Lesbók Morgunblaðsins - 14.07.1979, Blaðsíða 13

Ekki hef ég neinar sagnir af því
hvernig nafniö Skuggi er tii komiö, en
þegar áöurnefndur Siguröur kom þar
gáfu aðstæöur varla nokkurt tilefni til
nafnsins.
Ekki er þaö neinum efa bundiö aö
Skuggahverfiö dregur nafn sitt af
bænum Skugga. Sá bær var fyrstur
byggöur á því stóra svæöi, sem um
aldamótin var almennt kallaö Skugga-
hverfi, en þaö náöi frá lækjarósnum viö
Lækjargötu og inn aö Rauöarárstíg
(þar sem nú er Hlemmur) og frá
Laugavegi og niöur að sjó.
Ég hef engar heimildir um þaö
hvenær bærinn Skuggi var byggður,
en ætla má að hann hafi verið byggður
á fyrri hluta 18. aldar eöa jafnvel fyrr.
Siguröur hét sá er bæinn byggöi og
gekk hann manna á meðal undir
nafninu Siggi Skuggi, enda algengt á
þeim tímum aö fólk heföi sín viöur-
nefni.
En hvar var bærinn Skuggi?
Tilgátur hafa komiö fram um aö
hann hafi verið á þeim slóöum þar sem
Þjóöleikhúsið er nú, m.a. vegna þess
aö gatan sem liggur á milli Lindargötu
og Sölvhólsgötu, viö vesturgafl Lindar-
götu 9 hefur hlotiö nafniö Skuggasund.
Þetta er aöeins tilgáta en ekki staö-
hæfing.
Ég er hins vegar þeirrar skoöunar að
bærinn Skuggi hafi staðið á tanga
norðan viö Skúla’götu, beint á móti
Timburverzluninni Völundi, þar sem frá
fornu fari heitir Klöpp en nú er bensín-
sala BP.
Þessi til sönnunar vil ég tiltaka
eftirfarandi:
Um síöustu aldamót var bær á
þessum tanga sem hét Klöpp. Eigandi
og ábúandi þar var Steingrímur Jóns-
son frá Sölvhóli. Hann var aldraöur
maöur, líklega um sextugt og talinn af
öllum sem hann þekktu sérstakur
sómamaöur.
Ég fæddist aö Tóftum í Skugga-
hverfi, þar sem nú er Lindargata 15 í
miðjum nóvember 1889 og var því á
12. ári um aldamótin.
Viö strákarnir í hverfinu vorum oft
þarna á Klöpp aö dorga fyrir smáufsa.
Á þessum feröum haföi ég oft veitt
athygli tveim grasivöxnum geirum meö
nokkru millibili austan viö Klapparbæ-
inn og voru þeir auösjáanlega af
mannavöldum.
Eitt sinn mætti ég Steingrími fyrir
utan Klapparbæinn benti honym á
þessa geira og spurði hvernig á þeim
stæöi.
Hann svaraöi ákveöið:
„Þetta eru leifar af bænum Skugga".
Þetta er mér eins minnisstætt og
þaö hefði gerst í gær og tel ég þetta
fullnægjandi sönnun þess hvar bærinn
Skuggi hefur staöiö.
Einnig vil ég taka til hliösjónar bók
Ágústs Jósefssonar, prentara sem út
kom 1959 og nefnist: Minningar og
svipmyndir úr Reykjavík.
Þar greinir hann frá gömlum bæjar-
nöfnum og ábúendum þeirra og segir
aö viö upptöku bæjarnafnanna sé
aöallega stuöst viö manntaliö í árslok
1887 en nokkur nöfn þó tekin eftir eldri
og yngri heimildum.
í þeirri upptalningu er bærinn Skuggi
og ábúandi þar Ragnheiöur Þorsteins-
dóttir.
Fram yfir aldamót var ekki fleira fólk
búsett í Skuggahverfinu en svo aö þar
þekktust allir. Því er auðsætt aö
Steingrímur Jónsson hefur þekkt til
hlítar síöasta ábúandann á Skugga.
Áöur en götunúmer voru tekin upp í
Reykjavík voru öll híbýli manna skil-
greind meö nöfnum eins og upptalning
Agústs Jósefssonar á bæjarnöfnum í
austurbænum sýnir. Oft mun það hafa
veriö svo aö fólk sem flutti til Reykja-
víkur, flutti meö sér bæjarnöfnin úr
heimabyggö sinni eins og t.d. Vestur-
farar sem fóru til Kanada fyrir síöustu
aldamót. Þeir fluttu meö sér íslenzk
bæjarnöfn sem enn eru þar viö lýöi.
Ég hef flett upp í skýrslu um bæjar-
nöfn á íslandi og eru þar nefndir tveir
bæir í Múlasýslum sem bera nafniö
Skuggi. Ekki veit ég hvort nefndur
Sigurður hefur komiö þaðan. Þó eru á
því nokkrar líkur, þótt ekki veröi þaö
sannað.
©