Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1978, Blaðsíða 5

skilningur kemur fram hjá Göthe í
„Faust“ Þar sem segir:
Þér nálgist aftur, andans kvíkar
sýnir,
sem augaö fyr á tíö í Þoku sá.
Hvort skal Þá freista, hugargestir
mínir, -
aö hafa yður fastatökin á?
Vegna Þess, aö hugbylgjurnar
birtast sem myndir, verður heilinn
aö ráöa í efni Þeirra og færa Það til
máls. Þaö er að hafa fastatök á
Þeim. Og Þegar heilinn hefir oröaö
Þær, Þá kallast Þær hugtök, bæði
einstök orö og setningar.
Hugbylgjurnar sækja svo hratt aö
mönnum, eöa hugskeytin, aö menn
eiga oft í vandræöum að koma
oröum aö myndrænni Þýöingu
Þeirra. Og Þannig túlkaöi Fornulfur
Þetta:
Mér finnst ég hugsa oft furðu vel
og fylgja Þræöinum,
en Þegar ég er aö oröa Þaö
fer allt úr reipunum.
Mér finnst allt verða aö svip hjá
sjón
af sjálfs mín hugsunum.
En Þaö vitkar manninn aö fást viö
Þýöingu hugmyndanna, Þaö er einn
Þáttur framÞróunar.
Hugbylgjurnar eru bæði fagrar og
Ijótar, eftir Því hvaöan Þær eru
komnar, og líkjast Því aftur sjón-
varpi aö Þessu leyti. Og vegna
Þess, að engin skýring fylgir
hugmyndunum, veröur heili mót-
takanda aö Þýöa Þær. Fer Þá oft
svo, að sumir misskilja flest, eða Þá
aö Þeir færa afvega samkvæmt
sínum eigin geðÞótta.
En ekki fer hjá Því, að fagrar
hugbylgjur hrífi sálir manna og lyfti
til flugs með unaði fegurðar sinnar
og göfgi. Þá sjá skáldin sýnir, æöri
og betri en aörir menn. Þá kallast
Þetta hughrif, opinberanir og hug-
myndaflug.
Til eru pær stundir, Þegar Þessi
fögru og Ijúfu áhrif ná til allra
manna. En engin stund kemst Þar
til jafns viö helgistund jólanna hjá
kristnum mönnum. Þaö er eins og
menn séu Þá miklu hæfari en ella,
aö taka á móti hinum fögru
hugbylgjum, sem Þá streyma til
jarðarinnar. Jafnt börn sem full-
orönir skynja og skilja áhrifamátt
hugboðanna. Þá bera hugbylgjurn-
ar friö og gleöi til allra, sem kunna
aö taka á móti Þeim. Þetta er
guösfriöurínn, sem kemur inn á
heimilin meö birtu og yl. Þá breytist
hver hlutur á heimilinu og fær á sig
feguröarblæ, og andrúmsloftið
viröist vera hlaöiö ólýsanlegum
áhrifum ósýnilegra krafta, en Þaö
vekur Ijúfa samúö og hlýjar tilfinn-
ingar í brjóstum allra.
Þessi töfrastund er komin til vor
meö hugbylgjum utan úr geimnum.
Hver mundi ekki vilja ná „fastatök-
um“ á henni?
Þér birtir í skapi og hjarta, eg
held
ef hugsaröu um reynslu slíka,
als geturöu veriö góður í kveld
Þú gætir Það endranær líka.
JOLA-
Hinma-
m
m£B&.
skUdingar
kræMber
Plötusafnið er dávænt og kennir
Þar margra grasa, allt frá söng
Silfurkórsins og upp í Missa
Solemnis eftir Beethoven. Stærstu
verkin eru sjaldnast leikin, njóta stn
heldur ekki nema í algjöru næöi. En
ósjaldan hafa óbókonsert Mozarts
(K314 í C-dúr), hornsónata
Beethovens (op. 17), flautuleikur
James Galways, Vatnamúsík
Hándels, klarínettukonsert
Mozarts, píanókonsert Griegs (op.
