Lesbók Morgunblaðsins - 10.07.1977, Side 15

Sömu gömlu
slagorðin
— en nýjar
aðstæður
Ekki ýkja langt til baka í tímanum, átti
islenzk alþýða ekki málungi matar, næsta mál
var henni sifellt áhyggjuefni, klæði hennar voru
slitin, hús hennar lágreist og skjóllítil, atvinnan
stopul og illa borguð þá hún var einhver. Á hinu
leytinu voru menn, sem héldu sig og sina flott,
gengu um með stokk og harðan hatt. hús þeirra
vönduð og reisuleg. þeir menntuðu börn sin og
sigldu með fjölskyldur sinar til útlanda til að
stytta þeim dvölina á þessum hörmungar-
hólma, sólarlitlum, fátækum og sneyddum allri
menningu. I þennan tima gripu fátækir menn
orðin: auðvald — arðrán — kúgun — fegnum
munni — þó að hér á íslandi væru þau þá sem
nú dálitið úti hött — mennirnir á hinu leytinu
með stokkinn og hattinn, voru ekki auðkýfing-
ar og ekki heldur arðræningjar, heldur baslarar
með eilitið meiri peningaráð en alþýða manna,
en gjaldþrotið vofði alltaf yfir þeim ef eitthvað
brá útaf um árferði i verzlun, aflabrögðum eða
mörkuðum. Og líkt og fátækt fólk greip upp
þessi orð úr útlandinu beitti það verkfallsvopn-
inu ótæpilega. Atvinnulausum manni eða
manni, með svo illa launaða atvinnu, að hann
getur ekki lifað af henni, er verkfall eðlilegt
vopn i hendi. Það er sjálfgripið til þess. Einnig
bylting er þessu fólki hugstæð. Það hefur engu
að tapa, hvorki í verkfalli né byltingu, en
kannski eitthvað að vinna.
Eina fyrstu vertíðina mína til sjós um miðja
kreppuna, hafði ég til hlutar 15 krónur frá
nýjári til páska og við vorum alltaf að róa. Ef
það fékkst fyrir frádraginu eina sjóferðina, þá
tapaðist það í þeirri næstu. Ég gat allt eins
verið í verkfalli, eins og að þessu gutli og var
reyndar einn af þeim, sem stofnaði til eins
harðvítugasta verkfalls, sem hér hefur verið
háð, þótt lítið hafi verið skrifað um það. Það
stóð á þriðja mánuð í plássinu með matar-
skömmtun og fast að hungri á sumum heimil-
um. Og við notuðum óspart orðin auðvald —
arðrán og kúgun, þótt i raun ættum við aðeins I
höggi við óviðráðanlegar ytri aðstæður og
„auðvaldið" á sömu heljarþröm og við sjálfir,
sem stóðum að verkfallinu. Sfðan þetta var
hafa mikil efnahagsleg umskipti orðið í þjóð-
félagi okkar nema vopnaburðurinn í kjaradeil-
um er hinn sami, og sömu slagorðin hrópuð —.
En er hægt að ætlast til, að við sem lifðum
kreppuna, skiljum piltinn sem kemur inn eftir
mánaðar veru á togara með 600 þús. króna
híru og heimtar verkfall eða þann, sem kom
heim þar sem ég var staddur með 150 þús.
krónur f launaumslaginu eftir vikuna að vfsu
með helgarvinnu og fagkaupi. Geta þessir piltar
og foringjar þeirra nú notað sömu orðin og
sama vopnið og við í kreppunni? Hvernig
hljóma þau f munni þeirra og hvernig fer vopnið
í hendi þeirra? Það snýst harkalegast gegn
þeim sjálfum. Margur heimilisfaðir, sem nú
boðar verkfall, á dýrt hús fullt af heimilistækj-
um, hann þarf dýrt rafmagn og upphitun og
sfma, en öllu er þessu lokað ef ekki er borgað á
gjalddaga og máski fellur einnig f gjalddaga f
verkfallinu miðju, afborgun af húsinu, þvf að
nú skulda allir f húsum sfnum, en áður áttu
margir kofa sína, ef eign skyldi kalla. Getur
þessi maður notað sér til ábata, sama vopn og
sama málflutning og við, sem áttum hvorki
kostnaðarsama eign né dýrar skuldir. Skaðar
ekki nútfma fslendingur, sem fellir niður verk
til að bæta kjör sfn, sjálfan sig mest og þar
næst samborgara sína, þvf að nú er þjóðfélagið
miklu samvirkara en áður var. Þegar nú svo er
komið, að menn grípa vopn, sem gerir hvort-
tveggja að skaða þá sjálfa og alla f kringum þá,
er þá ekki mál til komið, að alþýða manna,
verkalýðsforyztan og stjórnvöld fari að endur-
skoða afstöðu sína til slfks vopnaburðar?
Ásgeir Jakobsson.
Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu

