Lesbók Morgunblaðsins - 15.10.1988, Page 14

Tókum engin laun og lögðum
allt okkar undir
Jónas heitinn Guðmundsson segir í ritdómi í Tíman-
um 25.janúar 1978: Ég man ekki hvað það er
langt síðan Lystræninginn fór að berast til mín
í pósti og ég játa það hreinlega að mér fannst
þetta ekki vera neitt sérstaklega hrifandi rit.
Það var illa prentað, hirðuleysislega búið
og allt hið vesældarlegasta í útliti. En það
er liðin tíð. Satt að segja hélt maður að hér
væru á ferðinni ungir menn, konur og menn,
sem vildu frelsa heiminn vitandi ekki hversu
oft það hafði verið reynt og hversu oft það
hefur mistekist.
Hver kynslóð færir nefnilega þjóðskránni
örfá nöfn af frelsurum til krossfestingar.
En Lystræninginn er ennþá á lífi þrátt
fyrir daufa skoðun undirritaðs og fær maður
nú ekki betur séð en þama sé að fæðast hið
ágætasta rit og ég las 7. og 8. heftið mér
til mikillar ánægju og ég reyndi að spila lög-
in líka, vegna þess að maðurinn niðri er um
þessar mundir úti í Danmörku að tala við
dóttur sína.
Það er samt margt einkennilegt við Lyst-
ræningjann. Hann er t.d. gefmn.út í Þorláks-
höfn, en ritstjóm annast Ólafur Ormsson,
Vemharður Linnet og Þorsteinn Marelsson
en þessi nöfn sjást nú öðm hverju — þeim
bregður svona fyrir.“
Erfitt Að Standa í Skilum
Aukinni tímaritaútgáfu fylgdi aukið íjár-
málavafstur í bönkum og öðmm lánastofnun-
um. Við slógum víxil í Landsbankanum að
upphæð 65.000 krónur snemma árs 1977,
áskrifendum fór fjölgandi skömmu eftir út-
komu ijórða tölublaðsins — um eitt hundrað
og sextíu. Aukinni útgáfutíðni fylgdi samt
aukinn kostnaður. Blaðið fór í filmugerð og
filmuvinnslu í Prentþjónustunni, fyrirtæki
Útgáfusaga
Lystræningjans
— Síðari
hluti
Eftir
ÓLAF ORMSSON
I LOSTAFULLI
ÆSISPENNANOI
LOSTAFULLU
LOSTAFULLU
LOSTAFUUU
LYSTRÆNINGJANS
•|/«T. 1g75 IHHIH
WDHAFAMWDTEAfA
HAN
DRITA
FW>P
IR
Hér hét blaðið enn Lostafulli Lystræn-
inginn
Aukablað þegar fímm ára útgáfiiaf-
mæli nálgaðist.
Hermanns heitins Aðalsteinssonar, Haraldar
S. Blöndal og Sverris Sveinssonar og þar
skrifað uppá nokkra víxla þegar snemma árs
1977 sem reyndist svo oft erfitt að standa
í skilum með, hafðist þó að Iokum á ein-
hvem óskiljanlegan hátt og minnisstætt hvað
eigendur Prentþjónustunnar sýndi lengi þol-
inmæði og traust. Það gilti raunar einnig
um aðila sem á þeim tíma sá um prentun
blaðsins og bókband, Svavar Sölvason og
Einar Egilsson í Félagsbókbandinu og enn
síðar þegar út í umfangsmikla bókaútgáfu
var komið, Þórólf Daníelsson í Hólum, Hrafn-
kel Ársælsson í Guðjón Ó. hf. Þá fengum
við snemma á ferli okkar sem umfangsmikl-
ir tímarita — og bókaútgefendur góða fyrir-
greiðslu í Sparisjóði Reykjavíkur og nágrenn-
is, og þá einkum fyrir velvild Baldvins
Tryggvasonar sparisjóðsstjóra sem þrátt fyr-
ir vissa vantrú á fyrirtækinu Lystræninginn
sf. ákvað að veita okkur fyrirgreiðslu sem
átti líklega stærstan þáttinn í því að útgáfu-
fyrirtækið Lystræninginn sf. lét sannarlega
verulega að sér kveða. Við þremenningamir
veðsettum eignir okkar, íbúðir í þágu bók-
mennta, íslenskrar menningar og lögðum
allt undir, útgáfan hafði þrátt fyrir erfiðan
fiárhag fengið byr í seglin, tiltrúnað margra
góðra manna, stuðning og velvild skálda og
listamanna. Nú er það alls ekki ætlunin að
leggja nokkum dóm á efni í einstökum tölu-
blöðum Lystræningjans enda málið mér skylt
sem eins þriggja útgefenda blaðsins. Svona
eftir á getum við þó hrósað okkur af að
hafa birt margs konar efni eftir listamenn
sem þá og enn í dag eru í fremstu röð.
