Lesbók Morgunblaðsins - 23.11.1996, Blaðsíða 11

4-
IGÍSKA klukkan. Málaður skúlptúr eftir Bat Yosef.
SÓLGUÐINIM, málaður skúlptúr eftir Bat Yosef.
laði sig Ferró, hér með súrrealíska sjálfsmynd. í
sef til Ferrós í Via Panicale í Flórens.
pólí. Það var svo yndislegt að sitja við hlið
Ferrós í þessum glaum og gleði.
Þegar vel viðraði fórum við um Flórens og
nágrenni á vespu sem Ferró hafði keypt sér.
Ég málaði á hveijum degi af nýjum sköpunar-
krafti sem fylgir því að vera ástfangin. Ég
málaði portrett af hrífandi andlitinu hans.
Þegar ég kom úr almenningsböðunum með
nýþvegið hárið tók ég eftir að það var orðið
svo sítt að ég gat vafið löngum fléttunum um
höfuðið í existensíalískum anda Simone de
Beauvoir. Ég notaði engar snyrtivörur en þeg-
ar ég horfði í spegilinn fannst mér ég falleg
vegna þess að ég elskaði og var elskuð. Við
áttum allt saman, tónlistina, veislurnar, lista-
verkin og náttúrufegurðina. Ég keypti hvítar
krísantemur og fékk lánaðan dýrindis vasa
hjá annarri sambýliskonu minni til að setja
þær í. Það var orðið iangt síðan ég hafði
málað blóm. Ég var í þvílíkri sæluvímu að ég
gáði ekki að mér og braut vasann með þeim
afleiðingum að sambýliskonan húðskammaði
mig og skipaði mér að útvega samskonar vasa
undir eins annars myndi systir hennar sálga
henni. Ferró kom með mér til að hjálpa mér
að finna vasann. Annars málaði hann án þess
að taka sér hvíld. Hann hafði meira vinnuþrek
en nokkur annar maður sem ég hef kynnst.
Þegar hann var önnum kafinn við eitthvert
máiverkið gleymdi hann oft að borða eða
skipta um föt. Verk hans voru flest í anda
gamalla, norrænna víkingasagna en hann var
líka mjög hrifmn af mexíkóskri málaralist;
byltingarsinnuðu málurunum Signeiros,
Orozo, Taurayo og Diego Rivera sem máluðu
feiknar stórar freskur á opinberar byggingar
í Mexíkó. Ég vissi ekki hvað samband okkar
stæði lengi en ég var þess fullviss að líf okk-
ar saman yrði fullkomlega helgað listinni.
Á afmælisdegi sínum bauð Gideon okkur
Ferró að borða með sér og Marie, vinkonu
sinni. Ég útbjó listræna og ljúffenga smárétti
eins og mamma hafði kennt mér. Þegar Ferró
kom inn í eldhúsið og sá alla dýrðina, glennti
hann upp augun af undrun og faðmaði mig
fast að sér. Nágrannar Gideon vildu endilega
halda upp á afmælið hans svo þau Marie fóru
en við Ferró sátum tvö eftir við arineldinn.
Við vorum svo hamingjusöm að augu okkar
beggja voru tárvot. Ég fann að ég hafði ekki
verið jafn ástfangin af nokkrum manni síðan
ég var trúlofuð Dúdú. Ferró söng fyrir mig
íslenskar vísur. Hann þagnaði skyndilega og
sagði ekkert langa stund. Þegar ég spurði
hvað hann væri að hugsa svaraði hann: „Um
málverkin mín.“ Ég túlkaði það á þann veg
að hann fyndi til sömu ástar á mér og til
verka sinna þessa kvöldstund við arineldinn.
Nýr sköpunarkraftur braust fram í mér.
Ég gaf nú alveg upp á bátinn þau raunsæju
og expressjónísku áhrif sem höfðu einkennt
list rhína í París og málaði undir áhrifum frá
gotneskri dulúð og trúarlegu myndunum sem
Ferró þréyttist ekki á að sýna mér. Hann var
minn besti kennari og þegar hann skoðaði
myndir mínar gerðist hann miskunnarlaus
dómari: „Þetta gengur alls ekki; þetta er
ómögulegt; þetta er betra; þetta er mjög gott!“
Hann vildi að ég væri fijáls og óhamin í list-
inni og minna bundin akademíunni. Verk mín
minntu hann á Munch og Soutine.
