Lesbók Morgunblaðsins - 04.03.1989, Blaðsíða 16

Ævintýraferðir
Siglt fi'á Vestmanna-
eyjum til Færeyja
Grein II
Höfundar: Niels Chr. Nielsen og Hafsteinn
Sæmundsson
í Ferðablaði 4. febrúar birt-
ist fyrri greinin um ævintýra-
siglingu þeirra félaga, Haf-
steins Sæmundssonar og Niels
Chr. Nielsens, frá Vestmanna-
eyjum til Færeyja í fyrravor.
Nöfn greinarhöfiinda féllu nið-
ur með þeirri grein og eru hlut-
aðeigandi beðnir velvirðingar á
því. Þeir félagar eru búnir að
gefa skemmtilega lýsingu á
upplifun sinni af Færeyjum, en
núna verður siglingaþátturinn
tekinn fyrir sérstaklega.
Það er erfitt fyrir okkur
nútímamenn að skilja hvemig
forfeður okkar fóru að því að sigla
á litlum seglskútum milli megin-
landsins og íslands. Árlega koma
til landsins erlendar seglskútur
af ýmsum stærðum og á seinni
árum hefur borið við að íslenskir
sæfarar sigli seglskútum milli ís-
lands og nágrannalandanna. Á
Norður-Atlantshafinu út frá ís-
landi er alltaf allra veðra von,
jafnvel að sumri til. Góður undir-
búningur skiptir því miklu máli,
eins og fram kemur hér á eftir.
Upplýsinga um veðurfar á
svæðinu var aflað og fengin
straumkort frá Færeyjum.
Ferðaáætlun var gerð, sjókort af
siglingaleið vandlega skoðuð,
gerður listi yfir vistir, varahluti
og annað, sem að gagni mætti
koma í ferðinni. Eftir sjósetningu
í maí voru segl og reiði vandlega
skoðuð, vél og björgunarbátur
yfírfarin. Skipaskoðun ríkisins tók
út alla §óra bátana og gaf út
haffæmisskírteini. í ferðinni vom
seglskútumar Urta, Andrá og
Dögun frá Reykjavík og Paradís
frá Borgamesi. í hverjum bát
vora 2 áttavitar, vegmælir (log),
radíómiðunartæki, talstöðvar,
sextantar og í þremur bátanna
vora loran-siglingatæki. Enn-
fremur þurfti að útvega þjóðemis-
vottorð, færeyska fánann og
merkjaflögg. Mikið verk var að
gera skrá yfir vistir og útbúnað
— og koma öllu þannig fyrir, að
það færi ekki á fleygiferð í sjó-
gangi.
Lagt var af stað undir lúðra-
blæstri frá Reykjavík um hádegis-
bil og stefna tekin á Vestmanna-
eyjar. Þangað era um 120 sjómíl-
ur og áætlaður siglingatími 24
tímar. A leið út Faxaflóa mættum
við tveimur, færeyskum kútter-
um, sem vora að koma í tilefni
sjómannadagsins og færeyski
fáninn var dreginn að hún, þeim
til heiðurs. Fyrir Reykjanesvita
fengum við góðan s-v-vind, en þá
dró úr honum. Sjóveiki var vart
hjá öllum áhöfnum, þó reynt hefði
verið að fyrirbyggja hana. Undir
seglum, um hádegi 4. júní, var
komið til Eyja eftir 24 tíma sigl-
ingu. Flotinn varð að halda þar
kyrra fyrir vegna veðurs fram á
mánudag. Menn drápu tímann
með því að sækja veislur inn-
fæddra, en þennan sunnudag var
sjómannadagurinn.
Haldið var frá Eyjum í vestan-
vindi, þremur vindstigum og sól-
skini, 6. júní að morgni. Tilkynn-
ingaskyldan var látin vita um
ferðir okkar. Einhugur var um,
að bátamir væra í samfloti og
þeim sem hraðar sigldu, var gert
að draga úr ferð til að svo mætti
verða. Um miðjan dag jók vindinn
og undan Mýrdalssandi var stór-
seglið tvírifað og sett upp storm-
fokka. Við tókum upp reglu-
bundnar vaktir, 4 tíma í senn.
Vindur var 5-6 vindstig að vestan
daginn eftir og seinnipart dags
sigldum við úr landsýn á bullandi
lensi.
