Alþýðublaðið - 01.05.1982, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 1. maí 1982
Asmundur Hilmarsson, forstöðumaður
vinnuverndarárs ASÍ:
„Það sem mér finnst nú þegar
áberandi, er aö félagar í verka-
lýöshreyfingunni, bæöi hér á
Reykjavíkursvæðinu og ekki
siöur félagar okkar úti á landi
eru farnir aö gefa meiri gaum
aö vinnuvemd og öryggi á
vinnustaö”, þaö er einn árangur
starfsins aö vinnuvernd sem
mér finnst vera aö koma fram”.
Þetta sagöi Asmundur Hilmars-
son f upphafi viötals viö Alþýöu-
blaöiö f vikunni, þegar hann var
spuröur hvort hann gæti nefnt
einhvern árangur af starfi hans
og annarra á vinnuverndarári
Alþýöusambandsins.
„Okkur finnst viö merkja þaö
á tali manna á vinnustöðum, aö
þeir eru farnir aö gefa þessu
máli meiri gaum enda hefur
vinnuverndin fengiö talsvert
rými i fjölmiölum, ég tel að ár-
angur vinnuverndarársins eigi
eftir að koma enn betur i ljós,
þegar við förum aö dreifa þvi
efni, veggspjöldum, leiðbein-
kvikmynd muni kosta um 200
þús. krónur. Likur eru ekki
miklar á aö Vinnueftirlitiö geti
tekiö þátt i þessu, þar sem mjög
er aö þeirri starfsemi þrengt i
fjármálum”.
Nú hafiö þiö kynnt ykkur
vinnuverndarmál siöustu mán-
uði. Er eitthvert sérstakt sviö
atvinnumála okkar, þarsem þú
telur sjálfur þörf brýnna
aögeröa?
„Égheld ég vilji svara þessu
þannig, aö þaö er almenn þörf
fyrir vinnuvernd. Þaö er mjög
erfittaö taka einn hóp manna Ut
úr eða eina starfsgrein og
segja: „Þaö er þarna sem viö
verðum aö byrja þarna er þörfin
mest”. Hver og einn veröur aö
meta þaö sem kynnir sér þessi
mál, en sjálfur tel ég grund-
vallaratriöi, að verkafólk vakni
almennt til umhugsunar um
nauðsyn nýs viöhorfs i þessum
efnum.
legt væri aö heyra um. Hvernig
er t.d. viöhorf verkafólks gagn-
vart aðbúnaði á vinnustööum og
vinnuvernd. Má ekki segja aö í
sumum tilvikum sé full þörf á
svoIitiUi sjálfsgagnrýni á þessu
sviöi?
„Jú, þetta er eitt af þvi sem
viö höfum bent á. Fólk hefur
margtekki gertneinarkröfur til
sjálfs sins i sambandi við hrein-
læti á vinnustaö. Þaö hefur
flokkaö vinnustaöinn undirann-
ars flokks verustaö og talið það
sjálfsagt. Þess vegna tölum viö
um nauösyn hugarfarsbreyt-
ingar. Þaö eru ekki ýkja mörg
ár siöan sá þótti dugmesti járn-
smiöurinn sem kom skitugastur
heim. Það er ömurlegt aö koma
á vinnustaði, þar sem aöbún-
aður hefur kannski verið endur-
bættur og er orðinn á stuttum
tima litlu betri en áður. Þar sem
slik umgengni er, er hún mikill
þránduri' götu bætts aðbúnaöar.
Viö segjum stundum, að viö-
„...Sá járnsmiður þótti dugmestur,
sem kom sóðalegastur frá vinnu...”
ingum um vinnuvemd og holl-
ustu ofl. þess háttar á vinnu-
stööunum. Siðar veröa haldnir
vinnustaðafundir, sem eflaust
munu skapa umræöu og aukinn
áhuga á þessum málum. Vinnu-
verndin er ekkert, sem fer af
stað á einum degi, þetta er starf
sem veröur aö standa ævinlega,
ef viö ætlum aö sjá varanlegan
árangur afþvi.Þaö sem þarfaö
keppa aö nú, er aö kalla fram
hugarfarsbreytingu, nýtt. við-
horf til aðbúnaðar á vinnustaö.
