Lesbók Morgunblaðsins - 10.07.1977, Blaðsíða 7

Að ofan t.v.: Reynir Aðalsteinsson
og Stjarni frá Svignaskarði á land-
búnaðarsýningu f Múnchen 1976.
Stjarni var Evrópumeistari f tölti f
Sviss 1972, en tölt er hápunktur
keppnisgreina hjá íslenzkum hest-
um á mótum erlendis. Til hægri:
Dagurfrá Núpum á Evrópumeist-
aramóti f tölti 1975. Knapi: Reyn-
ir Aðalsteinsson. Að neðan til
vinstri: Sveit fslenzkra hesta, sem
sýndi á fandbúnaðarsýningu f
Munchen 1976. Þetta eru fslenzk-
ir hestar, sem eiga heima f Þýzka-
landi og Reynir er eini fslenzki
knapinn f hópnum. Til hægri:
Þessi mynd birtist á forsfðu
danska hestablaðsins „Tölt" fyrir
tveimur árum. Reynir er knapi, og
hesturinn er Ifklega Dagurfrá
Núpum, en ekki er það þó vfst.
hestamennsku. Mörgum hættir til að
taka þessi atriði ekki i réttri röð.
Einkunnarorð islenskra hestamanna
mættu vera: — Frá feti og upp i flug-
skeið. Það má heldur ekki gleymast, að
öll tamning byggist á samræmi milli
hvatningar og taumhalds og mikið er
undir þvi komið hvernig það tekst.
En hvar og hvernig lærðir þú sjálfur
aðtemja?
— Ég lærði að mestu leyti af hestun-
um og mér eldri mönnum, þ.e.a.s. það
sem ég kunni þegar þýskur hestamaður,
Walter Feldman kom hingað til lands
ásamt syni sinum árið 1971. Þeir kenndu
hjá Hestamannafélaginu Fáki og ég
greip tækifærið. Á Evröpumóti móti
hestamanna árið áður, hafði mér orðið
það ljóst hvað lítið ég kunni og hvað
mikið er hægt að læra í hestamennsku.
Ég hafði það mér til afsökunar sem
gamall kennari í faginu sagði einhvern-
tíma: Að 200 ár tæki að kenna allt sem
hægt væri að vita um hestamennsku.
íslendingar hafa líka allt aðra reynslu af
tamningu og þjálfun hesta en flestar
aðrar þjóðir. Þeir hafa aldrei þurft á því
að halda að þjálfa hesta til hernaðar,
vigaferli formanna fóru ekki fram á
hestbaki eftir því sem best verður séð.
Sanibland af þvf að ala upp barn og
þjálfa fþróttamann
Getur þú gert einfalda skilgreiningu á
því, hvað felst i þvið að temja hest?
— Að temja hest má segja að sé sam-
bland af þvi að ala upp barn og þjálfa
íþróttamann. Á hestbaki beitir tamn-
ingamaðurinn vissri snertingu við hest-
inn og hvetur hann með þvi til að nota þá
vöðva sem við á eða slaka á öðrum.
Hesturinn kann ekki í byrjun fremur en
iþróttamaðurinn að nota vöðva sina á
réttan hátt. En undir handleiðslu æfðs
þjálfara tekst þetta i flestum tilfellum.
Tamningamaðurinn þarf að gefa hest-
inum frjálsræði innan vissra takmarka
þó. Hann verður að laða fram það sem
han óskar eftir hjá hestinum; með
beinni þvingun er ekki hægt að ná góð-
um árangri. Hestar eru misjafnlega
gerðir eins og mannfólkið og ekki hentar
öllum sama meðferð: Sumir hestar eru
örir og þurfa slökun og frjálsræði til að
njóta sin, aðrir eru þungir en geta með
hjálp og hvatningu náð góðum árangri.
Það er eins og með börnin, þau liflegu og
kraftmiklu þurfa meira svigrúm, hin
dulu meiri örvun. En bæði börn og hest-
ar verða að vita hver ræður. Öhjákvæmi-
legt er að tamningamaður beiti vissri
hörku til að fyrirbyggja frekju og yfir-
gang.
Hvaða eiginleika þarf tamningamaður
að hafa?
— Þolinmæði fyrst og fremst, festu og
hikleysi. Hann þarf að bera glöggt skyn
á skapbreytingar hesta og hafa næmi
fyrir hreyfingum þeirra. Það byggist á
tilfinningu hans hvað ætla má hestinum
að gera, hann finnur hvað hesturinn
hugsar, hvað hann ætlar að gera jafnvel
áður en hann lætur verða af þvi. Eftir að
maðurinn hefur gefið hestinum bend-
ingu verður hann að bíða, gefa hestinum
tækifæri til að svara henni og veita
honum svo viðurkenningu fyrir það sem
hann gerir vel. Það má gera með þvi að
klappa honum eða gefa honum lausan
tauminn augnablik. Það nægir hestinum
sem viurkenning.
„Oft verður góður hestur úr göldum
fola“
Eru dæmi til að ekki sé hægt að temja
hest?
— Já, það kemur fyrir. Til dæmis
koma oft ótemjanlegir hestar úr
óræktarstóðum þar sem eingöngu er lagt
upp úr kjötframleiðslu. Þar ræktast
harka og illt innræti upp af sjálfu sér.
Vegna þess að sterkustu og ófyrirleitn-
ustu folarnir hafa betur í samskiptum
við hryssurnar fjölgar þeim óviðráðan-
legu örar en hinum. Skipulögð hrossa-
rækt beinist hinsvegar mikið að þvi að
útrýma þessum eiginleikum og rækta
upp þæga og lundgóða hesta.
Sagt er að þú getir fengið hesta til að
gera ótrúlegustu hluti. Getur þú nefnt
dæmi um góðan árangur með erfiðan
hest?
— Dæmin eru mörg um, að oft verður
góður hestur úr goldum fola, eins og
máltækið fullyrðir. En það verður of
grobbsögulegt að fara að tala um eigin
árangur. Ætti ég að nefna dæmi um
erfiðan hest, mundi ég nefna Stjarna frá
Svignaskarði. Um hann hafa birtsl
Framhald á bls. 13