Þegar siglt er á lensi á seglbát-
um, skiptir miklu máli að halda
vindi rétt í stórseglið, til að það
slái ekki yfir og valdi skemmdum.
Einnig þarf að gæta þess að fá
ölduna rétt á sig að aftan, því
skakkaföll geta verið hættuleg.
Vindur var enn að vestan, 6-7
vindstig 8. júní, og ölduhæð mik-
il. Um kl. 15 tilkynnti Andrá í
talstöðina, að stórseglsblökk hefði
brotnað í látunum og þá var haft
samráð um að bátamir tækju all-
ir niður segl og sigldu á reiðanum
einum.
Aðfaranótt 9. júní datt vindur
niður og eftir miðnætti var komið
logn, en alda hélst mikil. Þá vora
vélamar ræstar og siglt áfram.
Um morguninn var sólskin og s-
v-gola og seglin sett upp aftur.
Undir hádegið risu Færeyjar úr
sæ, Múlin á bak, Slættaranes á
stjór og Vestmannasund fram-
undan og kættist þá allur flotinn.
Straumar era mjög sterkir í kring-
um Færeyjar og nú vora streymis-
Ekki varð aftur snúið, en
seinnipart kvölds var stefnan tek-
in á Djúpavog. Vind var þá tekið
að herða. Skömmu eftir miðnætti
urðum við að fella stórseglið, en
sigldum áfram á stormfokku og
vél. Afram var beiting, en okkur
miðaði áfram. Um miðja nótt var
komið hávaðarok, 8-10 stig, með
töluverðri ágjöf og oft gekk yfír
bátinn. Erfiðlega gekk að halda
réttri stefnu seinni part nætur og
fram á morgun. Um hádegisbil
var tekin staðarákvörðun. Þá kom
í ljós, að okkur hafði rekið nokkuð
af leið. Við urðum að beita meira
upp í vindinn, með meiri ágjöf.
Teknar vora upp klukkutíma
vaktir til að ofkeyra okkur ekki.
Vistin neðan þilja var orðin
erfið, því illmögulegt var að halda
sér í koju í látunum. Báturinn
varði sig samt ótrúlega vel í öllum
áganginum, þó hann væri aðeins
tæpar 5 rúmlestir og 26 fet. Vist-
in var ekki betri á hinum bátun-
um. Áhöfnin á Paradís lagði á sig
mikið erfiði við að ná í færeyskt
skerpukjöt fram í akkerisgeymslu,
Siglt meðfram klettavegg.
Urta á heimleið í fallegu veðri á meðan veðurspáin hélst óbreytt.
kortin dregin fram. Siglingaleiðin
inn Vestmannasund er tilkomu-
mikil, sæbrött fjöll á bæði borð.
Við dvöldum vikutíma í Færeyj-
um, en sigling á milli þessara
sæbörðu, stórbrotnu eyja er mjög
áhrifamikil. Áður en lagt var af
stað heim á leið, var hringt í
Veðurstofu íslands. Þegar veð-
urspáin hljóðaði upp á s-v 4-6
vindstig næstu 3 daga, var stefn-
ap tekin á ísland kl. 13, stað-
artíma, 16. júní. Siglt var sem
leið liggur út Djúpin, milli Kalseyj-
ar og Austureyjar, framhjá Fugla-
firði, norður til Gjógv. Mjög sér-
kennileg og hrikaleg innsigling
er þar, sem er gjá milli kletta.
Paradís hætti sér þama inn, en
við hinir biðum fyrir utan, enda
ristum við allir dýpra. Gjáin veit
að opnu hafi og mikil alda úti
fyrir.
Síðan var lagt út á Atlants-
hafsála. Mikil alda og óregluleg
var við land, en varð reglulegri
utar. Stefna var tekin á Homa-
fjörð, en ákveðið að láta vindátt
og styrk ráða hvort siglt yrði vest-
ar til Vestmannaeyja eða austar
inn á Austfirði. Teknar vora upp
reglubundnar vaktir. Vindur var
fyrst s-v 4-5 stig og siglt var
beitivind með stormfokku og
tvírifað stórsegl. Gekk vel um
nóttina og fram á næsta dag.
