Lesbók Morgunblaðsins - 21.11.1998, Qupperneq 7

VEGURINN helgi hjá gröfum Mingkeisara. STEINBRÚ í garði Sumarhallarinnar.
ENGINN sem gistir höfuðborg
Kínaveldis lætur hjá líða að
skoða mesta mannvirki veraldar-
sögunnar, Kínamúrinn marg-
fræga. Hann er tvímælalaust eitt
af furðuverkum heimsins og ku
vera eina mannvirki á hnettinum
sem greinilega sést frá gervi-
tunglum á sveimi kringum jörðina.
Kristján Jóhannsson og Sigurjóna Sverris-
dóttir kona hans höfðu útvegað lítinn rútubíl
og safnað saman tíu manna hópi í dagsferð til
Minggrafanna og Kínamúrsins. í hópnum
voru Ólafur Egilsson sendiherra og Ragna
Ragnars kona hans ásamt nokkrum ítölskum
söngvurum úr „Turandot" og mökum þeirra.
Var glatt á hjalla í bflnum, enda velheppnuð
frumsýning afstaðin og veður einsog best
varð á kosið, léttskýjað og hlýr andvari.
Grafir Mingkeisara
Fyrst lá leiðin til grafa Mingkeisaranna
sem liggja við rætur Tianshoufjalla um 50
kílómetra fyrir norðaustan Peking. Staðurinn
er umkringdur ávölum, viðivöxnum hæðum
og minnir einna helst á náttúrlegan garð með
Drekahæð og Tígurhæð á báðar hendur inn-
ganginum. Þessi keisaralegi grafreitur er 40
ferkílómetrar, þéttvaxinn furu og kýprusviði.
Þar eru þrettán Mingkeisarar grafnir.
I rífiega 200 ár var unnið að því að skreyta
og fegra þennan friðsæla reit. Fyrsta graf-
hýsið, Changling, var reist árið 1409, og það
síðasta, Siling, árið 1644. Á þessu 235 ára
skeiði var svæðið lokað almenningi.
Sumarið 1956 hófu kínverskir fornleifa-
fræðingar að grafa upp heila höll neðanjarð-
ar, Dingling, sem geymdi leifar þi-ettánda
Mingkeisarans, Zhus Yijuns (1573-1620). f
höllinni fundust líkkistur keisarans og
tveggja eiginkvenna hans ásamt 3.000 kjör-
gripum af gulli, silfri, perlum og dýrum dúk-
um. Síðan hefur grafreitur Mingkeisara verið
einn helsti ferðamannastaður landsins.
Ekki gat hjá því farið að maður væri grip-
inn vissri lotningarkennd þegar reikað var
um þennan kyri'láta og vel skipulagða graf-
reit með öllum sínum hátimbraðu höllum,
bogahliðum, súlnagöngum, virkisveggjum og
höggmyndum. Meðfram Veginum helga stóð
löng röð af hvítum styttum. Fyrst komu 24
höggmyndir af ýmsum dýrum, ljónum, úlföld-
um, fílum, hestum og tvennskonar goðsögu-
legum skepnum sem Kínverjar nefna xiezhi
(þekkir mun á góðu og illu) og qilin (af ætt
einhyrninga). Síðan koma 12 styttur af her-
foringjum, embættismönnum og fræðimönn-
um. Allt var þetta steinmyndasafn kostgæfi-
lega skreytt margvíslegum útskurði.
Tilkomumest var neðanjarðarhöllin Ding-
ling með glæsilegum inngangi, löngum og
skrautlegum göngum, stórum sölum, gullkór-
ónum keisara og eiginkvenna hans (fyrstu
kórónum sem grafnar hafa verið upp í Kína),
líkkistunum þremur og loganum eilífa sem
tórir á fijótandi kveik í stóru bláhvítu postu-
línskeri fylltu olíu og skreyttu drekamynd-
um.
Frá grafreitnum var haldið í gríðarstóran
veitingastað sem greinilega var fyrst og
fremst ætlaður erlendum túristum, enda var
allur umbúnaður með amrískum brag, um-
fangsmiklar minjagripasölur á neðri hæð, en
á efri hæð var ljúffengur kínverskur matur
framreiddur að innlendum hætti með ótal
smáréttum á hverfiskífum sem snerust á
hverju borði, þannig að aldrei þurfti að biðja
sessunautana að rétta sér það sem hugur og
magi girntust.
Kínamúrinn
Að máltíð lokinni var ekið klukkustundar-
leið að Kínamúrnum sem okkur var mest í
mun að sjá og upplifa. Sum okkar völdu þann
kost að fara á kláfi uppí næsta varðturn, en
MINJAR
GLÆSJRAR
FORTIÐAR
EFTIR SIGURD A. MAGNÚSSON
Fyrst lá leiðin til grafa Mingkeisaranna sem liggja við
rætur Tianshoufjalla um 50 kífómetra fyrir norðaustan
Peking. Staðurinn er umkringdur ávölum, viðivöxnum
hæðum og minnir einna helst á náttúrlegan garð með
Drekahæð og Tígurhæð á báðar hendur innganginum.
