Lesbók Morgunblaðsins - 08.06.1985, Blaðsíða 9

skilið við stein, en efniviðurinn varð í vax-
andi mæli tré. Sigurjón var svo fjölhæfur,
að hann gat unnið portret í raunsæisút-
færslu, en annars var hann liðsmaður
formbyltingar og framúrstefnu, þar sem
ævintýrið og það óvænta er alltaf á næstu
grösum. Hann var í senn formsmiður og
myndskáld og mætti sem betur fer skiln-
ingi í þá veru, að ráðamenn fyrirtækja
eins og Landsvirkjunar og Reykjavíkur-
borgar, réðu hann til stórverka, sem
bregða stórum svip á umhverfið. Kóróna
hinnar opinberu viðurkenningar voru svo
heiðurslaun þau, sem Alþingi veitir. En þá
var Sigurjón á förum. Hann lézt í desem-
ber 1982, tveimur dögum eftir að tilkynnt
hafði verið um heiðurslaunin.
Síðan er liðið hálft þriðja ár.
Sigurjón Ólafsson vann af kappi til
hinztu stundar og iét eftir sig 160 verk,
sem Birgitta hefur skráð og eru varðveitt á
staðnum. Auk þeirra eru óskráð frumköst
og andlitsmyndir. f samtali okkar Birgittu
kom fram, að Sigurjón talaði aldrei um,
hvern hátt hann kysi að hafa á því, sem
hann skildi eftir sig en með kaupmála fól
hann konu sinni forsjá sinna mála. Þó
vissi hann vel að hverju stefndi, segir
Birgitta, — hann vanrækti að gera við
Lífslöngun nefndi Sigurjón þessa mynd og
nafnið er iáknrænt, þvíhún rarð til á Reykja-
lundi meðan hann var vistmaður þar.
húsið eins og þurfti, vegna þess að hann
mátti ekki nokkurn tíma missa frá list-
sköpun sinni. Hann forðaðist alla truflun,
fékk sér ekki einu sinni í staupinu, en
vinnan var honum eitt og allt. Um árabil
hafði hann verið veill fyrir hjarta og þegar
hann fékk síðasta áfallið, var hann að
byrja að höggva út mikinn eikarklump,
sem honum hafði áskotnazt í skipasmíða-
stöð.
Sú hugmund hafði komið upp, að ein-
staklingar stæðu að því með honum að
koma upp húsi eða sal, þar sem hægt væri
að hafa verkin til sýnis. Sigurjóni mun
hafa litizt allvel á þá hugmynd, en hún
komst aldrei á framkvæmdastig.
Brýnt Að Gera Við Húsið
Málið stendur nú þannig, að Birgitta
Spur býr í íbúð þeirra hjóna, en bæði þar
og í vinnustofunni eru þessi 160 verk, sem
áður er getið. Utan dyra eru nokkrar
höggmyndir, þar af fjórar sem Listasafn
íslands á, en ekki er vitað hvað safnið
ætlar sér að gera við þær.
Ástand hússins er þannig, að suðurhlið-
in er að kalla má ónýt og heldur ekki vatni.
Þakið er illa farið og þarfnast endurnýjun-
ar. Áætlað er að kosti 500 þúsund kr. að
bæta úr þessu ásamt gleri í gluggum og sjá
þar með til þess að verkin liggi ekki undir
skemmdum. Sjálf hefur Birgitta endur-
bætt hluta þaksins og borið fernis á timb-
urklæðninguna, en það segir sig sjálft að
hún hefur ekki bolmagn til að gera það
sem gera þarf.
Þessi frábæra dugnaðarkona sneri sér
Sigurjón mótar andlitsmynd af Bjarna Benediktssyni.
Lesbók/Ól.K. Magnússon
með þeim ummerkjum, sem þar eru;
þar á meðal verkfærum hans og að
þetta hús geti áfram orðið rammi utan
um þær myndir hans, sem eftir eru hér.
En húsið þarf að sjálfsögðu gæzlu og
þegar mín nýtur ekki við lengur, þá
gæti húsið til dæmis orið gistibústaður
handa listamönnum og þarmeð dálítil
rós í hnappagatið hjá Reykjavíkurborg.
