Alþýðublaðið - 14.11.1987, Blaðsíða 15

Laugardagur 14. nóvember 1987
15
UMRÆÐA
Óttar Guðmundsson
skrifar
MENGUN
OG OLÍA
„Ef þursanum á Miðnesheiði tekst að menga hugarfar okkar svo að við teljum öll vandrœðin sem af honum stafa nauð-
synleg fyrir íslenska þjóð, líður ekki á löngu áður en hann mun auka umsvif sin á öllum sviðum, “ skrifar Óttar Guð-
mundsson m.a. í umrœðugrein sinni.
Þau tíðindi bárust í vikunni
af Suðurnesjum, að menn
hafi uppgötvað leka i olfu-
leiðslum varnarliðsins og
sennilegast hafi 75000 lítrar
af olíu runnið niðrí jarðveg-
inn. Uppi varð fótur og fit,
sett var á laggirnr einhvers
konar íslensk rannsóknar-
nefnd og önnur amerísk átti
að vera á leiðinni til landsins
til að bjarga málunum. Frétt-
irnar um amerisku björgunar-
sveitina báru keim af frá-
sögnum um John Wayne og
alla hans bræður sem fara
um heiminn undir gunnfán-
um frelsis, bræðralags og
lýðræðis og bjarga honum
frá hvers kyns ósóma eins og
lekandi olíuleiðslum og tryllt-
um kommúnistum. íslenska
rannsóknarnefndin verst enn
allra frétta en þó segja menn
enga olfu enn komna í vatns-
ból Suðurnesjamanna hvað
svg sem síðar verður.
íslendingar eru meðlimir í
Nato og hér hefur verið her í
landinu um árabil. Sú kyn-
slóð Þorsteins Pálssonar,
sem nú er að taka við stjórn-
völnum á flestum svið, hefur
aldrei lifað herlaust land, svo
ameríski herinn á Miðnes-
heiði er hluti af heimsmynd
uppvaxtaráranna og raun-
heimi fullorðinsáranna. Is-
land án erlendra hermanna i
Keflavfk er fjarlægur, róman-
tiskur draumur, svona eins
og Alþingi á Þingvöllum eða
Biskupssetur I skálholti, eitt-
hvað fjarlægt og óraunhæft
sem var, en kemur aldrei aft-
ur. Baráttan gegn herstöðinni
i Keflavík hefur farið hljótt og
lítið borið á hernámsand-
stæðingum um nokkurt
skeið. Arlegum Keflavikur-
göngum hefur farið fækkandi
og þátttaka í þeim næsta
klén. Eftir því sem herinn
gerist fastari i sessi verður
fólk vanara honum og fer að
líta á hann og allt hans hafur-
task eins og sjálfsagðan
hluta af raunveruleika þessa
lands. Samkvæmt skoðana-
könnunum er stór meirihluti
þjóðarinnar samþykkur veru
hersins hér.
*
Fréttir sem bárust úr
Njarðvíkunum í vikunni sýna
okkur hversu hátt verð Suður-
nesjamenn verða að greiða
fyrir hersetuna. Þeir hafa lif-
að með herinn við bæjardyrn-
ar um árabil og vanist hon-
um. Fjöldi Suðurnesjamanna
sækiratvinnu sínaog lífsaf-
komu á Völlinn og obbi
þessa fólks telur sig ekki
geta lifað án hers í landinu.
Þessir einstaklingar hafa van-
ist því að vinna og lifa í
tveimur býsna ólíkum þjóðfé-
lögum, annars vegar slnu eig-
in því (slenska og hins vegar
hinu erlenda bandaríska
þjóðfélagi. Hersetan i Kefla-
vlk er þessum einstaklingum
nauðsynlegur hluti tilverunn-
ar og fyrir þeim er herlaust
land ekki fjarlægur draumur
heldur fjarlæg martröð at-
vinnuleysis og versnandi lífs-
afkomu. Hernum hefur þann-
ig tekist á snilldarlegan hátt
að festa sig i sessi á mörg-
um sviðum og uþp er kominn
stór hópur íslendinga, sem
getur ekki hugsað sér her-
laust land.
Mér hefur stundum fundist
herinn á Miðnesheiði vera
eins og risavaxinn þurs, sem
býr í nágrenni við okkur og
lætur okkur í friði en hefur
lofað að vernda okkur fyrir
óvinum okkar ef einhverjir
eru. En það kostar sitt að
hafa þursann á heiðinni og
það hafa Suðurnesjamenn
lært á liðnum áratugum. Ég
var að vinna sem læknir I
Keflavík um nokkurt skeið og
fór þá að skilja betur en áður
hverju verði vernd þursans er
greidd. Þannig þarf þursinn
mikinn fjölda verkamanna til
að vinna fyrir sig. Einhverjir
verða að sópa fletið hans,
elda mat ofan I hann, keyra
bílana hans og byggja fyrir
hann hýbýli. Þeirsem þetta
gera eru Islendingarnir sem
búa í nágrenni vallarins og er
fátt eitt um það að segja. En
meðan þeir eru að stjana við
þursann geta þeir ekki gert
neitt annað svo mikil
fólksekla er í öðrum at-
vinnugreinum á Suðurnesjum
og hafa innlendir vinnustaðir
fundiö fyrir því í ríkum mæli.
