Lesbók Morgunblaðsins - 10.10.1976, Blaðsíða 6

Svefnörar
Smósaga eftir
Ingibjörgu Jönsdöttur
Það kemur oft fyrir, að ég þarf að
hringja á Landspítalann. Símastúlkan
segir kurteislega: ..Andartak", og þá
byrjar siminn að hringja í eyra mér.
Ég veit ekki, hvort nokkur annar
en ég hefur tekið eftir því,
hversu ólíkar hringingar frá
skiptiborði Landspítalans eru
öðrum. Burr. . . burr. . . burr. . . Ég
verðsyfjuð. Ég bíð svæfingarinnar,
ég sofna, ef ég berst ekki gegn henni.
Sofðu, sofðu nú, segir hringingin.
Síminn hringir, svæfingin virkar.
Svefninn er bróðir dauðans.
Sé það svona að deyja óttast ég
ekki svefninn. Eða öfugt.
Myrkrið umlykur mig. Myrkrið og
tilfinningalaus sársauki. Ég rumska
og held, að ég finni til, einhvern
veginn hljómar hljóðlaust sársauka-
vein í huga mér og innyflin eru rifin
út, ég er tætt og löskuð innvortis, en
mig dreymir aðeins sársaukann með-
an ég þrái myrkur og svefn. Enga
sára drauma. Enga martröð.
Því má ég ekki sofa í friði? Til hvers
á ég að vakna.„Vaknaðu! Vaknaðu!"
segir falin rödd í fjarska og snarpur
lófi klappar heldur óblíðlega á vanga
minn. Eg veit ekki, hver þetta er, sem
stendur þarna og segir nafn mitt
endalaust upp aftur og aftur. Skipar
mér að vakna.
Ég ætla að vakna. Ég verð að
vakna til þess, að þessi læti hætti og
ég fái aftur að fara að sofa, þvi að
svona er þetta alltaf eftir uppskurð.
Það er svo auðvelt að segja já, en ég
hef reykt of mikið of lengi. Ég er með
kokið fullt af bómull og hálsinn er
eins og sandpappír. Raddböndin
neita að hlýða.
Hvað er til ráða? Opna augun og
kinka kolli? Ég geri það, en þessi
hvítklædda vera, sem mótar fyrir við
hlið mér, skilur mig ekki. Hún heimt-
ar að ég tali. „Vaknaðu!"
Eins og ég sofi með opin augun.
Kannski geta einhverjir sofið með
opin augun, en ég get það ekki.
Skilur manneskjan það ekki?
„Já," tekst mér loks að stynja, lágt og
rymjandi, svo lágt, að enginn eyru
hefðu greint þetta „já" mitt, nema
óvenju næm heyrn, sem bíðureftir
orðinu eða varahreyfingunum. Hvit-
klædda veran kinkar kolli. „Gott,"
segir röddin.
Ég ligg undir fannhvítri sæng og
horfi á fannhvíta veggi. Nota þær
Sparr eða Luvil til að fá allt svona
hvítt eða suðu og blákku og aftur
suðu með klór eins og manna kenndi
mér? Eða er þvotturinn látinn frjósa til
að verða hvítari? Er hann klappaður
við steina í rennandi vatni eins og
amma gerði?
Mig langar til að snerta sængina
mína. Hún er svolitið krumpuð. Ekki
kryppluð eins og mér var kennt að
væri rétt íslenzka, heldur blátt áfram
krumpuð. En ég hef ekki mátt til
þess. Ég get naumlega haldiðaugun-
um opnum. Ég lít upp. Hvað er þetta,
sem hangir þarna á stöng og lekur í
gegnum slöngu, sem endar í handar-
bakinu á mér? Siðan hvenær var
tekið upp á því að láta blóðmör í
plast og sprauta inn i fólk? Það er
stórhættulegt. Það er áreiðanlega
hættulegt að gefa fólki blóðmör beint
inn í æð. Menn eiga að borða hann
soðinn. Ég má ekki fá blóð úr neinum
nema þeim, sem eru úr mínum blóð-
flokki, en gefa öllum öðrum
blóð í neyð Skrítið. Ég ér víst
skritin skrúfa. En þaðereng-
in kind, alls engin rolla í
sama blóðflokki og ég. Ég er sann-
færð um það.
Ég verð að mótmæla svona með-
ferð. Kalla, hrópa, öskra á þessa hvitu
en ég get ekki kallað. Get ég staðið
upp og skrifað henni?
„Liggðu kyrr!" er sagt skipandi og
hvitklædda veran er aftur komin að
rúminu mínu. „Þú átt að liggja kyrr."
Þetta er engin vera, þetta er kona,
því að hún er í kjól. Mig minnir að
karlmenn gangi ekki i kjólum, nema
prestar og þeir eru i svörtum og
Skotar, en þeir eru í pilsum og þau
eru ekki hvít. Það man ég þó. Gott að
muna eitthvað.
Það rofaði til. Það var morgunn
eins og Biblían segir og nýr dagur. Ég
mundi allt.
Gott! Ég tórði hann þennan líka af.
Ég verð allra kerlinga elst.
„Ég þarf að hringja."
„Ég skal hringja," segir hvita kon-
an. „Ég skal hringja, ef þú liggur
kyrr." Ég gef henni til kynna, að ég
skuli vera þæg, svo þæg. „Hvert á að
hringja?"
