Lesbók Morgunblaðsins - 22.09.1979, Blaðsíða 8

Innrás bogatormains. Elst er hús í Hafnartirdi — í byggingu eins og bæöi hin — og þar má
sjá tværgeröir boga sem mynda undarlegan kokkteil í bland viö brotin skúrþök og hvassar
línur. í miöju: íbúöarhús í Garöabæ: Rómverskir bogar og spænskættaöir bitar út úr
veggnum — en ofaná allt saman er svo byggt hús, sem viröist í allt öörum stíl. Neöst: Þetta
hús í Garöabæ er aö vísu skammt komlö, en etflllnn viröist gegnumfæröur, — rómverskir
bogar, kringla framúr húsinu og pagóöupak.
Frágangur lóöa mætir oft afgangi, en til eru gleöileger undentekningar eino og hér sést.
Myndin er af sameiginlegri lóö nokkurra sambýlishúsa í Seljahverfi, par sem hugsaö hefur
veriö fyrir pörfum barnanna, en margt sem gleöur augaö um leiö.

Viö erum enn í öldudalnum og
endurreisnarskeiðiö því miður ekki
í sjónmáli. Við byggjum þó skyn-
samlegar en fyrir svo sem 10 árum
og ný og dálítið framandi form hafa
haldið innreiö sína, einkum í
smærri íbúðarhús. Tregðulögmálið
sér þó til þess, að flest hjakkar í
Sama farinu. Eftir Gísia Sigurösson
hvar eru fallbyssurnar? Út af
fyrir sig er þetta myndarlegt
hús, átakamikiö meö dugnaö-
arlegu samspili forma og efna.
En petta er mjög bólginn bygg-
ingarstíll og trúlega er svona
hús róndýrt í byggingu. Þessi
stíll hefur skotiö upp kollinum
á nokkrum stööum; ekki ein-
ungis í íbúöarhúsum, en einnig
í opinberum húsum og nœgir
hér aö benda á Valhúsaskóla á
Seltjarnarnesi.
Þegar fariö er um ný íbúöar-
húsahverfi í Reykjavík, Kópa-
vogi, Garöabæ, Hafnarfiröi og
raunar einnig Akureyri, kemur í
Ijós aö menn eru búnir aö gefa
flötu Þökin upp á bátinn á svo
aö segja öllum smærri húsum.
Reynslan er meö þeim ein-
dæmum, aö húsameistarar
geta ekki lengur sannfært hús-
byggjendur um ágæti þeirra. Út
af fyrir sig er Þaö gleöileg
Þróun, — en þaó varö full dýrt
Bárujárnshúsin á forsíöu-
myndinni standa í Þingholtun-
um og aó öllum líkindum var
aldrei gerö nein teikning af
Þeim. Reyndir smióir byggóu
Þau; Þeir höfóu auga fyrir hlut-
föllum og notfæróu sér fengna
reynslu. En fátæktin sneiö
Þessum húsum Þröngan stakk.
Lengi vel var Þessari húsagerö
ekki hátt lof haldiö og bárujárn
Þofti firna Ijótt eftir aó stein-
HVERT
STEFNIR
steypan kom til sögunnar. En
Þaö hefur sannaó ágæti sitt
sem byggingarefni og nú hafa
menn í vaxandi mæli sóö, aö
bárujárnshúsin voru háþróuö ó
sína vísu og mörg þeirra eru
aódáunarveró.
Því miöur hefur steinsteypu-
öldin ekki fært okkur neitt
sambærilegt frá fagurfræöilegu
sjónarmiöi og er þó ólíku sam-
an aö jafna um auraráö þeirra,
sem byggja á vorum dögum og
hinna, sem komu yfir sig þaki á
kreppuárunum og fyrr ó öld-
inni. Stundum veröur ríkidæm-
iö meira aö segja til þess aö
ráöist er í allskyns smekkleys-
ur og tízkuplágur hafa gripiö
um sig meöal húsameistara og
kostað húsbyggjendur skap-
raun og fjárútlát. Nægir í því
sambandi aö minna enn einu
sinni á flöt þök og alltof stóra
glugga; því síöara hefur nú
veriö bjargaö með ákvæöi í
nýrri byggingarsamþykkt.
Steinhúsió á forsíóunni er í
byggingu í Breiðholti og má
segja aö þaö só í nútíma
kastalastíl; Virkiö í . noröri,
skothelt og sprengjuhelt, — en
spaug aó læra af reynslunni.
Aftur á móti eru ýmis einkenni-
leg teikn á himni, þegar glugg-
aö er í útlit sumra þeirra húsa,
sem nú eru á byggingarstigi
eða nýkláruö. Þar birtist sá
leiöi, sem lagst hefur á menn
útaf kassalaginu, og stein-
steypan hefur haft í för meö
sér. Moftóió hefur verió.
Byggöu bara kassa, þaö er
ódýrast. Og hvaö lítiö sem útaf
kassalaginu var brugöió,
kostaði þaó stórfé. En þvílík
firn eru nú til af Ijótum og
leiöinlegum steinhúsum, aö
húsbyggjendur viröast tilbúnir
aö axla talsveróan vióbótar-
kostnaö, ef hægt væri aö gera
frávik frá kassalaginu. Meö
endurfæöingu hallandi þaka —
og vonandi vatnsheldra — hef-
ur þaö átt sér staó, aö valma-
Þakið sáluga hefur veriö dregiö
fram á nýjan leik. í rauninni var
Þaö alltaf sæmilegt þak; eins-
konar regnhlíf ofan á húsió. En
nýtt afbrigói þess hefur einnig
séð dagsins Ijós: Einskonar
pagóöuþak, ættaó frá Japan og
Kína. það gleóur augu sumra
og annarra ekki eins og geng-
Vel leystar nýbyggingar
hefur teiknaö — bygginj
neöan: Ný bensfnstöö, s

torfbæ. En smekkvísin
torfbæinn er búiö aö J
ævinlega fer illa í íslenz
sem hafa meö höndum
um pennan byggingari
leiösögn hefur vantaö.