Lesbók Morgunblaðsins - 25.08.1990, Blaðsíða 4

Jórsalafor 1990
ísraelsmenn eru eins og
þjóðsagnaþursinnSamson
Iskugga trjánna þar sem mótmælendur sitja þennan
uppstigningardag hér suður í Jórsölum, karlar bæði
og konur, fylgjendur Múhameðs spámanns og læri-
sveinar Krists, hefur nú fjölgað komumönnum. Sendi-
nefnd ísraelskra friðarsinna er komin til að votta
Palestínumenn mega
þola að almenn
mannréttindi séu fótum
troðin. T.d. er ekki víst
að þeir sem fara úr
landinu, svo sem til
náms, fái að snúa heim
aftur. Allir lifa í
stöðugum ótta, enda eru
táragassprengjur og
skotárásir daglegt brauð
þessa fólks.
Eftir RÖGNYALD FINN-
BOGASON
þeim sem hér hafa lagt á sig langa föstu í
mótmælaskyni við ofbeldisverkin í Richon
le Zion sl. sunnudag og alla heimsins
grimmd og ranglæti, samtöðu sína og virð-
ingu. Þessu elskulega fólki er vel fagnað
af Palestínumönnum og í huga aðkomu-
manns norðan frá íslandi glæðist sú von
að þrátt fyrir öll þau voðaverk sem hér
hafa verið unnin í nafni þjóðrembu og trúar-
ofstækis og í skjóli helfararinnar miklu sé
enn von um friðsamlega og réttláta lausn
á sambúðarvanda jjessara tveggja þjóða,
Palestínuaraba og Israelsmanna.
Ávörp eru flutt og baráttusöngvar eru
sungnir og fagnaðarlætin yfirgnæfa orð-
ræður mínar við tvær ungar stúdínur, Hildu
og Hind, sam báðar hafa beðið þess í 3 ár
að geta lokið námi sínu við Bir Zeit-háskól-
ann. Önnur þeirra hefur lagt stund á ensk-
ar bókmenntir, hin á þau nútímavísindi er
fjalla um ferðamannaþjónustu.
En við erum ekki þær einu sem tafist
hafa frá námi, þeir stúdentar sem líkt er
ástatt fyrir skipta þúsundum, segja þær.
En við gefumst aldrei upp, við látum ekki
hrekja okkur úr okkar eigin landi, hvorki
með hótunum né gylliboðum um náms-
styrki, því við vitum af biturri reynslu ann-
arra stúdenta, sem farið hafa til útlanda
Greinarhöfundurinn ræðir við Kalid Mahsi, skólameistara frá Ramallah, í höfuð-
stöðvum Rauða krossins í Jerúsalem á uppstigningardag 1990. I greininni kemur
fram hvernig ísraelar níðast á öllu námsfólki Palcstínumanna.
Munaðarlaus börn í Al-Tur barnaheimilinu. Þau eru klæðlítil, sem kemur ekki
að sök ísumarhitanum, en vantar sárlega fatnað, t.d. ullarsokka, þegar vetrar.
að ljúka þar námi sínu, að við fáum ekki
að snúa heim aftur. — Og hafi ég ekki skil-
ið fyrr þá skil ég það nú, að hér er fólk sem
nýtur ekki þeirra grundvallamannréttinda
að mega snúa aftur til átthaga sinna og
heimalands, fari það til náms eða annarra
erinda úr landi um stundar sakir. Þá á það
á hættu að verða útlagar ævjlangt. Þó er
þetta meðal þeirra'mannréttindabrota skv.
mannréttindasáttmála SÞ sem alvarlegust
eru talin og fáar þjóðir hafa leyft sér að
beita aðrar en stjórn síonista í ísrael.
Þær Hilda og Hind kveðja mig þegar dr.
Simon H. Kuttab kemur til fundar við mig.
Hann er Palestínuarabi, kristinn, prófessor
í efnafræði við Bir Zeit-háskólann og for-
seti efnafræðideildarinnar þar. Geðþekkur
maður, fremur lágvaxinn eins og flestir
þeir Palestínumenn sem ég hef hér séð fram
að þessu, fágaður í framkomu og farinn að
hærast. Við tökum tal saman. Ég segi hon-
um frá boði því sem ég fékk frá kirkjuráði
Miðausturlanda og að hann sé meðal þeirra
fyrstu sem ég hitti að máli og því hafi ég
lítið við að styðjast annað en sjón mína og
tilfinningu við athuganir mínar á högum
manna hér — þegar frá er talinn lestur
bóka og blaðagreina síðustu áratugina.
Námsmenn Erlendis FÁ
EkkiAð SnúaHeim
í öllum þeim ritum sem ég hefi lesið um
íslam hef ég tekið eftir því að múslímar
telja fjölskylduna — stórfjölskylduna sem
jiú er farið að nefna svo á á Vesturlöndum
— vera hornstein hins íslamska samfélags
og því jafnframt gerðir skórnir að ekki verði
jafnauðvelt að koma henni fyrir kattamef
í heimi íslams sem í hinum tæknivæddu
kristnu ríkjum Vesturlanda. Ég spyr því
prófessor Kuttab hvort intifada, uppreisn
hinnar palestínsku æsku, hafí ekki haft al-
varleg áhrif á innviði þjóðfélagsins, heimilin
og börnin.