Meö áróöri, upplýsingum og
mikilli vinnu hef ég trú á aö þaö
muni takast. Ég sé raunar
merki þess, aö þetta starf sé
farið að skila einhverjum ár-
angri nú þegar”.
Enhvaö er þaö sem þiö vinnu-
vemdarmenn eruö aö vinna aö
einmitt núna?
„Þessa dagana höfum viö
verið aö taka á móti veggspjöld-
um um vinnuvernd og öryggi.
Einn bæklingur er kominn út á
okkar vegum og sex eru i próf-
örk. Einn stór bæklingur er i
handriti. Viö störfum nú aö full-
um krafti viö aö koma þessu
efni frá okkur. Viö eigum von á
aö fá talsvert af haldgóöum
upplýsingum frá Noregi jafnvel
kvikmyndir sem viö getum
e.t.v. notaö aö vild. Þá erum viö
aöundirbúa frekari vinnustaða-
fundi, sem viö munum halda
siöar á árinu. Viö geröum
ákveöna tilraun, má segja, i þvi
efni með fundi I ölfusborgum á
dögunum sem leiddi í ljós vissa
galla á formi og efni, sem viö
munum aö fenginni reynslu
sniöa af. Annar fundur er ráö-
geröur vestur i Vatnsfiröi 19,
mai' meö trúnaöarmönnum á
vinnustööum”.
15 mínútna kvikmynd
kostar 200 þúsund
Hafiö þiö leitaö eftir sam-
starfi viö áhrifamestu fjölmiöl-
ana, útvarp og sjónvarp til aö
kynna vinnuverndaráriö?
„Já, viö höfum leitað eftir
slöcu samstarfi. óskaö hefur
veriö eftir þvl viö Sjónvarpið aö
þaö standi aö gerö þátta um
vinnuvernd, en þvi miöur hafa
forráðamenn þess taliö hæpiöaö
þeir hafi til þess fé eða mann. -
afla. Hins vegar tdk útvarpsráð
máli okkar mjög vel. Viö erum
nú aö athuga, hvort viö getum
útvegaö kvikmyndir um vinnu-
vernd erlendis frá og fengiö þær
sýndar hér i sjónvarpi. Einnig
erum viö aö kanna grundvöll
fyrir þvi aö hin ýmsu hags-
munasamtök launþegahreyf-
ingarinnar og vinnuveitenda
ásamt vinnueftirliti geti ekki
sameinast um eitthvert slikt
verkefni — þ.e. kvikmynd um
vinnuvernd, en gerö slikrar
myndar er ákaflega dýrt verk-
efni. Áætlaöer aö aöeins 15mín.
verndarári, að vinnuveitendur
hafa tekiö boöskap um vinnu-
vernd illa upp. Talaö er um
„einhliða áróöur”, tortryggni er
vakin upp gagnvart þeim sem
vinna á sviöi vinnurannsókna
o.s.frv.
Já, mörgum hefur gengiö illa
aö skilja þetta. Gætt hefur
ákveðinnar togstreytu um þessi
mál, sem maðurhefur ætlað, aö
væru sameiginlegir hagsmunir.
