með honum. Hann er
sífellt á ferð og flugi. Fyrir stuttu ók
hann í einni lotu frá Salzburg til ítalíu
til þess eins að hljóðrita þar popplag.
Svo ók hann aftur til Salzburg. Nú i
febrúar söng hann um tíma bæði í
Cavalleria Rusticana og I Pagliacci á
hverju kvöldi. Um sama leyti var hann
að syngja þriðja óperuhlutverkið inn á
plötu!
Domingo hefur mikinn kostnað af
starfi sinu. Hann býr stundum vikum
saman í hótelibúðum, sem kosta svo sem
150 sterlingspund á dag (rúmar 50 þús.
isl. kr. ). Flugfargjöld, matur handa
fjölda manns og laun umboðsmanna og
einkaritara nema geysiupphæðum. En
Domingo hefur líka sæmilegar tekjur. I
London fær hann u.þ.b. 2500 pund (870
þús. ísl. kr.) fyrir söng sinn og fær hann
þó hvergi minna. Þjóðverjar borga hon-
um fegnir 4000 pund. (tæp 1400 þús. ísl.
kr.). Nú þegar hann hefur náð tökum á
hlutverki Otellos, getur hann farið
frarn á meira en nokkurn tíma áður.
Hann hefur ekki aðeins tekjur af söng-
skemmtunum á sviði, heldur einnig af
hljómplötuútgáfu og flutningi í útvarpi
og sjónvarpi. Er það álitleg upphæð, því
hann hefur sungið einar 25 óperur inn á
plötur. Mun hann hafa um hálfa milljón
punda í árstekjur (u.þ.b. 175 millj. ísl.
kr.) þegar allt er talið.
En Domingo gefst lítill timi til að eyða
þessu fé. Hann er á sífelldum þeytingi
milli landa og borga og önnum kafinn
öllum stundum. Hann hefur jafnvel
orðið að hætta ýmsu, sem hann hafði
gaman af. Hann var t.d. mikill matmaður
en nú verður hann að halda í við sig því
hann á vanda til að fitna dálitið. Hann
vinnur nærri uppihaldslaust og það svo
að mörgum starfsbræðrum hans þykir
nóg um. En Domingo er hreinræktaður
atvinnumaður og hann verður að leggja
sig allan fram; kák er honum fjarri
skapi.
Domingo er mjög óvanalegur maður að
því leyti, að hann er vinsæll meðal
söngvara. Öperusöngvarar eru alræmdir
fyrir litla skapstillingu og mikinn þótta.
Öfund og rigur eru útbreidd i þeirra
hópi. En Domingo hefur komizt blessun-
arlega hjá þessu. Láta starfsbræður hans
sérlega vel af honum og segja hann bæði
góðgjarnan og tillitssaman. Hann bland-
ar líka geði við kórfólk og sviðsmenn og
er það heldur fátítt um fræga söngvara;
þeir eru margir svo spenntir, að þeir
mega við engan mæla.
Það er til marks um tillitssemi og
örlæti Domingos, að þegar hann var í
London fyrir skömmu ók hann seint um
kvöld til Watford og sló upp kampavins-
veizlu fyrir Nýju fflharmoniuna til þess
að þakka fyrir gott samstarf. Öðru sinni
frétti hann, að fjöldi manna hefði beðið
næturlangt eftir því að kaupa miða á
frumsýningu á Otello, sem hann átti að
syngja. Hann keypti þá 400 matar-
skammta og kaffi, fór með þetta að miða-
sölunni og gaf fólkinu I biðröðinni.
Ég spurði Domingo, hvort Lundúna-
búar fengju ekki að heyra hann syngja
Otello. En hann taldi litlar likur á því.
„Lundúnabúar halda mikilli tryggð við
þau verk sem þeim líkar,“ sagði hann.
