Lesbók Morgunblaðsins - 10.07.1977, Blaðsíða 13

Jóhannes Kjarval árið
Morgunn Iffsins. Eigandi Seðlabanki ís-
lands.
Sýning
með
„fína
náttúru”
1935.
Framhald af bls. 9
Svo vel hefur verið vandað til vals
verka að ekki eru nema fáar
myndir, sem ekki verða taldar í
röð fremstu verka Kjarvals.
Meðan hann sjálfur var á meðal
okkar, var oft mjög erfitt að koma
saman sýningu á verkum hans og
jafnvel erfitt að velja verk eftir
hann á samsýningar. Hann var —
eins og flestir vita — dálítið
dyntóttur og átti það til að setja
það á oddinn, að þetta eða hitt
yrði endilega að vera með á þeirri
sýningu, sem um var að ræða i
þetta eða hitt skiptið. Stundum
var að því fengur, en oft urðu
þessar tiktúrur til hins verra.
Hann var dálítið sérlundaður á
stundum blessaður, og ekki ætíð
þjáll í samstarfi, og það er langt
síðan ég gerði mér það Ijóst, að
hans bestu verkum yrði ekki
komið i einn stað, meðan hann
héldi skoðunum sínum til streitu.
Þessi sýning sannar mér það, að
ég hafði haft rétt fyrir mér. Hvað
um það! Nú hafa Kjarvalsstaðir
staðið opnir i nokkur ár, og að
mínum dómi er nú farið inn á rétta
braut einmitt með þvi að fá lánuð
verk úr einkaeign til sýningar í
sölum hússins — verk, sem
sjaldan eða aldrei hafa komið fyrir
augu almennings, en einmitt á
þennan hátt er hægt að gera list
Jóhannesar Sveinssonar Kjarvals
lifandi og sterkan þátt í menningu
okkar og hasla henni völl, sem
henni sæmir. Það var mikil guðs
gjöf, að Jóhannes Sveinsson Kjar-
val fékk að starfa meðal okkar.
Það er lika rétt stefna, sem farið
hefur verið inn á, að láta slika
sýningu sem þessa standa lengi,
allt að þvi hálft árið, eins og
ætlunin mun með þá sýningu sem
nú býðst okkur. Kjarval sagði
stundum að hitt og þetta hefði
„fína náttúru". Þessari sýningu á
Kjarvarlsstöðum er ef til vill best
lýst með þeim orðum.
Hafi allir þeir, sem að þessari
sýningu standa, bestu þakkir fyrir.
Þessar linur eru hvergi nægilegar
til að gera þeim verkum Kjarvals,
sem nú eru til sýnis, nokkur skil.
Hér hef ég aðeins stiklað á stóru,
enda var Jóhannes Sveinsson
Kjarval það margslunginn
persónuleiki i list sinni, að tæpast
er nokkur fær um að kryfja það
fyrirbæri til mergjar. Afköst hans
sem málara voru slik, að enginn
veit með vissu nokkrar tölur í því
sambandi. Þjóðsagan Jóhannes
Sveinsson Kjarval var það
mergjuð að hún verður seint
afgreidd með skrifuðum texta.
Það varð að upplifa hann sjálfan i
hinum mikla fjölda gerva. sem
hann gat brugðið sér i. Það var
ævintýri að hitta Jóhannes
Kjarval á götum borgarinnar.
Tæki hann ofan, hneigði sig,
segði ekki orð, brosti ef til vill, liti
til himins og labbaði síðan tein-
réttur á brott, hafði eitthvað gerst
hið innra með vegfarandanum,
sem ekki verður útskýrt með
orðum.
Valtýr Pétursson.
Frá feti
upp í
flugskeið
Framhald af bls. 7
blaðagreinar. Margir lögðu hönd á plóg-
inn við a temja hann. Hann var glæsileg-
ur hestur en mjög ögrandi og tortrygg-
inn. Hann var sendur á Evrópumótið
1970 og ílentist i Þýskalandi.