Stundum var peningaleysið slíkt að við átt-
um varla fyrir mat, hvað þá litum. Þá greip
ég til míns gamla ráðs og hnuplaði þeim. Ferró
kiæddist alltaf stórri hermannakápu og ég
fékk þá „snilldarhugmynd" að sauma vasa
innan á hana. Ég lét síðan greipar sópa í list-
málaraverslunum þegar fjárskorturinn var
allra verstur og kom litunum fyrir í vösunum.
Ferró dáðist að hugkvæmni minni og við eitt
slíkt tækifæri krækti hann sér í listaverkabók.
Við hlógum móðursýkislega saman þegar við
vorum búin að ná okkur eftir taugaæsinginn
sem fylgdi þeirri heimsókn í listmálaraverslun-
ina. Mér fannst stuldurinn binda okkur nánari
böndum og leið eins og við værum útlagar í
rómantískri skáldsögu.
Ég gerði nokkrar myndir á þessu tímabili
sem eru mér afar kærar: Sjálfsmyndina „Ég
og skáldgyðjan mín“, „Fingur Guðs“, sem ég
máiaði undir áhrifum flórentískrar málaralist-
ar frá 13. öld, „Yfirgefin“ sem sýnir auða
veggi í miðaldastíl og minnir á sviðsmynd í
leikhúsi, „Notre Dame“, mynd af kirkjunni
án fjarvíddar og bakgrunnurinn er málaður í
heitum litum svo hann lítur út eins og drama-
tískur ólgusjór; „Sorg“ þar sem þijár mannver-
ur þrýsta sér upp að húsi með hvolfþaki und-
ir grátandi himni.
Rétt fyrir jólin þurfti ég að skreppa til
Rómar og þegar ég kom til baka með lestinni
sá ég fallega manninn minn geislandi af gleði
með fjóluvönd á brautarpallinum. Augu hans
voru tái'vot; hann hafði saknað mín svo mik-
ið. Þegar ég steig út úr lestinni fannst mér
ég vera hamingjusömust allra í heiminum.
Dýróardagar ó Via Panicale
Ég flutti til Ferrós á Via Panicale skömmu
eftir áramótin 1956. Við máttum hvort eð er
ekki af hvort öðru sjá og með því að búa sam-
an spöruðum við fimmtán þúsund lírur. Ég
fékk sterklega á tilfinninguna að ekki myndi
líða á löngu þangað til við giftum okkur á
borgaralega vísu. Við ræddum giftingu en
Ferró taldi farsælla að finna list okkar farveg
og þróa hana til hlítar áður en við gengjum
í hjónaband. Hann sagðist vera tilbúinn eftir
þijú ár. Mér fannst sambúð án hjónabands
ekki nógu góð hugmynd. Ég leit alls ekki á
hjónabandið sem þunga eilífðarbyrði. Gifting
var einungis opinbert skjal í mínum augum
sem gæddi samt sambúðina meiri alvöru-
þunga. Tilhugsunin um að missa hann var
mér óbærileg.
Kvöldið áður en ég flutti til hans var í
mínum huga eins og kvöldið fyrir brúðkaups-
daginn minn. Ég hlakkaði til þessarar nýju
reynslu sem beið okkar því sambúðin myndi
reynast prófraun á styrk okkar beggja og
að hve miklu leyti við myndum sækja áhrif
hvort frá öðru. Ég hallaði mér fram yfir svala-
handriðið á herberginu mínu og lét mig
dreyma um að ég væri á báti við strendur
Haifa; hafið var blágrænt og báturinn nálgað-
ist land. Ég var með gleðitár í augum yfir
að sjá landið mitt og með mér var Ferró,
norræni prinsinn minn sem öriögin höfðu
fært mér. Draumar barnæsku minnar höfðu
ræst; ævintýrin sem ég hlustaði á þegar ég
sat í litla herberginu okkar mömmu á LeBrun
götu í París um ljóshærðu og bláeygu prins-
ana úr norðri.