„Ég söng i La Boheme þar í fyrra. Það
verk hafði þá ekki verið flutt í London
frá þvi árið 1903! Auk þess er það að
athuga, að það var Shakespeare, sem
skóp Otello. Bretar hafa ákveðnar hug-
myndir um Otello og ég yrði að leggja
sérlega hart að mér til að þóknast þeim.“
Þessar athugasemdir eru dæmigerðar
um vandvirkni og samvizkusemi Dom-
ingos. Hann er geysilega kröfuharður
um vinnubrögð. Otello var æfður í 150
klukkustundir fyrir sýninguna i Ham-
borg. Hefur líklega einhverjum þótt nóg
komið, þegar Domingo varð loks ánægð-
ur. Hann fór nákvæmlega I saumana á
verkinu á ensku og itölsku þar til hann
gjörþekkti það. Hann hefur enda mjög
ákveðnar hugmyndir um það. Hann lét
m.a. breyta búningi Otellos og gera már-
iskan búning i stað hinna upphaflegu
klæða í feneyskum stil. Kvað hann(áreið-
anlegt, að Otello hefói verið hreykinn af
ætterni sínu og klæðzt samkvæmt þvi —
hefði hann lifað! Domingo sagði um
Otello; „Hann var óður af afbrýði vegna
kvenna, en aðrir vegna starfs sins. Otello
hefur mikið sjálfstraust, en hann er
óviss um Desdemonu. Svo er hann líka
trúaður. Það eru fáir nú orðið, en það er
hann. Þegar hann kemur að drepa Des-
demonu spyr hann, hvort hún sé búin að
biðja fyrir sér. Hann hvetur hana svo til
að biðja fyrirgefningar fyrir allt, sem
hún kunni að hafa brotið af sér, því hann
vill ekki, að sál hennar tortimist. Hún
biður Guð um miskunn, og Otello segir
,Amen“. Svo drepur hann hana...“
Það er líklega ekki ofsagt, að hlutverk
Otellos sé eitthvert hið átakamesta i
óperubókmenntunum. Svo mjög reynir
það á rödd og leikhæfileika manna. Og
líklega er Placido Dimingo bezt undir
það búinn allra, sem reynt hafa. Það er
m.a. vegna þess, að honum er fullljóst,
hvað hann vill og hvert hann ætlar.
Hann heldur stefnu sinni miskunnar-
laust, og ekkert fær hnikað henni. Og
það er sennilega þess vegna, að honum
fer ennþá fram.
Placido Domingo I hlutverki Othello.
Domingo og Martha eiginkona hans, sem var áður fastráSin söngkona við Mexico-óperuna.
hefur ákaflega sterka og örugga eðlisá-
visun. Auk þess er hann ungur enn, svo
að hann er alls óhræddur að beita sér og
færast mikið I fang.
Domingo er fremur yfirlætislaus mað-
ur. Hann nýtur jafnan mikillar og verð-
skuldaðrar athygli og aðdáunar, en það
virðist ekkert hafa spillt honum. Hann
hefur mest gaman af tvennu fyrir utan
sönginn; það er knattspyrnaog nauta-
at. „Alla Spánverja langar að verða
knattspyrnukappar og frægir nautaban-
ar,“ segir hann. „Ég atti stundum kappi
við naut. Þau stönguðu mig aldrei, en
hins vegar spörkuðu þau stundum í mig.
Ég hætti nautaati því fljótlega. Eg var
líka I marki i knattspyrnu. Við biðum
aldrei ósigur!"
Hann langar ekki lengur að verða
frægur nautabani. En honum veitist erf-
itt að stilla sig, ef hann fær veður af
knetti. 1 fyrra slasaði hann sig í baki i
knattspyrnu við sviðsmennina í Ham-
borgaróperunni. Það kom þó ekki að sök,
því hann var nýbúinn að hagræða mál-
um slnum þannig, að hann kæmist til
heimsmeistarakeppninnar í knatt-
spyrnu, sem stóð þá fyrir dyrum. Dom-