„Heim," segir þessi brostna, hrjúfa
rödd, sem ég þekki ekki, en veit að er
min rödd. „Láta vita. . . vöknuð. . .
gekk vel."
Hvíta konan fer. Ætli ég eigi eftir
að tala alltaf svona — slitrótt og
tistandi?
Já, láta þau vita heima. Það er allt
svo auðvelt núna. Þú dettur i veikind-
in eða veikindin í þig, ferð á spítala,
lætur skera í þig og hirða það, sem
hirða verður, vaknar, lætur hringja
heim og segja, að allt sé í lagi. Þetta
er heldur ekki blóðmör heldur blóð úr
einhverjum öðrum af þeim eina rétta
blóðflokki. Ekki blóð lambsins. Mikið
verða allir fegnir heima. Það held ég,
að beðið hafi verið í ofvæni!
„Það anz-ar enginn. Ég reyni
seinna," segir sú hvíta.
Enginn? Ég reiðist og eins og alltaf,
þegar ég verð reið, langar mig í
sígarettu.
„Sígarettu?"
„Það er bannað að reykja."
Undarlegt, að hún skuli skilja þetta
hvæs og stunur, sem heyrast, þegar
ég tala. Ætli ég geti nokkurn tímann
talað aftur? Og mér, sem þótti svo
gaman að tala!
Ég er farin að geta skimað um-
hverfis mig. Það eru fleiri en ég þarna
inni. Margir hafa svona poka eins og
ég hangandi fyrir ofan rúmin sín, en í
flestum er gler og vatn, ekki blóð og
plast.
Hvað er fólkið að pukra þarna?
„Jú, hún er vöknuð, en dálítið
óróleg. Á ég ekki að gefa henni
sprautu áður en við sendum hana
upp?"
Sprautu! Þarna kom það! Ég vil
heldur eiga barn en fá sprautu. Samt
vilja þeir líka sprauta mann þá. Það er
engu likara en þessar sprautur séu
allsherjarlæknislyf. Sprautu fyrir upp-
skurð, sprautu i svæfingarskyni,
sprautandi blóði, sprautandi vatni,
sprautandi penisillíni, streptómisíni
og petitíni. Niður með allar sprautur.
Leyfum fakirnum einum að pikka sig
með nálum. Stofnum stjórnmála-
flokk, sem hefur það eina markmið.
þann heilaga tilgang að afnema
sprautur. Förum á þing. Niður með
sprautur!
„Svona. Þér líður bara hálfilla
núna."
Illa? Nei, mér líður ekkert illa. Mér
hefur aldrei liðið betur á ævinni. Ég
þarf enga sprautu, ég er bara syfjuð
og þið viljið ekki leyfa mér að sofna,
nema ég fái sprautu til að sofna eins
og þið vöktuð mig einu sinni fyrir
löngu til að spyrja, hvort ég þyrfti
eitthvað til að sofa af. Svona eruð
þið. Ég get ekki mótmælt, því að ég
er þegjandi hás og ekki get ég sofið
með opin augun eins og allir hljóta að
skylja. Bómullarkökkurinn í hálsinum
á mér er alltaf að stækka. Hann nær
niður fyrir sandpappírinn og nuddast
við hann. Það er hálfsárt en ekki svo
sárt að ég vilji fá sprautu.
Hvað á ég að gera? Ég er hlekkjuð
við rúmið með nálar í handarbökum
og poka og flöskur dinglandi úr statíf-
um yfir rúminu. Það hangir eitthvað
við hliðina á því, sem erfast inni í
mér og eitthvað stendur eins og spjót
út úr maganum á mér.
Ég reyni að kreppa fæturna og
komast i fósturstellingu, en fæturnir
vildu liggja beinir og stífir og ég réð
ekki yfir þeim lengur. Ég lét augun
aftur.
Ég varð vitskert. Alveg gagga. Ég
heyrði raddir. Það vita allir heilvita
menn, að þeir eru geðbilaðir, sem
heyra ankannalegar raddir.
„Sofðu," sögðu raddirnar. „Farðu
að sofa. Þiggðu sprauturnar. Við vilj-
um vera veikar. Við viljum allar vera
veikar og láta vorkenna okkur."
Ég píndi sjálfa mig til að opna
augun og allt varð með kyrrum kjör-
um. Ég vil ekki vera veik og láta
vorkenna mér. Ég hata veikindi og
vorkunnsemi. Einu sinni vorkenndi
ég mér í heila tvo daga og það voru
andstyggilegustu dagar lífs míns og
hafa þó margir verið slæmir. Ég var
óþolandi.
Ég vil vaka og gera allt og geta,
sem mig langar til.
En augnalokin voru svo þung.
„Væææææ," söng rödd í fjarska.
„Vííííí," tók ég undir.
Hvernig á að svara svona heimsku-
legri athugasemd? Með Sisl segir
sososo, soso segir Sísí?
„Farðu að sofa, farðu að sofa, það
vill þig enginn," sagði röddin í
fjarska. „Það beið enginn heima til að
vita, hvernig fór með þig."
„0, þegiðu," svaraði ég. „Þó hann
hafi skroppið út í búð, greyið."
Ósamræmi þessara radda skar
hlustirnar og minnti á fiskiflugu, sem
suðar á glugga. Maður brýtur saman
dagblað og drepur hana, ef hún fer