m fiHÍlK BoEá K«ÍJI Wíi FR40M END- INK IBamd 1 Ð IMO ÍSTA«- vJÚki
c? i RUON* Lfti IH&.I 5 L Æ. p 1 N A i L\ < Á 1 ■R
Yw SKC- P 'A R A R tí-n A £> 4 E R b b
V <> ftitlAÍ •ten A R A R Futiafl rjka E R N 1 R • ;.--m J A
V ■C-í! 4 wum Itrrit IC R 'o 5 A dk N 1 R JIwT troM A R K A P
J> R o T T / N N PVR VI«DA 1 N N b. A N
pfiEf' u* o T A R íáMP Envmc. A N A i> ÍLK* wrr/Ai 1 L L U
o«f' a F 1 MoEAR KA«l- P-i-tL ú 1 R V'ND- .Vfl.P- IC 5 £RFl£> V l» - a J> K L
< K A N T A p KfNCl u a -rV~H s T A N 1 •R y L
rt^ K R euoim iiAr- A n LroD T A K A RUll VJL-r- R A T 1
A y T R fmi- Vidu< O R KRLDI FhTTþ K 4i L HAWA M AJ £>
K A F F 0 4 =* T A L A
1 'AA, UH.
ÓEMC- UR R A p A n Krfdfí fKÍlP- K.r A K A A A LeiT HuT S 'A
P ý’R ová A P A (U L F A R f? A F' T TT P
HC' C IU 4- Ai«- IC A R A R Kv/£U- A M \E A R A M H A
í ífS?] 1 WT- ve lt- INíL- LAR 1 «- •i >•- B ^11 TÚElR £/NS 1hl3 - mafk t R F - 1 WO.I
ANCL- WMDf? Fle;W
m CLV- ADUR mrn - 4£)áR
0 P ikfítiT- ÍRM' tenC- 2f/MS VERK- FÆRI
doLVPt tATCcK
H lÁS 5 Kci.fi. DEILD FlhT- MRrvtA- LSeibJ- INC.IN f H 'A R l£> A/A FAJ \ ►
þnl- /WKf? Fof?w- g 'T N/PC.R bl R. TÓ M-
ífk fr
#i^ 4 FISK- Uí? fNN þv/err- /NSáUfc E1TR
KUvul- Vfi-6. T $LÓÐ- Suao Vbeí Ffl Hó'fupi
Ac 4- (NKIHftF HoR- A©U(*. ORÐ 5£Ff?
SVA^- A F Dfl EPUfZ KVeM- FMC.I- C*t-óP/4R NAFþi ADAR
Al VfRK- *B OÓl. \ HEILL ÆP/R
TuRt 3'l Lfl - TeouuD Quii)
» \JFRVc- F/ÆC l MAKM Alt- ÚFur
FÆS- iR. HoL R 7 Vi pup- W£FMI í/ím- HuJ,
cá (?. iTflfuR rwrt í?vc

1 |Vl KoMFI svc-
y
oy