Þaöerillthvernig mál hafa þró-
astaðþessu leyti. Ég hef ástæöu
til aö ætla að nýir menn hafi
tekið upp breytta starfshætti
gagnvart verkalýðshreyfing-
unni. Aðferö þeirra virðist vera
sú aö mótmæla einu og öllu sem
frá verkalýöshreyfingunni
kemur. Meb þessu móti ætla
þeir sér aö skapa samningsað-
stööu i bókstaflega hverju ein-
asta máli, auk þess sem þeir
reyna með linnulausum áróðri
gegn verkalýöshreyfingunni,
jafnvel i svo sjálfsögðum hlut
sem vinnuvernd og öryggis-
málum á vinnustað, aö mynda
ákveöna tortryggni i okkar garð
hjá almenningi. Allt bendir til,
aö viöhorf þeirra til vinnu-
verndarárs ASl, sem meðal
annars hefur komiö fram í tali
um „einhliöa áróöur” og fleira i
þeim dúr, sé aðeins ein hliðin á
fyrirfram geröri áætlun VSl til
aö vekja upp tortryggni á aö-
ferðum okkar og málstaö.
Raunverulega hafa VSl-menn
ekkert sér til málsbótar. í þess-
ari ihaldsömu afstööu sinni,
þetta eru atvinnuþrasarar, sem
hafa sett sér þaö aö markmiði
ab skapa hér viðhorf andstætt
hagsmunum verkafólks. Þar aö
aukihafa þeir gjörsamlega mis-
skiliö sumar fyrirætlanir okkar
manna. Með þvi aö láta þau boö
út ganga, aö atvinnurekendur
komi i veg fyrir „einhliða
áróður” um vinnuvemd, sem
þeirkalla svo en þar mun meöal
annars átt viö vinnustaöafund-
ina, gleymist þeim, að trún-
aðarmenn hafa nú þegar sam-
kvæmt samningum fullt leyfi til
slikra funda á vinnustööum
tvisvar á ári. Og þaö stóð aldrei
til aö halda slika fundi án þess
að atvinnurekendum væri
boðið”.
Nú ættu það aö vera sam-
eiginlegir hagsmunir vinnuveit-
enda og launþega aö tryggja
vinnuvemd og öryggi á vinnu-
stööum sem best” „Það var
ekki okkar hugmynd að um-
ræðan um Vinnuverndarár ASl
og vinnuverndarmálin tækju þá
stefnu sem nii hefur óneitanlega
komibupp. Ef til vill kemur hér
einnig til, að Alþýöusambandið
átti frumkvæði aö þessum
málum. Þess vegna eiga þeir
erfitt meö aö sætta sig viö það,
enda þótt málefnið sé gott. Ann-
ars vil ég koma þvi aö hér að sú
gagnrýni sem komið hefur upp I
sambandi viö vinnuverndar-
áriö, má ekki öll vera á einn
veg” gagnrýnin á einnig aö
beinast inn á viö.
Þaö var einmitt þaö sem fróð-
...byggingariðnaðurinn hefur
oft komið til umræðu er rætt er
um vinnuvernd... nú eru gleði-
ieg tiðindi að gerast þar i þessu
efni
Aðbúnaður í gisti-
húsum og á veitinga-
stöðum viða hörmu-
legur
Þó ég segi þetta svona af-
dráttarlaust, er freistandi að
nefna greinar, þar sem brýn
þörf er á aðgerðum. Þannig get
ég til dæmis nefnt aðbúnað
starfsfólks i gistihhúsum og á
veitingastööum mörgum. Þar
hef ég kynnst þvi nýlega aö aö-
búnaöurer viöa hörmulegur eða
alls enginn. Oft hefur veriö
minnst á byggingariðnaðinn,
sem býöur mörgum vinnu-
slysum heim. Þar eru þó þau
gleðilegu tlöindi að gerast, að
menn viröast vera aö ná hönd-
um saman um átak i þessum
efnum. Meistarafélag húsa-
smiöa geröi nýlega samþykkt
um að auka áherslu á vinnu-
vernd og kvaðst reiðubúið til
samstarfs viö Trésmiðafélag
Reykjavikur til aö bæta að-
búnaö á vinnustöðum og fleiri
atriöi er snerta vinnuverndina.