Fiskiðnaður hefur farið
minnkandi, fiskveiðakvóti ver-
ið færður frá Suðurnesjum í
önnur byggðarlög og þannig
mætti lengi telja. En þursinn
hefur fleiri þarfir sem þarf að
fullnægja. Hann veröur að
lifa kynlífi eins og allir aðrir
og leitar því fanga í því skyni
niðri byggðirnar allt í kring.
Margar stúlkur hrífast af mik-
illeika þursans og leggjast
með honum i eina sæng,
eiga með honum börn og
flytjast siöan til Bandarikj-
anna til langframa. margar
eru þær fjölskyldurnar á Suð-
urnesjum sem þannig hafa
séð á bak dætrum sínum og
barnabörnum yfir hafið til
annars lands. Mikill varoft
söknuður þessa fólks og
hryggðin stór en flestir báru
harm sinn í hljóði, þó ég sem
læknir fengi oftlega að heyra
þær raunatölur. Mér eru
minnisstæð mörg heimili á
Suðurnesjum þar sem eldra
fólk sýndi myndir af brott-
fluttum börnum sínum með
tár í augum og t'alaði eins
og viðkomandi einstaklingar
væru þeim horfnir um eilifð.
Þannig þarf að fórna miklu til
að halda þursanum ánægð-
um.
*
Nú virðast Suðurnesja-
menn enn þurfa að greiða
hátt verð fyrir hersetuna ,,
75000 lítrar af olíu hafa farið
niðri jarðveginn og geta
mögulega runnið í vatnsbólin
og mengað þau til langframa.
Málinu verður þó sennilegast
drepið á dreif, sýnin í rann-
sókn, óhægt um vik við rann-
sókn þess, engar haldbærar
sannanir enn sem sýna neitt
sem henda má reiður á o. s.
frv. Þursinn er viðkvæmur í
lund og ekki má móðga hann
eða erta þvi þá gæti hann
reiðst með ófyrirsjáanlegum
afleiðingum. Því ber að tala
gætilega um þetta olíumál
og ekki rasa um ráð fram.
Menn viröast vilja mikið til
þess vinna að halda þursan-
um góðum enda er hægt að
notfæra sér vináttu hans til
ýmissa gagnlegra hluta.
Þannig fór Steingrímur Her-
mannsson um daginn til að-
standenda þursans og not-
færði sér veru hans hérna til
að fá að veiöa áfram hvali við
ísland. Þessar hvalveiðar eru
i trássi við alþjóðaiög og
margir sem eru þeim mót-
fallnir svo þá var gott að eiga
hauk I horni sem þursinn er
og notfæra sér hann til aö
murka lifið úr þessum hvöl-
um.
Suðurnesjamenn verða þvi
um ókomin ár að una þeirri
stöðu sem þeir eru f. Herinn
er í næsta nágrenni við þá og
þeir verða að borga fyrir sig í
framtíðinni eins og áður með
atvinnuvegunum slnum sem
ekki fá mannafla til starfa,
með dætrum sinum og
barnabörnum sem flytjast á
brott til annars lands og nú
síðast með vatnsbólunum
sinum sem kannski mengast
af olíu. Auk þeirrar mengunar
sitja þeir uppi með hávaða-
mengun, málfarsmengun,
fjármálamengun, fikniefna-
mengun, smyglmengun auk
annarrar mengunar. En erfið-
ust er þó mengun hugarfars-
ins sem telur þursann og öll
þau vandræði sem af honum
stafa nauðsynleg fyrir is-
lenska þjóð. Ef þursanum
tekst að koma þeirri hugsun
inn hjá okkur öllum, líður
ekki á löngu áður en hann
mun enn auka umsvif á öll-
um sviðum. Þá veröa fljót-
lega flest allar lindir og upp-
sprettur þessa lands, hvaða
nafni sem þær nefnast
mengaðar af einhverju sem
við vitum aldrei hvað er og
næsta kynslóð mun sætta
sig við það með bros á vör
vegna þess að hún þekkir
ekkert annaö.
Skagfirðingar —
Sauðárkróksbúar
Jón Baldvin Hannibalsson, fjármálaráðherra á opn-
um fundi i Safnahúsinu á Sauöárkróki, laugardaginn
14. nóv. 1987 kl. 17.
Alþýðuflokkurinn
Alþýðuflokksfélag Kópavogs
Aðalfundur verður haldinn mánudaginn 16. nóv. kl.
20.30.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Önnur mál.
Stjórnin
Stofnfundur
Stofnfundurborgarmálafélags Jafnaðarmannaverð-
ur haldinn í Hótel Holiday Inn laugardaginn 14. nóv.
1987 kl. 15.00.
Allir velkomnir.
Borgarmálaráð Alþýðuflokksins
Kaffihús Reykjavíkurkrata
á þriðjudögum og fimmtudögum milli kl. 17.-—19. er
kaffi á könnunni og opið hús í félagsmiðstöð Jafnað-
armanna á Hverfisgötu 8—10. Við hvetjum sem
flesta til að líta við til að ræða pólitíkina.
Alþýðuflokksfélag Reykjavíkur