Lesbók Morgunblaðsins - 21.01.1989, Blaðsíða 9

M Þjóðlistasaih kvenna í Banda-
ríkjunum - aðeins steinsnar frá Hvíta
Húsinu.
karla, þótt fyrir liggi, að 38% af núlifandi
listamönnum þjóðarinnar séu konur. Og í
því merka safni, Museum of Modem Art í
New York, eru aðeins 12% listaverkanna
eftir konur. Allt um það hafa forráðamenn
þessa nýja þjóðlistasafns kvenna (konur að
sjálfsögðu) gætt þess að setja ekki pólitísk-
an merkimiða á safnið. Fyrsti safnstjórinn,
Wilhelmina Cole Holladay, hefur einnig átt
mestan þátt í að hugmyndin komst til fram-
kvæmda. Hún og eignmaður hennar áttu
gott einkasafn með verkum eftir konur, sem
þau höfðu safnað á 20 árum og gáfu á einu
bretti hinu nýja listasafni kvenna.
Frú Holladay þykir heldur betur hafa
sýnt stjómunarhæfíleika og tök á viðskipta-
heiminum, því henni tókst að fá 128 stórfyr-
irtæki til að gefa hvert um sig upphæð sem
nemur um 300 þúsund ísl. krónum. Og til
þess að tryggja reksturinn og uppbyggingu
safnsins hefur hún ráðið því, að í stjóm em
eiginkonur sumra auðugustu manna lands-
ins, þar á meðal kona Adnans Khashoggis,
sem er jafnvel talinn vera auðugasti maður
heimsins, ef frá er talinn einn Japani.
Sumir gagnrýnendur þessa framtaks hafa
haldið því fram, að það sé út af fyrir sig
ósköp aulalegt, að þurfa að koma upp safni,
sem hýsir bara list kvenna, en kannski sé
það þó tímabundin nauðsyn, unz tekizt hef-
ur að rétta hlut kvenna. Eftir það sé þetta
safn tímaskekkja og verði lagt niður. Sumir
halda því og fram, að þetta sé tímaskekkja
gagnvart nútíðinni. Robert Hughes, gagn-
rýnandi Time, bendir á, að „engin hæfileik-
arík kona sé lengur í minnstu vandræðum
með að koma verkum sínum á framfæri hjá
vel metnum gallerium." Aðrir halda því
fram, að kona hafí altaf þurft að vera mun
betri en flestir karl-listamennirnir - Georgia
O’Keefe til dæmis - til þess að vera tekin
jafn alvarlega og þeir. Um þetta eiga áreið-
anlega eftir að verða skiptar skoðanir, en
íslendingum á ferðinni í Washington skal
hérmeð bent á að skoða þetta safn. GS.
M Wilhelmina Cole Halladay, aðal-
hvatamaður að stofnun Þjóðlistasafhs
kvenna í Bandaríkjunum og núver-
andi saúistjóri.
Sveaborg eða Suomenlinna eins og Finnar segja
réttilega er sögufrægur eyjaklasi suður af Hels-
inki. Þar var á sínum tíma eitt stærsta og mesta
strandvirki í sænsk-finnska ríkinu. Virkið var
upphaflega byggt á 6 eyjum og átti að vera
I Sveaborg eru
gestavinnustofur fyrir
norræna listamenn og
þar hafa nokkrir
íslenzkir listamenn
dvalið og starfað. Einn
var þar þegar
höfundurinn skoðaði sig
um á Sveaborg: Steinunn
Þórarinsdóttir
myndhöggvari.
vamarvirki gegn Rússum, þó svo Rússum
tækist að hertaka það fljótlega' og héldu
þeir því allt til 19Í8 eða stuttu áður en
Finnar fengu sjálfstæði. Þá var virkið skírt
upp á nýtt og kallað Suomentinna.
Núna eru eyjamar fjölsóttur ferðamanna-
staður á sumrin og síðan 1978 hefur Nor-
rræna menningarmiðstöðin stjómaraðsetur
þar og sýningaraðstöðu í mjög vel upp-
gerðum „rómantískum" herskálum. Auk
þess hefur miðstöðin þama á sínum vegum
fímm gestavinnustofur fyrir norræna lista-
menn, nokkrar gestaíbúðir og bókasafn.
Það tekur 10 mínútur að fara með feij-
unni frá Helsinki yfir í eyjamar og sú báts-
ferð er sannarlega þess virði vegna þess
hve útsýnið er fallegt, hvort heldur litið er
til hægri eða vinstri eða farið er að vorlagi
eða hausti.
Ég dvaldi þama í nokkra daga fyrir
stuttu og var þá svo heppin að hitta Stein-
unni Þórarinsdóttur myndhöggvara sem var
að búa sig til brottferðar eftir tveggja mán-
aða dvöl þama í einu gestavinnustofunni
sem ætluð er fyrir myndhöggvara, en hinar
fjórar henta betur fyrir málara. Steinunn
var nýbúin að senda til Englands í brons-
steypu gríðarstóran skúlptúr — konumynd
sem hún hafði verið að vinna að þama og
er hluti af útiverki, — minnisvarða um sjó-
menn, sem hún er að vinna fyrir Gmndar-
fjarðarbæ. Og þó hún væri önnum kafín við
að pakka því sem eftir var og undirbúa
heimförina féllst hún á að svara nokkmm
spumingum viðvíkjandi vera hennar þarna
á eyjunni.
— Hvað þurfa íslenskir listamenn að
gera til þess að komast hingað?
Það em ákveðin umsóknareyðublöð sem
hægt er að fá á skrifstofu SÍM (Samband
íslenskra myndlistarmanna) sem síðan em
send útfyllt beint hingað til Sveaborgar.
Hér er síðan haldinn fundur og valið úr
umsóknunum og þær sendar því næst aftur
til heimalands umsækjandans og þar er að
ég held ákveðin nefnd sem tekur loka-
ákvörðun og skilst mér að þetta sé gert í
einhverri forréttindaröð. Það fer víst eftir
því hvað listamennimir hafa sýnt mikið,
hvað þeir hafa unnið mikið í félagsmálum
o.s.frv. Það em 2 ár síðan ég sótti um og
ég veit að t.d. dönsku og norsku listamenn-
imir sem dvelja hér núna þurftu að bíða
jafn lengi eftir að komast að. Maður sækir
i
i-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 21. JANÚAR 1989 9