En reyndar er sama hvar viö
tökum á kýlinu, alls staöar er
hægt aö bæta. Hvað megum viö
ekki segja um fiskiðnaðinn
okkar? Þar i höfuðatvinnuveg-
inum, vilja margir gleyma þvl
að fólk býr viö óviöunandi aö-
stæöur, mikinn hávaöa, hálku á
gólfum og stöðugan kulda.
Vélar eru margar stórvara-
samar og högghljóö frá pönnum
geta valdið alvarlegum
heyrnarskemmdum ”,
Tortryggni i garð
vinnuverndarmanna
Nú hefúr borið á þvl á vinnu-
...i höfuöatvinnuveginum vill þaö gleymast, aö verkafólk býr viöa viö óviöunandi aöstæöur mikinn há-
vaöa, hálku á gólfum, og stöðugan kulda. Vélar eru stórvarasamar eins og dæmin sanna....”
horfið til vinnustaðarins eigi að
vera það sama og til snyrtilegs
heimilis.
,,Mat verkafólksins
sjálfs lagt til grund-
vallar
Nú vakti vinnuverndarkönn-
unin á siöastliönu hausti mikla
athygli og umtal. Ýmsir uröu til
að gagnrýna niðurstöður hennar
og viöhorf atvinnurekenda nú
minnir svolitið á þær mótbárur
sem þá heyrðust. Hverja telur
þú vera meginstoð þeirrar
könnunar?
„Já, vinnuverndarkönnunin
sem kynnt var á sl. hausti hlaut
misjafnar undirtektir eins og
við var að búast. Það sem ég tel
vera meginstyrk þeirrar könn-
unar, er aö byggt er á mati
verkafólksins sjálfs. Verka-
fólkið er spurt t.d.: „finnst þér
kaltá vinnustað?” „Færðþúaö
staðaldri verk”íbak við vinnu?
osfrv. Þessi aöferð hefur verið
gagnrýnd af ýmsum en viö
spyrjum á móti. Hver veit betur
en verkafólkið sjálft, hvernig
liðan þess er hver er aðbúnaöur
á vinnustaö og svo frv? Styrkur
rannsóknanna liggur fyrst og
fremst I þvi, aö þeir sem eiga
eöli málsins samkvæmt aö
þekkja best til, leggja mat á
helstu þætti vinnuverndar og
öryggis. Viö berum fullt traust
til þeirra, sem hafa unnið að
þessum rannsóknum, enda höf-
um viö ekki ástæöu til að tor-
tryggja þá. Siður en svo”.
Skipa vinnuve rnda rm álin
öndvegi i kröfum ASt núna eöa
verða þau aukamál, sem er ýtt
til hliðar, þegar stóru
málin — þ. e. kaupiö
sjálft — koma til umræöu?
Kjarabaráttan á
oddinn
„Vinnuverndarmálin veröa
ekki aukamál. Fyrirhugaö var
aö þau yrðu aöalmálin núna á
baráttudegi verkalýösins. At-
buröir slöustu daga hafa hins
vegar kollvarpaö þessum fyrir-
ætlunum. Slöustu fregnir úr
herbúðum atvinnurekenda hafa
þau áhrif, aö vinnuverndar-
málin munu þoka um set. Óbil-
girni vinnuveitenda hefur svo
keyrt um þverbak á siöustu dög-
um, að kjarabaráttan mun
veröa okkar meginmál 1. maí.
Ég er fullkomlega sáttur viö þaö
eins og málin standa. Aö minu
mati hefur verkafólki sjaldan
veriö sýnd eins mikil fyrirlitn-
ing eins og meö kröfunni um
frestun samninga i rúmar þrjár
vikur vegna stefnuyfirlýsingar
stjórnmálaflokks. Þetta mun
hafa þaö i för meö sér aö áhersl-
ur breytast — vinnuverndar-
málin þokast um set — en hin
eiginlega kjarabarátta veröur
sett á oddinn”. Þ.H.