Misjafnar skoðanir á meðferð hesta
Menn hafa misjafnar skoðanir á út-
flutningi islenskra hesta; en þeir hestar
sem fara úr landi eiga ekki afturkvæmt.
Hver er þin reynsla af hlutskipti þeirra i
öðrum heimkynnum?
— Það er rétt að lög mæla svo fyrir að
ekki megi flytja þá fremur en önnur dýr
aftur til landsins. Ef eftir þvi sem ég
best veit, fá þessir hestar góða meðferð
og lifa við betri kjör en sumstaðar hér
heima ef út í það er farið. Hvernig þeim
tekst að aðlagast nýjum staðháttum og
loftslagi er ekki hægt að fullyrða. Það er
vafalaust einstaklingsbundið eins og
með menn.
Það er líka umdeilt mál hvernig búið
er að útigangshestum hér á landi?
— Ég tel að þar gæti stundum nokk-
urs misskilnings og vanþekkingar.
Vitanlega ættu allir hestar að eiga kost á
húsaskjóli og hafa nægilegt fóður. En
það er margreynt að hestar standa frem-
ur fannbarðir úti heldur en fara i hús
sem stendur opið fyrir þá. Fólk sem talar
um illa meðferð á útigangshrossum ætti
að gana að hesti þar sem hann stendur
hálffenntur úti og bregða hendinni und-
ir feldinn. Þar er þurrt og hlýtt. íslenski
hesturinn býr enn að þeim forna eigin-
leika að safna vetrarhárum og vetrar-
forða, en vel þarf að gæta þess að ekki
gangi of mikið á þann forða. Mörg erlend
hestakyn hafa tapað þeim eiginleika, að
bjarga sér á útigangi en islenskir eldis-
hestar halda honum þótt þeir hafi önnur
lífsskilyrði og þurfi ekki á þessum eigin-
leika að halda. Það sem oftar veldur því
að hestar hér þrífast illa og verða ótót-
legir í útliti er, að ekki er hirt nægilega
vel um að ormahreinsa þá. Það þarf að
gera minnsta kosti einu sinni á ári, en á
því vill verða misbrestur. Þetta veldur
hestum i mörgum tilfellum meiri ömun
en kuldinn.
Það þarf ekki að spyrja hvort þú hafir
hús fyrir þá hesta sem eru á þinum
vegum?
— Ég hef hús fyrir þá alla enda eru
þeir aldir upp til sölu sem reiðhestar.
tslenskir hestar vekja áhuga erlendra
hestamanna
íslenskir hestar virðast vekja athygli
erlendis? Hver er ástæðan?
— Ástæðan er m.a. sú að þeir hafa
ýmsa eiginleika sem orðnir eru úreltir
hjá flestum öðrum hestategundum.
Þetta er rannsóknarefni fræðimanna í
hestamennsku. Þess má geta að í vor var
hér á ferð dr. Isenbiigel frá Sviss. Hann
hélt fyrirlestra um þetta efni.' Hann hef-
ur sjálfur islenska hesta og i hans heima-
landi hélt fólk að þeir væru haltir þegar
þeir fóru á tölti. Dr. Isenbilgel leiðir rök
að þvi, að upphaflega hafi öllum hestum
verið eiginlegt bæði tölt og skeið en
þessar gangtegundir hafi verið ræktaðar
úr þeim með tilliti til þess að þær hent-
Framhald á bls. 16.
r—
L
Ingibjörg Briem
1
ÞU
Hvenær kemur þú til min?
Þú ert það sem allir þrá.
Þú og ég
sitt i hvoru lagi
Þú og ég
erum fær í okkar fagi
en sitt af hvoru tagi
Þú
af hverju felur þú þig
einhvers staSar bak við þil?
Hver veit nema þú hræðist mig.
ég
Hvað er það sem ég alltaf vil
Kanski það sé þetta bil
sem ætið aðskilur mig og þig