Lesbók Morgunblaðsins - 21.05.1988, Blaðsíða 5

mannlega stjómanda eigi að finnast augu
og hendur robbans vera eins og viðbót við
sinn eigin líkama.
Verkfræðifyrirtæki í Japan em að vinna
að neðansjávarrobbum eins og þeim, sem
eiga að rannsaka sjávarbotn, og fjarstýrðum
jarðvinnsluvélum, sem nota á þar sem menn
geta ekki komizt.
Um 250 framleiðendur róbóta í Japan
vinna nú að því að skapa þriðju róbótakyn-
slóðina. Fyrsta kynslóðin, sem leit dagsins
ljós fyrir um 20 árum, var gædd minni og
gat endurtekið einföld verk. Onnur kynslóð-
in hafði nokkra aðlögunarhæfni og gat lag-
að sig að minni háttar breytingum í um-
hverfi sínu. Þeir róbótar hafa verið notaðir
í iðnaði. Hin þriðja kynslóð róbóta á, í stað
þess að endurtaka forritaðar hreyfíngar, að
„gera sér grein fyrir" umhverfi sínu og
geta brugðist við því á viðeigandi hátt. Slík
greind myndi gera það mögulegt að fela
þeim hvaða verk sem væri í verksmiðjum
og senda þá út í heiminn sem könnuð eða
til að vinna heimilisstörf.
H. Yoshikawa, prófessor við Tokyo-
háskóla, spáir því, að eftir 10-20 ár verði
farið að nota í verksmiðjum hugsandi rób-
óta, sem muni skynja breytingar, þegar þær
eigi sér stað, og annast lagfæringar sjálf-
krafa. Þessir robbar þurfa að vera mun
meiri manngervingar en þeir eru yfírleitt
nú, því að þeir munu starfa í verksmiðjum
og verða að ná milli véla.
Á tæknisýningu 1985 vakti tónlistarrobbi
feikilega athygli gesta. Það var fjöltengdur
róbóti í mannsmynd, sem las nótur og lék
þær með höndum og fótum á rafeindaorg-
el. Fingur hans gátu slegið nótur allt að
því helmingi hraðar en mannsfingur. Orgel-
leikararobbinn, sem kallast WABOT-2, var
hugarfóstur Ichiro Katos við Waseda-
háskóla, en hann hefur verið kallaður „fað-
ir róbótatækninnar" í Japan.
HlýðirTalmáli
Það tók starfshóp við Waseda í samvinnu
við vísindamenn hjá Sumitom Electric Ind-
ustries nokkur ár að búa til þennan róbóta,
sem hefur raddgreiningarkerfi, sem gerir
honum kleift að hlýða fyrirmælum á talaðri
japönsku. Hann getur einnig annast undir-
leik fyrir söngvara og skipt yfir í hærri eða
WHL-11, gangandi róbótí frá Hitachi í
Japan, getur fyrir mátt tölvu og vökva-
dælu gengið og snúið sér við á sléttu
gólfi.
að nota robbavagna til að taka við og skila
pósti, og í framtíðinni munu forstjórar geta
mælt bréf af munni fram við tæki, sem
gengur frá því prentuðu. Nokkrir japanskir
róbótasmiðir hafa fundið upp róbóta, sem
getur með sjónrænum hætti greint tegundir
og stærðir ávaxta og flokkað þá og sett í
mismunadi kassa með vélstýrðum armi.
Senn kemur einnig að því, að læknar
muni nota tölvustýrðan róbótahönd við
heilaskurðlækningar. í framtíðinni munu
skurðlæknar geta sett upp sérstaka hanzka,
sem gera þeim kleift með fjarstýringu að
láta vélræna hendi framkvæma uppskurð í
mörg hundruð km fjarlægð. Við munum
hafa næga tækniþekkingu til að búa til slíkt
vélmenni snemma á næsta áratug.
VÉLMENNIFYRRITÍMA
Það er sagt, að almáttugur guð hafi skap-
að manninn í sinni mynd. Maðurinn hefur
svo aftur fylgt þessu fordæmi með mörgum
tilraunum til að skapa „gervimann" og þeg-
ar á öldinni fyrir Krists burð smíðaði gríski
stærðfræðingurinn og eðlisfræðingurinn
Heron, kenndur við Alexandríu, „vélknúnar
gyðjur". ( Hann reyndar fann einnig upp
slökkvidælu og smíðaði sjálfsala, sem fór í
gang, þegar mynt var stungið í hann. Fræg
varð einnig gufukúla hans, sem var nokk-
urs konar gufuhverfill í frumstæðri mynd.)
Þróun nákvæmrar véltækni á síðari tímum
leiddi til þess, að smíðuð voru vélmenni í
Evrópu, sem gátu líkt eftir einstökum hreyf-
ingum mannsins með nákvæmu samspili
flókinna kambhjóla og gorma.
Meldog- róbóti, sem gegnir hlutverki hunds og
gerður til þess að aðstoða blinda.