MargirSnjallir
LISTAMENN
Strax í fjórða hefti birtum við t.d. leikritið
Vemdarinn eftir Guðmund Steinsson og ljóð
eftir Birgi Svan Símonarson og í fímmta
hefti atriði úr fmmgerð Púnktsins eftir Pétur
LYSTRÆNINGINN
AUKABLAÐ >•»
tw-.ui. Umk..
Mrnninxulfnuntið l.)Urrnin|inn vndur briu fimm in. I unih.fi
vu núð uncikildabbA mnúmiH uljui .IhM. wtn
þá k(0tur höiuMhmiii i tS biru fmmumA tfni > n*ri hðfunda. Siðn
og vandað afmclunl tr I und.rbúmn*i.
LvatnaMnglnn Iwlur tomia Cfl aOMi U7&
LrMrMMnglnn butir fjólbrayn .ýnwnorn al aMWakap Mdrl M. yngrl
Lyafcraninotnn •> «na Wmka Umariua awn Mrilr ragHiúga Imkfaltl og
tðrnrartL
Lytraninglnn blrtlr gr«n.r um d|aaa og aSra MnHaL bðkmannilr. lalkliaL
Lyatraninginn hlritr vðnduð vWiðl v* lalanaka aam artanda Halamam.
afl 35% afaiin. mdtað *v> bðkMððurara. °*
Kyralu hrfli Lyalrrnin^ara rru lún*u þrnún. «1 þrim arm *rraal iaknf-
rndur ftrfum við koa. i að kaupa rvo i»umu iryan*., 8 —15. hrfti. i
5000 krðnur, mrðan uppta* md.«, þar að auki býóðum við þrun
úififutxkur nkkar i afrvrtði. Smdið okkur Hnu rða hrimið f ainu
(91)71719. millikJ.7JOo*9.00.
LYSTRÆNINCINN
PÓSTHÓLFI9061
REYKJAVlK
'kk,2 1
^ v v-
Forsíða fírá 1980.
I YSTRÆNINGINN
HMundar
Askcll Miaaon Gunnu Majnúason Sigurður Jón Ólafaaon
flergþörs Ingólfsdóitir Gunnu Sverriason Sjón
Jens Kímileifsaon Slefán Snavarr
J.D. Beraford Jón friPAImholli Sleinn Hjarki Bjómason
leoruril Cohen Millhlit S Mufnúsaon Vigfús Andifuon
Eirfkur Brynýólfsaon ÓUfur Engílbtmson þór Eldon
OlaUT Ouðmundsnon Sigmundur Ermr Kunarsum þorocmn Ðjarnason

Forsíða eftir Jens Kristleifsson frá
1981.
Gunnarsson ásamt nýju ljóði eftir Þorstein
frá Hamri og sögu eftir Ólaf Gunnarsson. í
sjötta hefti leikrit eftir Odd Bjömsson, mynd-
skreytta forsíðu eftir Guðrúnu Svövu, sögu
eftir Guðlaug Arason, Sigurvonin með teikn-
ingu eftir Tryggva Ólafsson. Í sjöunda hefti
splunkunýtt ljóð eftir Jónas Svafár, Askja,
sögu eftir Ólaf Hauk Símonarson, Sauma-
skapur, blýantsteikningar eftir Þorbjörgu
Höskuldsdóttur, í áttunda hefti ljóð eftir Sig-
urð A. Magnússon, leikrit eftir Nínu Björk
Ámadóttur, teikningar eftir Gunnar Om,
nótur eftir Gunnar Reyni Sveinsson og þann-
ig má lengi telja. Og meðal þeirra sem birtu
efni í Lystræningjanum undir ristjóm okkar
Þorsteins og Vemharðar, á áninum
1977—82, Birgir Sigurðsson, Jón Óskar,
Anton Helgi Jónsson, Aðalsteinn Ásberg Sig-
urðsson, Níels Hafstein, Bjami Bernharður,
Þorkell Sigurbjömsson, Þorsteinn Antonsson,
Einar Kárason, Einar Már Guðmundsson,
Atli Heimir Sveinsson, Þórarinn Eldjárn,
Thor Vilhjálmsson, Kristinn Reyr, Hrafn
Gunnlaugsson, Gunnar Dal, Ása Sólveig,
Steinar Sigutjónsson, Stefán Snævarr, Haf-
liði Vilhelmsson, Áskell Másson, Sjón, Þór
Eldon, Gunnar Gunnarsson yngri og Guð-
bergur Bergsson auk íjölda annarra höfunda
sem birtu frumsmíðar sínar á síðum Lystræn-
