Lesbók Morgunblaðsins - 10.01.1981, Blaðsíða 15

MINIMETBO
Sá sem hugsanlega er allra
sparneytnastur er brezkur og
nýr af nálinni og á aö bjarga
British Leyland úr erfiöum kröggum.
Þaö var fyrir 12 árum, aö brezku
Leyland-bílaverksmiðjurnar hófu leit aö
bílgerö, sem næöi hliöstæöum vinsældum
og Mini — en sú gerö markaði tímamót í
sögu smábíla, er sala á henni hófst 1959.
Eftir lengstan meögöngutíma í brezkri
bílasögu hefur arftaki Minis nú litiö dagsins
Ijós og birtist á markaöi um miöjan
október. Myndin af hinum nýja Austin Mini
Metro sýnir einnig helzta hönnuöinn á
hækjum viö hann. David Bache heitir sá.
Framkvæmd áætlunarinnar taföist af mikl-
um fjárhagsörðugleikum, eldsneytis-
kreppu, opinberum afskiptum, stjórnar-
breytingum, vandamálum á sviöi iðnaðar
og ört vaxandi samkeppni, en eigi að síður
náöi Metro aö veröa veigamikill keppandi á
smábílamarkaöinum á níunda áratugnum,
sem svo einkennist af orkusparnaði. Upp-
haflega var ætlunin, aö Metro kæmi í
staðinn fyrir Mini, en Leyland hefur breytt
um stefnu og báöar geröirnar veröa haföar
til sölu. Sagt hefur veriö, aö seljendur séu
nær gráti af gleði út af kostum bílsins. Nú
er þaö komið undir duttlungum kaupenda,
hverjar viötökur hann fær. Einn getur
Metroinn ekki bjargað hinum bága hag
brezku Leylands-verksmiöjanna, en hann
gæti táknað fyrsta skrefið til hugsanlegrar
endurreisnar fyrirtækisins. Judith Jackson
hjá „Sunday Times“ segir hér frá hinum
langa aödraganda aö litla bílnum:
Ef þú hallast aö þeirri skoöun, aö vísasti
vegurinn til aö eyöileggja súpuna sé aö
hafa of marga kokka, þá heföir þú taliö
Metro-áætlunina dæmda til aö mistakast
margsinnis. En þegar bíllinn er nú oröinn
aö veruleika, hljóta menn aöeins aö harma
þaö, aö hann skyldi ekki hafa veriö
framleiddur fyrir þremur árum, þegar hann
heföi orðið í fararbroddi á bílamarkaöinum.
Hinar miklu vinsældir Mini-bílsins, sem
Sir Alec Issigoni var höfundur aö, voru
slíkar, aö ný gerö í hans staö virtist nær
óþörf. Hönnunin tókst meö ágætum, þó aö
hinn fjárhagslegi ávinningur hafi ekki oröiö
eftir því. Sjálfur haföi Issigoni hannaö 9X,
sem var tilbúinn til framleiöslu 1968 og átti
aö taka viö af Mini, heföi hann ekki selzt
enn svo vel, þótt hann væri 10 ára gamall.
Því fé, sem fyrir hendi var, var variö til
nauösynlegri verkefna og 9X kramdist í hel
viö samruna BMC til nauðsynlegri verk-
efna, og 9x kramdist í hel viö samruna
BMC og Leyland. Féð var í staöinn notaö til
aö framleiöa Morris Marina.
Fjórum árum síöar var enn á ný rætt um
bíl, sem tæki viö af Mini. Miðað við aöra
bílaframleiöendur viröist ótrúlegt, hve
langan tíma þaö tók aö hrlnda því verkefni
í framkvæmd. Jafnvel hin fastheldnustu
fyrirtæki gera ráö fyrir meiriháttar breyt-
ingum á vinsælum bílgeröum á ekki minna
en sjö ára fresti, en þó aö breytingar og
endurbætur heföu veriö gerðar á Mini, var
hann oröinn 14 ára og í meginatriðum sami
bíllinn.
Þó að ákveðið heföi veriö, aö hinn nýi
bíll yröi svipaðrar stærðar og Mini og
ýmsar útlitsgeröir væru teknar til athugun-
ar, var þaö ekki fyrr en 1974, aö tekiö var
af fullri alvöru til viö aö hrinda í fram-
kvæmd áætlun um endurnýjun. Margir
stjórnarmenn Leyland-fyrirtækisins hugs-
uöu sem svo, aö enn seldist Mini vel, og
það litla fjármagn, sem fyrir hendi væri,
væri betur notaö til annarra hluta. Þaö
voru röksemdir, sem ýmsir starfsmenn
Leyland voru farnir aö kannast óþægilega
vel viö.