Flotinn hafði talstöðvarsamband
við skip í þessum slóðum. Segl-
skipið Skúta frá Seyðisfirði upp-
lýsti um breytta veðurspá, sunnan
rok næstu 24 tíma. Þriggja daga
veðurspáin, sem við fengum við
brottför frá Færeyjum, entist í
sólarhring!
til þess eins að henda því. Lyktin
var orðin alveg óþolandi. Það var
ekki bara veðrið, sem gerði þeim
lífið leitt!
Um miðjan dag var veðrið orð-
ið snarvitlaust með miklu særoki,
en okkur tókst að halda stefnu á
Djúpavog. Um 40 mílur s-a af
Papey tilkynnti Steinar á Dögun
að báturinn væri vélarvana, sjór
hafði komist í olíugejmii. Togarinn
Álftafell dró þau inn á Stöðvar-
fjörð, þar sem þeim var sýnd frá-
bær hjálpsemi og gestrisni. Við
hinir héldum áfram og náðum inn
á Djúpavog um miðnætti sama
kvöld, þreyttir og þjakaðir eftir
erfiðan sólarhring. Þar tók á móti
okkur Sigurður Gíslason, tollvörð-
ur og lögreglumaður staðarins,
ásamt konu sinni. Þau höfðu
fylgst með talstöðvarsamskiptum
okkar í milli og við Homafjarð-
arradíó og vissu að heitt kaffi
myndi koma sér vel.
Sjaldan höfum við verið eins
fegnir að hafa fast land undir
fótum og þama og sjaldan verið
eins þreyttir. Sofið var fram und-
ir hádegi næsta dag, en þá var
hafíst handa við að þrífa og
þurrka bátana og gera við ýmis-
legt, sem úrskeiðis hafði farið.
Vegna veðurs vora bátamir skild-
ir eftir á Djúpavogi, en áhafnimar
flugu til Reykjavíkur um kvöldið.
Bátunum var síðan siglt til
Reykjavíkur nokkram vikum
seinna. Það sannaðist í þessari
ferð okkar eins og svo oft áður,
að Atlantshafsálar eru viðsjár-
verðir, jafnvel þegar sól er hæst
á lofti. I siglingum á litlum bátum
er aldrei of varlega farið.
Morgunblaðið/ KG
300 km
J
Siglingaleið bátanna í umræddri ferð. Eins og sjá má ber þá
aðeins austar á heimleiðinni, vegna sterks s-v-vinds.
Reglur um búnað kjölbáta:
Það eru tilmæli Siglingasambands fslands til eigenda kjölbáta að þeir hafi eftirfar-
andi búnað í bátum sínum:
1) Akkeri og festar samkv. reglum Siglingamálastofnunar.
2) Áttaviti.
3) Björgunarvesti fyrir alla um borð.
4) Drifakkeri með línu og segulnagla, sjá fyrirmæli frá Siglingarmál.
5) Krókstjaki.
6) 3 rauð handblys og tvö fallhlífarblys.
7) Vatnshelt vasaljós.
8) Þokulúður.
9) Eitt 2. kg þurrdufts slökkvitæki, tvö ef eldunaraðstaða er um borð.
10) Siglingaljós samkvæmt alþjóða siglingareglum.
11) Handknúin fast uppsett austurdæla.
12) Sjúkrakassi í vatnsheldum umbúðum, samkv. reglu Siglingamálastj.
13) Radarspegill af viðurkenndri gerð.
14) Björgunarhringur með 25 m línu og/eða flothæfur kasthringur með
jafnlangri línu.
15) VHF talstöð, skoðaða af Pósti og síma, neyðartalstöð æskileg.
16) Æskilegt er að hafa gúmmíbjörgunarbát eða annað fleytitæki, ef
ekki eru tök á viðurkenndum björgunarbát.
17) Öpfggisbelti (Hamess) með 10 mm línu fyrir alla um borð.
18) Sjókort nr. 1 og sjókort af því svæði sem sigla á um og flóðatöflur.
19) Stiga tií að komast um borð úr sjó.
20) Öryggislínu.
21) Æskilegt er að stormfokka sé lituð, (appelstnugul eða annar áber-
andi litur).
22) Varmapoka fyrir alla um borð.
23) Víraklippur, nægilega stórar fyrir stögin, og hníf.
Ath. ef bátar taka þátt i keppni, þá verður þessi búnaður allur að vera um borð,
annars verður þeim visað frá keppni.
16
I