Við skiptum vinnustofunni á Via Panicale
í tvö vinnusvæði sem ég aðskildi með tjöldum.
Við fundum eldhúsáhöldin á flóamörkuðum
og húsgögnin hjá antíksölum. Mig langaði til
að standa mig vel í sambúð okkar en skildist
fljótt að það var ekki auðveldasti hlutur í heimi
að sinna eiginkonuskyldum og vera um leið
sjálfstæð listakona. Það var gaman að elda
bragðgóða rétti en það var líka mjög tíma-
frekt. Við bjuggum fjarri markaðnum svo ég
varð að fara þangað með lest. Ferró fór reynd-
ar stundum þangað á vespunni. Þegar við
bættust hreingerningar, þvottur og fatavið-
gerðir fór næstum allur tíminn í heimilisstörf-
in. Ferró hafði engan skilning á þeim hlutum.
„Vertu ekki að eyða tímanum í þetta leiðind-
astúss," var hann vanur að segja. „Hættu
þessu og farðu að mála!“
Ég naut þess samt sem áður að elda ofan
í hann ljúffenga rétti því hann kunni svo vel
að meta þá. Hann hafði lengi verið vannærður
vegna slæmrar fæðu, sem námsmönnum
bauðst, og var orðinn mjög blóðlaus. Ég naut
þess að annast hann og gefa honum heilsuna
aftur. Hann kyssti mig alltaf þegar ég bar
réttina á borð fyrir hann og sleikti út um.
Iðulega tók Ferró mig í fangið eftir dags-
verkið og kyssti mig en hann var oft í slæmu
skapi ef vinnan hafði ekki gengið nógu vel.
Stundum var hann ánægður og fullur sjálfsör-
yggis en þegar honum fannst ekki ganga nógu
vel varð hann áhyggjufuliur og fannst heimur-
inn vera að hrynja. En þegar hann byijaði að
deila áhyggjum sínum með mér og bragðaði
á rauða salatinu mínu birti yfir honum. Hann
bannaði mér að vaska upp því hann þurfti svo
mikið að kyssa mig og svo brást ekki að við
fórum upp á loft og elskuðumst.
Kvöld nokkurt, þegar ég var að hátta mig,
datt rautt hjarta út úr náttkjólnum mínum.
Ferró hafði klippt það út úr silki. Daginn eft-
ir keypti ág gjöf handa honum og stillti henni
upp á rúminu og umkringdi hana með appels-
ínum eins og skúlptúr. Þegar ég kom heim
um kvöldið var Ferró búinn að raða appelsín-
unum þannig að þær mynduðu V (sigur-
merki) á koddann minn og sagði mér bros-
andi að það táknaði að ég hefði sigrað hug
hans og hjarta.
Ég var hrædd við þessa miklu hamingju
og trúði innst inni ekki að hún myndi endast.
Stundum grét ég í örmum hans. Hann spurði
mig þá hvað væri að.
„Ég veit að einn daginn ferðu frá mér,“
snökti ég.
„Af hveiju heidurðu það?“ spurði hann undr-
andi.
„Ég bara veit það. Aðrar konur eiga eftir
að tæla þig.“
„En af hveiju skyldi ég fara frá þér? Þetta
er fáránlegt!“ sagði Ferró og fékk sjálfur tár
í augun.
Ég vissi samt vel að konur hrifust af hon-
um. Skömmu eftir að ég flutti inn fann ég
ástarbréf frá stúlku sem hann hafði verið með
en var ekki búinn að slíta sambandi við þegar
við kynntumst. Ég reiddist svo óskaplega að
ég reif bréfið í tætlur. Ferró gaf mér þá skýr-
ingu að þegar við vorum búin að vera saman
í nokkra daga hefði hann orðið ástfanginn af
mér og slitið sambandinu við stúlkuna sem
bjó ekki lengur í Flórens.
Höfundur er kvikmyndafræðingur.
NGIN I FLORENS
41
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 23. NÓVEMBER 1996 1 1