Ég hef heldur ekki hugsað mér að láta
vinnustofu Sigurjóns verða einhvers-
konar geymslu eða einungis safn, —
heldur að þar mætti einnig fram fara
eitthvert lifandi starf og listviðburðir,
sem ekki útheimta mikið rými. Ég læt
mér detta í hug, að þar mætti flytja
kammermúsík og að leiklistarhópar
gætu ef til vill sýnt þar, þegar svo bæri
undir. Jafnframt yrði þarna skrá yfir
öll verk Sigurjóns og ljósmyndasafn,
sem nú þegar er orðið töluvert. En
heildarskrásetning á ævistarfi hans er
ekki til ennþá.
Að sjálfsögðu leitaði ég til ráðamanna
hjá ríki og borg um heildarlausn og
framtíðarskipan. En það hefur ekki
gengið sem skyldi og fram til þessa hef
ég enga aðstoð getað fengið frá opin-
berum aðilum nema Seltjarnarnesbæ,
sem ætlar að láta stækka járnmynd
eftir Sigurjón og koma henni fyrir á
Seltjarnarnesi. En dæmið gengur ekki
upp; af mínum kennaralaunum er ekki
hægt að fjármagna svo stórfelldar við-
gerðir og rekstur á svona húsi. Að vísu
er ólíku saman að jafna um reksturs-
kostnaðinn frá því sem áður var. Áður
en hitaveitan kom í húsið, eyddum við i
olíukostnað því sem venjulegt fólk fór
með í bíla og utanlandsferðir.
í fyrsta lagi leitaði ég eftir fjárveit-
ingu hjá ríki og borg; sótti um 250 þús-
und hjá hvorum. Sú umsókn var því
miður of seint á ferðinni til að komast
á fjárlög ársins í ár. En í borgarstjórn
gerðist það, sem ég sízt af öllu átti von
á, að umsóknin var felld á þeim for-
sendum, að þarmeð skapaðist fordæmi
Andlitsmynd af Róbert Ottóssyni á vinnslu-
stigi. Svipmótið leynir sér samt ekki.
að námi í Háskóla íslands, þegar börnin
voru ekki lengur á höndum hennar; hún
lauk BA-prófi i dönsku og íslenzku 1980 og
hefur síðan starfað við kennslu, síðustu
fjögur árin í Menntaskólanum við Sund. í
vetur sótti hún námskeið í listasögu við
Háskóla íslands og hefur í hyggju áfram-
haldandi nám í listasögu við Kaupmanna-
hafnarháskóla.
Fyrsta skrefið til að koma á frambúðar-
lausn var að ganga frá skiptum til erf-
ingja. Það hefur nú verið gert. Börnin hafa
fengið sinn hlut, einnig fjögur börn Sigur-
jóns frá fyrra hjónabandi. Að því búnu,
segir Birgitta, var tímabært að huga að
þeirri skipan, sem væri minningu lista-
mannsins og öllum til sóma.
Selma Jónsdóttir forstöðumaður Lista-
safns íslands, sem alla tíð hefur haft mikl-
ar mætur á list Sigurjóns, hafði hug á að
kaupa þó nokkuð margar myndir fyrir
safnið snemma árs 1983. Ekkert gat orðið
af þeim áformum þar sem skiptum á dán-
arbúinu var þá ekki lokið. Auk þess hefði
Surtur, 1963. í tréskúlptúra eins og þennan notaði Sigurjón oft ýmiss konar rekavið.
það ekki leyst allan vandann. Eftir hefði
þá orðið hluti safnsins á Laugarnestanga
og hefði útheimt sömu endurbætur á hús-
inu. Ég hygg að flestir séu sammála um, að
æskilegast sé að varðveita þennan stóra
hluta af lífsverki Sigurjóns þar á staðnum.
Og það er hjartans mál Birgittu. Hún segir;
Umsóknin Felld
í BORGARSTJÓRN
„Ég vil leggja mitt af mörkum til þess
að vinnustofa Sigurjóns fái að standa
og aðrir mundu koma á eftir. Það var
talað um „skriðu" en ekki getið um,
hverjir það væru, sem talizt gætu sam-
bærilegir við Sigurjón og mundu þurfa
viðlíka aðstoð. Önnur tillaga frá minni-
hlutanuum í borgarstjórn, sem hljóðaði
uppá 100 þúsund króna styrk, var einn-
igfelld.“
Húsið Fær Að Standa
„Það er ekki ofmælt, að ég varð bæði
vonsvikin og reið. En ég.lít ekki á þessa
afgreiðslu sem neinn endanlegan ósig-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 8. JÚNl 1985
9