Kuttab segir svo vera, og til að lýsa því
sem er að gerast segir hann mér sína eigin
uppvaxtarsögu í fáum orðum, — því þessi
barátta fyrir tilverurétti okkar í eigin landi
er eiginlega jafngömul mér, en ég er fædd-
ur 1946 hér í þessu landi sem þá var kallað
Palestína. Við urðum að flytjast til Austur-
Jerúsalem árið 1948 við skiptingu landsins,
er ísraelsríki var stofnað. Foreldrar mínir
urðu að yfirgefa heimili sitt, slyppir og
snauðir án nokkurra bóta og íengu inni í
grísk-kaþólsku klaustri með okkur bömin,
en við tilheyrðum þeirri kirkjudeild. Þar
bjuggjum við næstu 17 árin rétt hjá Grafar-
kirkjunni og áttum þess aldrei kost að
hverfa aftur heim. Að loknu stúdentsprófi
innritaðist ég í ameríska háskólann í Beirút
þar sem ég lauk prófi í lyfjafræði. Síðan
líða leið mín til Bandaríkjanna þar sem ég
var við nám og rannsóknarstörf í 12 ár og
önnur 7 ár starfaði ég í Bandaríkjunum, en
ákvað þá að snúa hingað heim með fjöl-
skyldu mína og setjast hér að, því að er
með mig sem flesta aðra, að ég vil búa þar
og starfa sem rætur mínar liggja og ég er
vaxinn úr grasi. En vegna atburða þeirra
sem hér gerðust við stofnun Ísraelsríkis
1948 hafa flestir eða öllu heldur allir þeir
sem luku hér námi með mér horfið burt,
ég er sá eini sem eftir er og enn bý hér.
Þetta er aðeins eitt dæmi um það sem gerst
hefur í samfélagi okkar Palestínumanna,
það er í upplausn og að því stefnt af ísra-
elskum jfirvöldum að leggja það endanlega
í rúst. Öll fjölskyldutengsl rofna og ættingj-
ar sundrast sinn í hveija áttina um heims-
byggðina og ná ekki saman á ný. Allt var
þetta að gerast á árunum 1948-67, og eftir
stríðið 1967 hefur ástandið enn versnað,
því þeir sem voru við nám eða störf erlend-
is fyrir 1967 fengu ekki að snúa heim til
ættingja og vina eftir jiað. Öll fjölskyldu-
bönd hafa því riðlast. Ég átti t.d. 4 föður-
bræður er fluttust til Kaíró 1948, þá fékk
ég aldrei tækifæri til að hitta eða kynnast.
Með hveiju árinu sem líður versnar ástand-
ið, því ný kynslóð er vaxin úr grasi sem
ekki hefur kynnst neinu öðru en hemámi —
aldrei neinu er nefna mætti eðlilegt þjóðlíf.
Og eftir að intifada hófst fyrir rúmum tveim-
ur árum lifa börn okkar í stöðugum ótta
og slíkt veldur óbætanlegu tjóni á sálarlífi
þeirra. Ég þekki af eigin raun ótta barna
minna, þau hafa sífelldar áhyggjur af okkur
foreldrum sínum, hvenær við komum heim
eða hvort við komum heim að kveldi, hvort
við höfum verið handtekin - þau lifa í stöðug-
um ótta er við fömm að heiman og skiljum
þau eftir í umsjá afa og ömmu. Þó emm
við sem búum hér í Jerúsalem og hinum
stærri borgum betur sett í þessu tilliti en
þeir sem búa úti á Iandi.
Intifada Er Borin Uppi Af
ÆSKU FÓLKI
í sveitaþorpunum má það heita daglegt
brauð að fólk verði fyrir barðinu á hermönn-
um ísraelshers, þar eru táragassprengjur,
skotárásir og manndráp tíð, eins og við
höfum oft haft fregnir af hér heima í fjöl-
miðlum okkar. Ástandið í Jerúsalem er þó
heldur skárra en úti á landsbyggðinni. Þetta
hlýtur að hafa uppvænleg áhrif á börnin sem
hér em að alast upp og ósjálfrátt kemur í
huga mér samtal sem ég átti við fólk í
Reykjavik nokkru áður en ég fór í þessa för
til Jerúsalem, þar sem því var blákalt hald-
ið fram af konu einni að þetta l'ólk, sem ég
er nú að byija að kynnast, oti bömum sínum
fram fyrir sig í baráttunni við ísraelsmenn
og þar sé fundin skýringin á því hversu
börn séu drepin í þessum hildarleik.
Ég hef sjálfur séð hvílíka ástúð og um-
hyggju foreldrar hér bera fyrir börnum