16) og allt upp í Sumarnætur
Berlioz og Sköpunin eftir Haydn
lyft sálinni á æðra plan yfir
upppvotti, hreingerningum, gólf-
Þvotti eöa handavinnu.
Einn er Þó sá, sem langoftast
hefur heyrzt í stofunni minni,
annaöhvort syngjandi eöa leikandi
á trompettinn sinn. Þaö er Louis
gamli Armstrong (reyndar bæöi
ungur og gamall). Hann nýtur sín
viö öll tækifæri. Oft eru Þær
stórkostlegar Cleo Lane og Marl-
ene Dietrich, en Þó koma Þær
stundir, aö Þreyttar taugar pola
ekki einu sinni Þær. En Louis,
blessaöur karlinn, alltaf tekst
honum aö lægja úfnar sálaröldur
og slaka á Þöndum taugum meö
sinni djúpu, mannlegu hlýju og
gleði.
Og er Það ekki undarlegt, áö
mörg lög hans (textarnir líka) hafa
oröið til Þess, að ég hef minnzt
ýmislegs úr minni eigin bernsku
norður viö Dumbshaf, Þó aö Þau
séu samin í alveg gjörólíku um-
hverfi. Tökum til dæmis Pennies
from Heaven. Þegar ég heyri Þaó
lag, kemur mér í hug, Þegar viö
krakkarnir noröur á Húsavík tín-
dum peningagrös (eins og viö
kölluðum lokasjóðinn) og plokkuö-
um úr Þeim örsmáa, glansandi
einseyringa og allt upp í stóra,
brúnleita túkalla til að nota í
búöarleikjum. Einnig sé ég fyrir
mér óteljandi, gullna kolla sóleyja
og fífla, sem vaggast í dimmgrænu
grasinu í sumarvindinum eöa
hvernig sunnudagssólin tindraöi og
sindraöi á lognöldunum á Víkinni.
Allt voru Þetta Pennies from
Heaven: HIMNASKILDINGAR.
Og líklegaá ég Louis gamla aö
Þakka, aö eldgamalt, gleymt og
grafið atvik kom fram í hugann. Ég
fókk að vera meö afa gamla í
Túnsbergi við rúning suður í rétt
sólbjartan, kyrran sumardag. Þegar
verkinu var lokiö og langt liðiö á
kvöld, rak afi fé sitt upp í Krubb
ásamt fleira fólki og leyfði mér að
slást í förina. Þetta var enginn
smáræðistúr og ekki lítiö ævintýra-
legur. Einhverra hluta vegna hafói
Þetta Þó alveg grafizt í hugar-
fylgsnin, Þangað til allt spratt
skyndilega fram, Þegar ég heyröi
Louis í fyrsta skipti syngja Blue-
berry Hill. Þá sá ég allt sviöið
greinilega fyrir mék: Kindur og
lömb renna áfram lyngivaxna mó-
ana á Reykjaheiði, afa í svörtu
peysunni, Þurrkandi svitann af enni
sér, langa skugga fólksins, sem rak
féö, kvöldroöann glampa á Krubbs-
fjallinu og blágullinn vatnsflötinn á
Botnsvatni. Og aftur hríslaöist um
mig ævintýralegi hrollurinn, sem ég
fann til af Því aó vera Þarna á ferð
svo síðla kvölds og svo ung aó
árum.
Þegar öllu er á botninn hvolft er
kannski ekkert undarlegt, Þó aö
kolsvartur negri frá New Orleans
veki upp bernskuminningar hjá
konu noröur undir heimskauts-
baug, vegna Þess aö „Það, sem
kemur frá hjartanu, nær til hjart-
ans“ og „hjörtum mannanna svipar
saman í Súdan og Grímsnesinu."
Anna María Þórisdóttir.