Loks var grænt Ijós gefið fyrir áætlun,
sem kölluð var Aldo 88 og tveimur
þekktum mönnum á sínu sviöi bætt viö til
aö hafa þar forystu, David Bache og Spen
King, sem nú eru báöir háttsettir innan
fyrirtækisins. „Viö leituðum víöa fanga.
Ekkert var of langt sótt, en aö lokum
komumst viö aö þeirri niöurstööu, aö nýi
Mini-bíllinn skyidi miöast viö þróun en ekki
byltingu."
Snemma árs 1974 var ákveöið aö ráöa
utanaökomandi hönnuöi, enda mörg dæmi
um slíkt í sögu Leyland-verksmiöjanna
aöallega vegna þess, hve hönnunardeildin
hefur verið vanbúin aö starfskröftum. Nöfn
margra frægra hönnuöa hafa þannig komið
viö sögu verksmiöjanna, svo sem Bertone,
Michelotti, Ogle og Guigiaro, og nú var
rööin komin aö Sergio Pininfarina. En
tillaga hans var svo margslunginn leikur
meö boga og línur, að þaö heföi kostaö of
fjár aö framleiða þann nýja bíl, svo aö
tillögu Pininfarina varð aö hafna. Of fjár var
einmitt ekki fyrir hendi. Fjárhagur fyrirtæk-
isins var svo hörmulegur, aö hiö opinbera
varö aö taka viö rekstrinum.
Og þar sem fé skattborgaranna var í
húfi, var rekstur einu brezku bílaverksmiöj-
anna oröinn þjóömál. Fyrirspurnir voru
bornar fram í brezka þinginu um þaö, hvaö
liði áætluninni um smíöi nýs Mini. Margir
litu svo á, aö úr því aö gamli Mini seldist
enn, þá væri þaö fjárbruöl aö fara að
smíöa nýjan. Andinn innan fyrirtækisins var
í algeru lágmarki. Engu aö síöur luku
hönnuöir þess viö nýja og endanlega
útgáfu á Aldo 88, og iönaöarráöherra
tryggöi fjármagn til framkvæmdanna meö
þeim fyrirvara þó, aö langvinnar vinnudeil-
ur kynnu aö leggja fyrirtækiö aö velli.
Af ýmsum ástæöum náöi hin nýja tillaga
ekki fram aö ganga, og enn snéru hönnuöir
fyrirtækisins sér aö því aö teikna nýjan,
stærri bíl, sem yrði á markaði ásamt Mini.
En þá hófu hugdjarfir menn baráttu aö nýju
í ráöuneytunum, því aö allir framleiöendur
þyrftu nýjar geröir, aö Leyland væri brýn
Þaö er víst ekkert áhlaupaverk aö unga
út algerlega nýjum bíl, aö minnsta kosti
tók þaö 12 ér hjé Leyland aö þróa Mini
Metro, unz hann kom í endanlegri gerö
á götuna. Á myndunum sóst, aö ýmis-
konar frévik voru reynd.
nauösyn á því aö fá nýjan Mini eins fljótt og
nokkur tök væru á. Ríkisstjórnin samþykkti
þaö loks meö tregðu, og allt var sett á fulla
ferö. Úr hægasta gangi, sem þekkzt haföi,
varö framkvæmd verkefnisins nú ein hin
hraöasta, sem gerzt hefur.
Nýi bíllinn var smíöaöur í nýjum verk-
smiöjum í Longbridge, þar sem nýjustu og
háþróaöri tækni var beitt, þannig aö hann
gæti ekki aöeins veriö veröugur keppinaut-
ur hinna beztu bíla á heimsmarkaöi, hvaö
stíl snerti heldur og gæöi. Og auðvitaö
þurfti nýi bíllinn nafn, og þá hafði nýi
forstjórinn nýjan hátt á og lét Austin Morris
greiöa atkvæöi um þrjú nöfn: Maestro,
Match og Metro, og hiö síöastnefnda hlaut
yfirgnæfandi meirihluta atkvæöa.
Nú er Metro kominn á markaðinn.
Enginn vafi leikur á því, aö hér er um mjög
góöan bíl að ræöa, en hann er borinn í
heim mjög góöra bíla. En einn kost hefur
hann umfram marga keppinauta sína, þar
sem er hin undraveröa sparneytni.
Ekkert tromp er þýðingarmeira en ein-
mitt sparneytni og hefur veriö nefnt í því
sambandi, að Metro komist allt niöur í 4
lítra á hundraöiö, en sú tala er birt án
ábyrgðar. Hitt er svo annaö mál, aö útlit
skiptir verulegu máli líka og hönnunin á
Metro hefur ekki tekizt þannig, að líklegt sé
aö margir falli í stafi yfir henni, samt er
hönnuðurinn einn sá fremsti í heiminum og
hefur m.a. teiknað bæöi Range Rover og
Rover 3500, sem báöir eru í fremstu röö
hvaö útlit snertir.