Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1978, Blaðsíða 16

var að sjá og heyra Toscanini stjórna

ééi ky '78

Skólakórinn stóö í péttri pyrpingu
og myndaði boga umhverfis Þórö.
Nokkrir áheyrendur sátu viö kennslu-
boröin aftur af honum; sumir laglausir
samkvæmt úrskurði Þórðar frá um
haustiö, aörir bara kvefaöir og áttu aö
hlusta, fyrst peir gátu ekki sungiö. Viö
höfðum setið Þarna líka á meðan
Þóröur æfði raddirnar, hverja af
annarri, en nú skyldi reynt að stilla allt
saman. Stemningin var eins og viö
aðrekstur, pegar viöbúið er að allt
sleppi út um hvippinn og hvappinn í
staö pess aö renna Ijúflega inn í
réttina. Viö fórum strax aó horfa á,
hvað stelpurnar í sópraninum voru
sætar í staö pess aó horfa á Þórö, —
en hann tók eftir pví á augabragði.
„Augun,“ sagði hann hvasst og allir
vissu hvað Þaö táknaöi; við áttum að
horfa á stjórnandann en ekki stelp-
urnar.
Þóröur var snögg-
klæddur og svitinn
bogaöi af honum.
Hann gekk að pessu
meö sama hugarfari
og Arabi að heilögu
stríði; augun leíftr-
uðu og svipmótið bar
pess merki, að á
pessari stund hvarf
honum allur annar
veruleiki. Byrja;
fingri stutt á hljóð-
færið og tónninn gef-
inn. Söngurinn fyllti
salinn.
í kvöld pegar ysinn er úti
og annríkið hverfur og dvín ...
Endurtekið, haldið áfram, stöðvað.
Þóröur: „Þessi framburöur er ótækur,
— Það heitir úti en ekki údi. Og muniö
aö söngröddin á að klingja hérna
uppi“. Þórður myndaði boga með
hægri hendinní að enni sér og lét
tóninn klingja: „Við hugsum okkur
röddina, eins og litla perlu, glitrandi
perlu. Hún er ekki niöri í hálsi; hún er
hérna uppi. Við tökum petta aftur...“
Ég man Þetta eins og Þaö hefði
gerst í gær. Þó eru slétt 30 ár síðan.
En Þaö rifjaöist allt upp, pegar ég hitti
Þórð Kristleifsson aö nýju og fannst
Þá raunar aö ekkert hefði breyzt.
Þóröur er aö vísu 85 ára í staöinn fyrir
55 ára í Þá daga. En Það er aungvu
líkara en pessi ár hafi staðiö mjög
stutt viö hjá Þórði og ekki gert honum
mein. Hann er enn í fullu fjöri; gæti
Þessvegna stjórnaö Laugarvatnskórn-
um meö sömu ágætum og löngum
áður. En síöan hann setti punktinn
aftan viö kennslu á Laugarvatni, hafa
Þau hjón, Guörún Eypórsdóttir og
Þóröur, búið í blokk í Laugarnesinu og
Þar fer vel um pau. Þórður hætti Þó
ekki kennslu; um Þriggja vetra skeið
kenndi hann Þýzku við Menntaskól-
ann í Reykjavík og Ijómar af gleði,
Þegar hann minnist Þeirra stunda:
„Það hlýtur að vera vegna áhuga
Þeírra á forngripum, hvað kennarar og
nemendur par tóku mér dásamlega
vel“. Raunar var Þóröur um árabil Þar
á eftir viðloðandi skólann sem próf-
dómari og lengi vel tók hann nemend-
ur í einkatíma í Þýzku; peirri náms-
grein, sem honum Þykir vænna um en
allar aðrar.
Þóröur: „Ég var búinn aö vera í 33 ár
á Laugarvatni, — kom þangað tveimur
árum eftir stofnun skólans, eöa 1930 og
lét þar af störfum 1963. Fyrsta áriö mitt
þar eystra voru 127 nemendur í
skólanum og ég kenndi þá strax söng
og sönglistarsögu. Og þrjá kóra æföi ég
þá strax: Samkór, kariakór og kvenna-
kór. Bjarni skólastjóri var þá tekinn við
stjórninni og tók þátt í uppbyggingu
skólastarfsins af lífi og sál. Oft var hann
sjálfur viöstaddur á æfingum og gaf
mér svigrúm til aö hafa 11 söngtíma í
viku. Lagavali og allri tilhögun réöi ég
algerlega.
Bjarni haföi yndi af söng; taldi hann
menningar- og tengiafl fyrir skólaheim-
iliö, og sama álit á því höfðu kona hans
og börn. Þrisvar í viku kom allur skarinn
saman á kvöldiri og söng, — og síðar,
þegar þetta hefur boriö á góma í
viðræðum viö gamla nemendur, hef ég
fundið að þessir söngtímar eru þaö sem
þeir minnast með mestri gleöi frá veru
sinni á Laugarvatni.
Rætt við
Þórð
Kristleifsson
fyrrum söngkennara um starfiö á
Laugarvatni, heimilið á Stóra
Kroppi og Kristleif sagnaritara,
upphaf námsferils, dvöl í
Dresden og meistarann
Toscanini í Scala - óperunni
í byrjun hvers skólaárs prófaöi ég
hverja söngrödd nýliða, skipaöi þeim í
raddir og tók hreint alla með, ef þeir
gátu nokkuö rauiaö. Voru fáar stúlkur,
sem ekki tóku þátt í söngnum. — Sumir
þeirra nemenda, sem ekki voru í söng,
unnu honum engu síður hinum, hlýddu
á söngæfingar og sóttu sönglistarsögu-
tíma.
Árangurinn? — Ætli viö verðum ekki
aö telja, aö hann hafi oft veriö furöu
góöur. Kórinn vakti athygli strax áriö
1932 eöa 33, aö ríkisútvarpið efndi til
leiöangurs austur aö Laugarvatni. Þá
voru upptökutæki ekki komin til
skjalanna og kórinn söng í beinni
útsendingu á þann hátt, aö söngurinn
var sendur símleiöis til Reykjavíkur og
útvarpaö þaðan. Helgi Hjörvar var þulur
og stjórnaði þessu framtaki útvarpsins.
Síöar, veturinnn 1939 og 1947, sendi
ríkisútvarpiö magnaraverði sína tvo
austur og voru þá sungin inn á
hljómplötu líklega 40 lög.