Lesbók Morgunblaðsins - 18.03.1989, Blaðsíða 12

ÞYZKALANDSP I ST I L L
Mótmælt / vetrarblíðunni í Neðra Saxlandi i vetur. Þjóðveijar eru orðnir ákaBega umbverGssinnaðir og bér er mótmælun-
um beint gegn kjamorkuveri.
Skógarbirnir andvaka
og moldvörpurnar grafa
nótt sem nýtan dag
Gamlir menn hér um slóðir segja, að fyrr á
árum hafí veturinn ávallt staðið undir nafni.
Þá fór að snjóa svolítið strax í desember.
Eftir áramótin hófu hörkumar fyrir alvöru
að gera vart við sig. Þá snjóaði mikið. Fyrir
skoða í búðarglugga og kaupa vetrarvörur
á niðursettu verði. Síðustu helgina í janúar
hófust að vanda vetrarútsölumar hvarvetna
í Þýskalandi. Einkum eru það stóru vöruhús-
in sem leggja kapp á að losna við allt það
sem þau sjá ekki fram á að selja á næst-
unni nema fyrir minna verð. Þetta árið er
gósenlandið mun ríkulegra en oft áður.
Vetrarfatnáður hvers konar hefur sáralítið
selst vegna hins milda loftslags. Við liggur
að unnt sé að prútta við kaupmenn um hlýj-
ar og hnausþykkar dúnúlpumar, sem eitt
sinn vora svo dýrar að þær þóttu jafnvel
stöðutákn. Oft er það reyndar svo, að að-
eins annars flokks vörar séu boðnar ájafn-
vel helmingi lægra verði á vetrarútsölunum.
Undirrituðum varð á að kaupa eina af téðum
flíkum sem varla er unnt að setja á bekk
með þeim bestu þeirra gerðar. Þegar hann
fór að ganga í dúnúlpunni góðu fór að bera
á því að fuglsQaðrir fóra að gægjast út úr
saumunum. Áður en varði var hann orðinn
svo fiðraður að við lá að hann gæti farið
ferða sinna eins og fuglinn fljúgandi.
í haust bjó fólk bfla sína undir veturinn
að venju. Teknir vora fram vetrarhjólbarð-
amir og þeir athugaðir gaumgæfilega.
Þættu þeir ekki nægilega góðir vora í snatri
keyptir nýir. Hér í landi era hin svonefndu
nagladekk stranglega bönnuð og því er
mikil áhersla lögð á gott mynstur og grip-
mikið. Það þykir heldur ekki tiltökumál að
kaupa sér góð dekk á tveggja eða þriggja
Eftir HJALTA JÓN
SVEINSSON
kom að snjórinn héldist fram í mars og jafn-
vel apríl. Algengt var að frostið færi yfír
20 gráður.
Nú er öldin önnur. í byijun febrúar hafði
veturinn ekki enn látið á sér bæra. Gömlu
mennimir kvarta yfir því að engin leið sé
að átta sig á þessu lengur. Eitt árið sé
kannski eðlilegt að þessu leyti. Næstu þijú
árin afbrigðileg. Þeir hafa það á orði að
eitthvað hljóti að vera að gerast í háloftun-
um. Þeir tala um það sín á milli að kannski
sé það hið svokallaða gat í ósonlagið sem
valdi þessu furðulega veðurfari.
í görðum gægjast upp blóm í ótal litum.
Elstu menn muna ekki annað eins og gömlu
konumar ganga nú um lóðir sínar og líta
yfir beðin áhyggjufullar. Þær styðja hönd á
mjöðm og hrista hausinn. Laukamir sem
áttu ekki að lifna við fyrr en í byijun maí
era sem óðast að breytast í fagurlituð sum-
arblóm á miðjum þorra. Hvemig bregst
náttúran við ef frystir skyndilega og gróður-
inn er færður í helsi frostsins í miðjum gró-
andanum? Það er von að þær séu áhyggju-
fullar. Bram. tijánna er líka við það að
springa út. f skóginum má finna nýja og
ferska sveppi sé grannt skoðað.
Vetrarútsölur
í VORÞEYNUM
Á miðjum þorra er skrýtið að ganga um
götur og torg klæddur sumarklæðnaði,
ára fresti þar eð þau kosta ekki á við heilan
skuttogara eins og sums staðar.
Að sjálfsögðu er þess gaumgæfílega
gætt að frostlögur sé nægur á kælikerfinu.