ingjans. Þá birti höfundur undir dulnefninu
Adolf Ólafsson bæði ljóð og sögur og þýðing-
ar, hæfíleikamaður sem vann sín störf í kyrr-
þey og án.uppákomu í fjölmiðlum eða ann-
ars staðar á .opinberum vettvangi. í efnis-
könnun var oft komið við á Mokka, Hótel
Borg, Óðali eða heima hjá Birgi Svan og
Stefaníu á Bámgötunni og síðar Þingholts-
stræti, Ólafi Hauk Símonarsyni á Óðins-
götunni, Pétri Hafsteini og Sigurveigu í
Hjónagörðum við Suðurgötu eftir að þau
fluttu úr bakhúsinu við Hafnarbíó. Það var
oft gestkvæmt hjá Pétri og Sigurveigu í íbúð
þeirra í Hjónagörðum og minnisstæður Öm
Karlsson, myndlistarmaður, ljúfur drengur,
feitlaginn, nokkuð hávaxinn, síðskeggjaður
með hár aftur á bak, sem hafði sagt skilið
við neysluþjóðfélagið, með heimspekilegar
vangaveltur um lífið og tilvemna og tók öllu
með ró og spekt, ljómandi góður kokkur sem
nú starfar vestur á Búðum.
Samkomustaður Skálda
Þá söfnuðust oft skáldin saman um helgar
við. borð eitt í homi á upphækkuðum palli í
Þjóðleikhúskjallaranum. Olafur Gunnarsson
var þar stundum eins konar veislustjóri, át
smurt brauð með áleggi og drakk hvítvín eða
eitthvað sterkara með matnum. Húmorinn
svo smitandi að dauðvona maður hlyfi að
hafa risið úr rekkju og fagnað því að vera
enn á lífi hefði hann mátt vera viðstaddur
þegar nafni sagði frá mönnum og málefnum
á sinn sérstæða hátt. Geirlaugur Magnússon
var þar einnig oft og reykti franskar sígarett-
ur, Gauloises, ftjór og skemmtilegur. Þá man
ég eftir Jóni Pálssyni, ungum pilti, ljós-
hærðum sem birti stundum ljóð í Lystræn-
ingjanum, stundaði háskólanám og feikna-
lega áhugasamur um bókmenntir, yfirleitt
stilltur og prúður; rétt dreypti á glasi. Pétur
og Sigurveig létu sig sjaldan vanta við þetta
borð. Þá kom Guðlaugur Arason stundum
og heillaði kvenfólkið upp úr skónum, húmor-
isti, góður drengur sem ávallt var gaman að
hafa einhvers staðar með þegar tímarita-
útgáfa var á ferðinni eða bókaútgáfa í deigl-
unni. Eyjólfur Halldórsson bankamaður var
líka stundum mættur, spekingslegur á svip
eða spámannslegur, með alskegg og gler-
augu, einhver helsti stuðningsmaður bóka-
og tím.aritaútgáfu Lystræningjans, miðaldra
maður, örlítið eldri en flest skáldin og rétti
oft til okkar einhveija upphæð þegar lög-
menn voru í startholum vegna fallins víxils.
Eyjólfur var þannig gerður og er að þegar
skáldin eru í einhveiju basli þá réttir hann
til þeirra af litlum efnum kannski upphæð
fyrir kaffibolla eða máltíð.
BÓKAÚTGÁFA HEFST
Þegar Lystræninginn sf. hóf bókaútgáfu
með útgáfu á tveim ljóðabókum fyrir jólin
1977, Gjalddögum eftir Birgi Svan Símonar-
son og Á Djúpmiðum eftir Pétur Hafstein
Lárusson, gerðust sumir vantrúaðir og héldu
að nú ætluðu „Ræningjamir" að kollsigla
sig. Bækumar voru gefnar út í fimm hundr-
uð eintökum og bók Birgis Svans seldist upp