KÍNAMÚRINN, eitt mikilfenglegasta mannvirki heimsins.
MATAST á leiðinni að Kínamúrnum. Til vinstri á myndinni eru Ragna Ragnars, Sigurjóna
Sverrisdóttir og Kristján Jóhannsson, en greinarhöfundur er yst til hægri.
þeir harðgerustu þrömmuðu upp brattar
brekkurnar. Það eru engar ýkjur að gangan
eftir múrnum, frá einum varðturni til annars,
hafi verið hápunktur Kínaferðarinnar, ekki
einasta vegna þess hve frægur hann er og
merkilegur frá sögulegu og verkfræðilegu
sjónarmiði, heldur einnig vegna þess að hann
býr yfir einhverjum annarsheimslegum töfr-
um þarsem hann hlykkjast einsog hrufóttur
gullborði eftir fjallshryggjum og klettaklif-
um, dölum, dældum og sléttum og virðist
hvorki eiga sér upphaf né endi. Kvöldsólin sló
á hann gullnum bjarma og magnaði töfra
göngunnar.
Kínamúrinn er tröllaukinn varnargarður
sem byrjað var að reisa á sjöundu öld fyrir
Kristsburð. Eftirað Qin Shihuang (Fyrsti
Qin-keisari), sem ríkti á árunum 245-209 f.
Kr., hafði sameinað Kína, hóf hann árið 214 f.
Kr. að samtengja og framlengja múrana sem
lénsherrar smáríkjanna höfðu reist kringum
landsvæði sín í sjálfsvarnarskyni. Jafnframt
lét hann reisa fjölda varðturna. Fyi-ir honum
vakti að verjast innrásum hirðingjaþjóða í
norðri. Tók tíu ár að ljúka verkinu. Talið er
að Kínverjar hafi á þeim tíma verið tíu millj-
ónir talsins og fjórðungur landsmanna verið
kvaddur til verksins. Voru bændur látnir
vinna verkið í nauðungarvinnu við gífurlegt
mannfall.
Seinni keisaraættir héldu áfram að styrkja
og lengja múrinn í samræmi við eigin varnar-
þarfir. Á valdaskeiði Mingættarinnar (1368-
1644) voru gerðar á honum 18 meiriháttar
endurbætur og tók um 200 ár að fullgera
múrinn. Frá Jiayuguan í héraðinu Gansu í
vestri liggur hann um fjöll og dali, gresjur og
eyðimerkur yfir sex héruð og eina borg allt
til Shanhaiguan i héraðinu Hebei á austur-
ströndinni. Múrinn er 6.700 kílómetra langur.
Meginhluti hans frá Mingskeiðinu er enn í
góðu ásigkomulagi. Kínamúrinn er 8,5 metra
hár, 6,5 metra breiður neðst og 5,7 metrar
efst. Hæð brjóstvirkisins er einn metri. Milli
varðturna er að jafnaði um kílómetri.
Þó rammbyggður væri og vel fallinn til að
verjast innrásum úr norðri var Kínamúrinn
ekki óvinnandi. Bæði Djengis Khan (1167-
1227) og sonarsonur hans, Kúblaí Khan
(1214-1294), brutust gegnum hann. Kúblaí
Khan lagði Kínaveldi undir sig á árunum
1250-1279 og gerði Peking að höfuðborg rík-
isins. Þar tók hann á móti Marco Polo. Qin-
gættin, sem síðust ríkti í Kína, komst til
valda í Mansjúríu árið 1616 og lagði undir sig
Kínaveldi árið 1644. Síðasti afspringur henn-
ar var Xuangtong (keisari 1909-1911) sem
Bertolucci gerði víðfræga kvikmynd um.
Sumarhöllin
Yiheyuan eða Sumarhöllin var keisaraleg-
ur garður Qingættarinnar í norðvestanverð-
um útjaðri Pekingborgar. Hann er 290 hekt-
arar að stærð og telst vera einn stærsti garð-
ur í Kínaveldi. Árið 1860 gerðu Bretar og
Frakkar innrás í Peking og fóru eldi um
borgina. Árið 1889 hirti ekkjudrottningin al-
ræmda, Ci Xi (eða Tzu Hsi samkvæmt fyrri
rithætti), mikla fjárhæð, sem veitt var til að
endurnýja kínverska flotann, og eyddi henni
til að endurbæta garðinn. Tók sú aðgerð heil-
an áratug og bar þann glæsilega árangur sem
nú Jjlasir við augum.
I garðinum norðanverðum er víðáttumikið
manngert stöðuvatn, Kummingvatn, með
mörgum eyjum og skrautlegum steinbrúm,
en í suðurhlutanum er tilkomumikil skógivax-
in hæð, Langlífishæð, alsett pagóðum, skál-
um og musterum. Það sem öðru fremur auð-
kennir garðinn er sægur ákaflega skraut-
legi'a mustera, halla, turna, skála, sumar-
húsa, súlnaganga og steinbrúa. Ein brúin er
150 metra löng og 7 metra breið, skreytt 544
steinljónum af ýmsum stærðum. Kunnastur
er sennilega Langigangur, 728 metra löng ^
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 21. NÓVEMBER 1998 7