Lesbók Morgunblaðsins - 13.06.1998, Blaðsíða 13

TILÞRIF í glímunni. Um árabil voru þeir Sigurður Greipsson og Þorgeir Jónsson í Varmadal,
síðar í Gufunesi, snjöllustu giímumenn landsins, en í islandsglímunni vann Sigurður félaga
sinn þó alltaf. Hér eru þeir á æfingu og það er Sigurður sem vippar sér í vörn.
FRUMSTÆÐ sundlaug í nánd við íþróttaskál-
ann. Myndin er tekin í ágúst 1928. Hér var
aðeins stíflað volgt frárennsli frá hverum, en
botninn var mold eða raunar leðja og vatnið
varð gruggugt þegar menn syntu í lauginni.
Steypt sundlaug kom þó fljótlega.
ELZTI íþróttaskálinn á Söndunum við Geysi
sumarið 1927. Þar hétu áður Hverasandar.
Það var fyrir stórhug og hjálpsemi Jóhann-
esar Reykdal í Hafnarfirði að Sigurður gat
ráðizt í byggingu íþróttaskálans.
TVEIR ÚR TUNGUNUM: Þorsteinn Sigurðs-
son á Vatnsleysu t.v. og Sigurður Greipsson í
Haukadal á lýðsháskóla í Voss í Noregi.
LEIKFIMI í nýja leikfimissalnum, sem tekinn var í notkun 1946. Þetta hús stendur enn og er
hluti af Hótel Geysi.
sem mest, nýta það að geta farið í laugina og
læra sund. „Hann gat verið harður við þá
sem voru að læra hjá honum. Hann vildi að
menn legðu sig fram.“ Gísli Einarsson í
Kjarnholtum er samþykkur þessari umsögn:
„Hann var agasamur. Pað komst enginn upp
með neitt og hann var auðvitað harður." ...
Hafsteinn Þorvaldsson nemandi í íþrótta-
skólanum 1945-1946 hefur það beinlínis eftir
Sigurði „að hann hefði verið harður við nem-
endur sína og sjálfsagt var hann það stund-
um. En eins og hann sagði meinti hann gott
eitt með því. Hann vildi gjarnan sjá árangur
af starfí sínu og mörgum krangalegum ung-
lingi breytti hann með líkamsþjálfun sinni á
ótrúlega skömmum tíma, en þó því aðeins að
nemendur legðu sig fram“.
Myndríkust er mergjuð lýsing Þorsteins
Einarssonar íþróttafulltrúa á kennslutækni
Sigurðar, en í ótöldum heimsóknum Þorsteins
í skólann hlýddi hann oft á kennslu Sigurðar.
Á kvöldvökunum hélt Sigurður oft fyrirlestra
og átti þá óskipta athygli áheyrenda sinna. En
lýsing Þorsteins á ræðumennskunni er bæði
sannfærandi og næm: „Sigurður byrjaði
stundum hugvekjur sínar lágum rómi, næst-
um hvíslandi, virtist varfærinn og leitandi,
augnaráðið fjarrænt, ræðumaður reistur, oft
hnarreistur, háleitur; ekkert hreyfði hann sig
úr stað meðan hann talaði, annai- héngu oft-
ast slakir með síðum; hann notaði hendurnar
til áherslu, ki-eppti þær á bognum önnum
framan við sig. Þær hækkuðu eftir því hve
honum var mikið innifyrir; stundum lyftist
vinstri höndin í höfuðhæð, höndin opin og lóf-
inn sneri fram. Allt í einu slæmdi hann hend-
inni boginni um úlnlið með fingur bogna inn
að lófanum. Kom þetta fyrir er hann benti á
eitthvað fjarstætt eða léttvægt, fánýtt og var-
hugavert. Rödd Sigurðar var sérkennilega
margbreytileg. Bak við hin framsögðu orð var
djúpur undirtónn. Er eldmóður tjáningarinn-
ar varð sem ákafastur varð undirtónninn eins
og brimsúgur. Til átti Sigurður eins og að
hlæja við undir flutningi máls síns. Virtist
þetta stafa af að hugsunin væri á undan tján-
ingunni og eins og hann sækti í sig veðrið til
nýrrar atlögu við efnið.“
Höfundur er sagnfræðingur. Kaflarnir, sem hér birt-
ast styttir, eru úr bók hans, Sigurður Greipsson og
Haukadalsskólinn, sem Héraðssambandið Skarphéð-
inn gaf út 1997.
MIKIL áherzla var lögð á glímu, en einnig á
sund og leikfimi og allar þessar greinar
kenndi Sigurður sjálfur.
SIGURÐUR Greipsson f ræðustóli á gamla
íþróttavellinum að Þjórsártúni, þar sem
íþróttamót Héraðssambandsins Skarphéðins
fóru fram í langan tíma. Sigurður talaði ævin-
lega blaðalaust og gat verið innblásinn
ræðumaður. Deyfð og lognmolla voru honum
sízt að skapi.
TRYGGVI V. LÍNDAL
DVOL MIN
MEÐAL
HVÍTHÖFÐA
Það er von þú spyrjir
hvað mannfræðingurinn sé að
híma þetta
hér á meðal Hvíthöfðanna í
Dumbshafi;
steinsnarfrá hvítabjörnum og
eskimóum;
svona órafjarri Nýjujórvíkur
ströndum:
En ég vil nú bara minna þig á
fordæmi
landkönnuðaiins hans Vilhjálms
Stefánssonar;
eksimóahundakjassarans fræga;
sem hafði dálæti á þessum inn
byggjurum
þar eð hann taldi sig vera afkom-
anda þeirra!
Af mér.erþað að segja
að mannfræðilegir tilburðir mínir
við að herma eftir þessum eyja
skeggjum
þykja nú löngu vera orðnir ósann
færandi
eftir svona langt rannsóknarleyfi;
og trúverðugleiki minn,
efeinhver var, fyrh' bí.
(Ég held það hafi gert útslagið
þegar ein Hvíthöfðastúlkan
tók til við að lúra ofaná mér!).
Reyndar er ég herfilega misskilinn
hérna:
Frásagnir mínar af sérhæfðum
maurasamfélögum
eru teknar sem vögguvísur
(eðajafnvel stórbrotnar
skröksögur
í stíl við ættföður þeirra, Snorra;
sem rakti sig til Trójumanna og
guða).
Ég tala nú ekki um ef ég minnist á
forfeður okkar apana,
eða efast um framhaldstilvistina!
Þessir „Þýlingar“
einsog þeir kalla sig líka
(nafnið er dregið af Ultima Thule),
eru jafnvel famir að setja mig á
stall
sem einn af sínum stærstu lyga-
laupum;
svo að mér leyfist nú næstum hvað
sem er
sem ginnheilögu skáldmenni.
Mín bíða nú víst örlög
flóttamannanna frægu til Jóm-
frúreyjanna
sem fundust loks aftw í nefsvip af-
komenda sinna!
Kæri gamli skólafélagi úr mann-
fræðinni:
Næst sendi ég þér tölvupósts-
kveðju
héðan frá Þýleyjaklasanum!
Höfundurinn er þjóðfélagsfræðingur og
skóld í Reykjavík.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 13. JÚNÍ 1998 1 3