Þessi fjarstýrði róbót er á myndarlegum hjól-
um og til þess gerður að fara í sendiferðir
eftir ákveðnum leiðum.
í bílaiðnaði hafa róbótar tekið við hlutverki rafsuðumanna.
Hér er einn slíkur að sjóða saman boddýhluta.
lægri tón í miðju lagi, ef sá, sem byijað var
á, hentar ekki rödd söngvarans.
Kato segir, að innan 30 ára muni hvert
heimili hafa sinn eiginn perónulega robba.
„ímynd vélmennisins hefur ekki breytzt, frá
því er Charles Chaplin lýsti því í myndinni
„Nútímanum", segir Kato. „Það á enn við,
að fólk verði að laga sig að vélum. En verk-
efnið framundan er ekki að gera menn að
vélmennum, heldur að gera vélmenni mann-
legri. WABOT-2 er fyrsti áfanginn á þeirri
leið að þróa persónulegan róbóta."
Roddinn, sem leikur á hljóðfæri, er árang-
ur meir en 20 ára starfs, en aðeins einn
af mörgum, sem Kato hefur þróað. Annað
sköpunarverk Waseda-starfshópsins er
tvífættur, gangandi robbi, WL-LORD. Árið
1984 sýndi róbótinn af sér fullkominn gang
og var þá hinn fyrsti í heiminum, sem það
gerði, og gönguhraðinn var um 1.3 sek. á
40 sm skref. Nú vinnur Waseda-starfs-
hópurinn að því að búa til robba, sem getur
gengið upp stiga.
Ganga Eins Og Sjö ára
Krakkar
Gangandi robbi verður að geta gengið
ftjálslega, og það má ekki vera hætta á
því, að hann velti um koll. Kato segist ekki
enn vera ánægður með þróun sinna gang-
andi robba. „Við höfum getað látið þá ganga
eins og sjö ára krakka,“ segir hann. En
Kato vonast til að geta sameinað göng-
urobbann og þann, sem leikur á orgel. Og
þegar það verður, er hægt að gera sér í
hugarlund, hvað muni gerast á tæknisýning-
unni. Eftir að robbinn hefur leikið snilldar-
lega á hljóðfærið, mun hann standa upp,
hneigja sig og ganga virðulega af sviðinu.
í samvinnu við Tokyo-háskóla hefur
Toshiba þróað hreyfanlegan róbóta, sem
kallast AMOOTY: Hann er á fjórum smára-
laga hjólum og getur gengið upp og niður
stiga. Slíkan robba væri hægt að nota til
eftirlits og viðgerðarstarfa í kjamaofnum.
Einnig hefur prófessor Umetani við Tækni-
háskólann í Tokyo búið til „slöngu“-robba
til að fara yfir óslétt yfirborð. Hann er sam-
settur af sjálfstæðum liðum, hveijum með
sérstakan vélbúnað.
Fyrsta gerðin af persónulegum róbótum
er hönnuð fyrir fólk, sem er líkamlega fatl-
að. Þeir hlíta fyrirmælum frá lyklaborði eða
forritunarhnöppum. Þeir eru búnir hljóðsjá
(sonar) og öðrum tækjum til að nema ná-
lægð hluta og forðast þá, en þeir geta að-
eins farið fyrirfram ákveðna leið. Þannig
hefur verið gerður róbóti til að vera sem
fylgdarhundur blindra og er kallaður
MELDOG. Að því verkefni var unnið á veg-
um hins opinbera samkvæmt þeirri áætlun,
sem áður er getið. Ýmsir róbótaframleiðend-
ur vinna nú að smíði robba til að annast
sjúklinga.
Stöðugt er verið að taka í notkun nýja
róbóta í Japan. í einni stórbyggingu í Tókýó
annast robbar alla ræstingu á göngum um
miðnætti og eru tíu sinnum fljótari að því
en lifandi starfsfólk. Á skrifstofum er farið
í Japan voru einnig smíðuð vélmenni, sem
kölluð voru Karakuri ningyo, á 18. öld og
þau voru knúin af vélbúnaði, sem samsettur
var af tannhjólum og gormum og var að
mestu úr tré. Frá þeim tíma er hin fræga
„te-dúkka“. Þegar tebolli var settur á lófa
vélvunnar (svo að notuð sé ein tillagan að
nýyrði), tekur hún að þoka sér áfram og
ber bollann með reisn. Dúkkan nemur stað-
ar, þegar bollinn er tekinn af henni, og
þegar gesturinn setur tóman bollann í hend-
ur hennar, snýr hún sér við og fer til baka
á sama stað og hún lagði frá. Þetta þóttu
mikil tækniundur á sínum tíma, en þó að
þetta sé mjög einfalt í augum nútíma-
manna, má segja að hér sé um eina af fyrir-
myndum hinna japönsku róbóta að ræða
og tákn um þann ævagamla draum manns-
ins að búa til vélmenni eða gervimanna, sem
gæti gert það sama og hann.
Sv. Asg. tók saman.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 21. MAl 1988 5