Einnig er gott að hafa hið svokallaða lása-
sprey svo betur gangi að bijóta sér leið inn
í bflinn á ísköldum vetrarmorgnum. Rúðu-
sköfur af ýmsum stærðum era jafnframt
nauðsynlegar.
En hvað gerðist? Hið gripmikla mynstur
hjólbarðanna slitnar óðfluga á snjólausu
malbikinu. Vetrarútbúnaður annar er farinn
að flækjast fyrir.
Sumir vora svo forsjálir að koma keðjun-
um fyrir í farangursrýminu í haust því allur
er varinn góður. Þær voru keyptar dýra
verði á sínum tíma, — því þær þykja meiri
munaður en dekkin. Á þorranum era bæði
vetrardekk og keðjur boðnar á einkar lágu
verði. Svo lágu reyndar, að sumir hafa
freistast til þess að byrgja sig upp til næstu
ára.
Guði HEILSAÐ í 2000 METRUM
Snjóleysið hefur líka gert milljónum
skíðaiðkenda gramt í geði. Það er sök sér
að flatlendið sé ekki á kafi í snjó þó hávet-
ur sé. Verra er að Alpamir skuli einnig
vera auðir. Að visu má renna sér sé farið
upg fyrir 2.000 metra.
Á þorra fara fjölmargir Þjóðveijar að
huga að vetrarfríi og straumurinn liggur
suður á bóginn í Alpana. Skíðasvæðin dreif-
ast aðallega um Suður-Þýskaland og Týróla-
héraðin í Austurríki og Ítalíu. Elstu menn
þar muna vart aðra eins tíð. Mörg skíðahót-
elin ramba á barmi gjaldþrots vegna þessa
sérstaka ástands. A undanfomum áram
hefur mikið verið fjárfest í auknu hótelrými
og betri aðstöðu í hvívetna fyrir skíðafólk.
í útreikningum er skiljanlega gert ráð fyrir
eðlflegum aðstæðum.
Á þorranum þetta árið þýðir sum sé ekk-
ert annað en að fara upp í 2.000 metra til
að eiga von á hvítum sæludögum. Margir
eiga erfitt með að laga sig að þynnra lofti
svo hátt uppi. Úthaldið er minna og ef við-
komandi er veill fyrir hjarta má hann fara
að vara sig.
Þess vegna rifjast nú upp sagan af körlun-
um sem hittust í skíðalyftunni suður í Týról
um árið. Annar var á leið niður en hinn
upp. Svo vill til að á þessum slóðum bjóða
imifæddir ekki góðan daginn. Vegna ka-
þólskunnar þama í syðra, segja þeir þess í
stað: ^Grflss Gott", sem þýðir „heilsaðu
Guði". Sá sem var á leiðinni upp var frá
Norður-Þýskalandi. Hinn var innfæddur.
Þeir mættust við tvö þúsund metra mörkin.
Sá innfæddi heilsaði áðkomumanni: „Heils-
aðu Guði." Hinn svaraði: „Svo hátt upp
þori ég ekki að þessu sinni, góði minn."
MOLDVARPAN ALDREIIÐNARI
Hin ýmsu villtu dýr .þessa lands hafa
raglast í ríminu á margvíslegan hátt vegna
hins milda vetrar. Moldvörpumar, sem verða
í venjulegu árferði að hafa hægt um sig á
þessum -árstíma vegna freðinnar jarðar,
hafa verið að keppast við síðan í haust.
Iðni þeirra slær nú öll met. Þær grafa heljar-
mikil göng niðri í jörðinni og ýta moldinni
aftur fyrir sig. Því má sjá verk þeirra um
.öll tún og garða. Moldvörpuhrúgumar hafa
aldrei verið fleiri. Bændum hrýs hugur við
þessu og ekki síður mörgum garðeigandan-
um. Og við moldvörpunum má ekki hrófla,
því þær era friðaðar.
Þegar gengið er um úti í skógi á góðum
og sólríkum degi á miðjum þorra reka veg-
farendur augun í fleiri merki vorsins en
sveppina fyrmefndu. Mýflugumar sveima
um í þykkum torfum. Hvað yrði um þennan
árgang ef allt í einu kæmi vetur og frostið
næði að læsa sig í þær?
Um það mátti lesa í blöðum á dögunum,
að neyðarástand ríkti á meðal skógarbjama
í Slóvakíu. Vegna snjóleysis og hita hefur
þeim ekki komið blundur á brá í vetrarhíði
sínu.
Svona getur náttúran verið duttlunga-
full, — eða er það eitthvað annað sem veld-
ur þessari tímaskekkju?
í Þýskalandi á miðjum þorra,