Tíminn - 26.10.1967, Qupperneq 5

i ijjpm m :
FIMMTUDAGUR 26. október 1967.
TÍMINN
Utsýn frá Hraunsási við Hvitá upp til Húsafells, Eiríksjökuls og Strúts.
Jón Jósep Jakobsson, kennari:
Sumarbúðír og gróðurvernd
Óvenjumikið hnútukast hefur
dunið á Skógræktarfélagi íslands
og Skógrækt ríkisins þetta ár.
F-orsendur þessara skrifa eru að
vísu falskar, enda leikið á strengi
óvildar og stráksskapar og lítt
slegið af setningi. Þau eru samt
engan veginn meinlaus, því að
margir leggja eyru við, eins og.
títt er, þegar einhverju er hall-
mœlt. Þau eru rituð markvisst til
að villa sýn um' starfshætti og
markmið skógræktar á íslandi. En
hulið er óvissu, hverju þessi skrif
þjóna.
Skógrækt er aðeins einn þátt-
ur uppgræðslu og gróðurverndar
laridsins, viðleitni til að gera það
byggilegra og þá um leið fegurra.
En hvað kemur skógrækt sum-
arbúðum við? í fyrstu virðist lítt
saiphengi vera á milli, en stað
reyndirnar verða samt aðrar, þeg-
ar málið er kannað til hlítar.
Enginn aðili á íslandi hefur
stairfrækt sumar- og vinnubúðir
fyrir unglinga lengur en fyrr-
greindir aðilar. Þessu til sönnum-
ar er rétt að nefna gróðrarstöðv-
arnar á Vöglum og á Hallorms-
stað.
En alltof fátt skólafólk hefur
átt þess kost að starfa við skóg-
rækt, þvi að slík ræktunarstörf
eru holl og þroskavænleg. Enda
Ihefur reynslan sýnt, að þeir sem
kynnast slíkum ræktunarstörfum
í æsku, fá oftast á þeim miklar
mætur og gerast margir tals-
menn skógræktar, er þeim vex
fiskur um hrygg.
Upp úr slíkum jarðvegi er
Skógræktarfélag íslands vaxið.
Unglingavinna og útivistarsvæði
Atvinnuleysi unglinga hefur
verið staðreynd í vor og sumar.
Þetta er hin versta öfugþróun,
þar sem landið kallar á allar vinnu
fúsar hendur til starfa, sérstak-
lega á þeim tíma árs. Þá er skóla
fólki nauðsynlegt að komast út
í náttúruna eftir vetrarlanga setu
yfir bókum.
En skammt er öfganna á milli.
Undanfarin ár hefur skort vinnu-
afl svo mjög, að börn hafa verið
tekin til hættulegra starfa, og eru
vinnuslysin sönnun þess.
En nú hefur skort vinnu og er
ýmsu kennt um, en jafnframt hef-
ur verið bent á jákvæðar leiðir til
bóta.
Föstudaginn 23. júní segir m.
a. í forustugrein Alþýðublaðsins:
„Fjöldi unglinga hefur á þessu
ári átt erfitt með að finna vinnu
og veldur þetta að vonum forrfdr
um áhyggjum. Tekjumissir fjöl-
skyldunnar er slæmur, en hálfu
verra er aðgerðarleysi ungling-
anna og þau áhrif, sem það getur
haft á þá.“ Enn fremur segir í
sömu forystugrein: „Hér á landi
þarf að athuga þessi mál vel, ann
ars vegar hvort rétt sé að breyta
skólatímanum og stytta sumarleyi
in, en hins vegar, hvort hið opin-
bera getur ekki gert átak til þess
að auka sumarbúðir, og mætti þá
gjarna fylgja þeim létt vinna fyr-
ir unglinga. Tii dæmis væri hugs
aniegi að koma upp stórum þjóð-
görðum um allt land. ■>-? reisa
nærri þeim eða í þeim ungli-nga-
búðir.“
Mikið hefur verið rætt og ritað
um lengingu skólatímans, og sýn-
ist sitt hverjum. Að minnsta kosti
yrði þetta lítt framkvæmanlegt
hjá sumum aldursflokkum.
En þeirri hugmynd hefur ekki
veriö hreyft fyrr að friðlýsa staði
víðs vegar um land og gera að
útivistarsvæðum.
Hugmynd þessari hlýtur að
verða gaumur gefin. Þetta ætti að
verða framkvæmanlegt. en krefst
samt samstarfs margra aðila >g
mjög mikils undirbúnings.
Trjárækt og ýmiss konar garð-
yrkjustörf yrðu sennilega megin-
verkefni á svæðum serii þessum.
Vorplöntun má lengja með ýms-
um tæknilegum úrræðum. ein- og
farið er að gera með notkun á kæli
geymslum, og plöntun í ágúst hef-
ur gefið góða raun í kjarrlendi.
Þannig mætti stórauka plöntun
trjáa og veita vinnubúðunum nægi
ieg verkefni.
Uppgræðsla mela, hefting upp-
blásturs og önnur landgræðstu
störf yrðu unnin jöfnum höndum
til að auka fjölbreytnina. Margs
konar önnur starfsemi kæmi og tit
greina, t. d. vegagerð.
Þjóðkirkjan hefur starfrækt
sumarbúðir um nokkurt skeið og
væri ákjósanlegt að hafa sam-
vinnu við hana. Báðir aðilar
græddu án efa á slíku samstarfi.
Einnig yrði fyrirmynda leitað er
lendis, t. d. í Bretlandseyjum,
Þýzkalandi og víðar, en þar starf
ar félagsskapur, er starfrækir
sumarbúðir og gefui út mánaðar-
rit um náttúruvernd og skógræki.
Einnig mætti afla hérlendis
reynslu af rekstri heimavistarskól
anna. En í sumarbúðunum yrði
dvölin miklu styttri, og hér sköpuð
ust færi til útileikja og útiíþrótta
og jafnframt gæfist kostur á
náttúruskoðun, sem skólar hér
gætu aldrei veitt.
Önnur dagblöð hafa margsinnis
lýst yfir í forustugreinum, að þau
styddu hvers konar viðleitni til
skógræktar og annarrar land-
græðslu.
Og þegar stjórnmálaflokkarnir
eru einhuga um eitthvert hagnýtt
mál, sem þvi miður hendir a' tof
sjaidan. ætti að vera grundvöllur
til þess að ýta því úr vöi.
Skógræktarfélag íslands
í hinum neikvæðu skrifum um
skógrækt hefur verið reynt að
læða þeirri firru inn hjá lesend-
um, að Skógræktarfélag íslands
sé öfgafélag, er beygi sig ekki fyr-
ir staðreyndum, gefi út villandi
greinar og fjandskapist við sauð
fjárbændur. Slík skrif eru varla
svaraverð, enda hefur geirinn,
sem rithöfundar þessir beita, oft
undizt til í höndum þeirra og lag
þeirra geigað.
Skógræktarfélögin, dreifð um
allt land, hafa einmitt unnið ómet
anlegt tilrauna og brautryðjenda
starf í landgræðslumálum á Is-
landi, og stærri framkvæmdir í
skógrækt eiga eftir að byggjast
á þeim. En þörfin á skipulagðri
landgræðslu verður brýnni með
hverju ári. Þetta starf kemur að
nokkru í hlut skógræktarfélag-
anna, og þeirra bíða sennilega
miklu fjölþættari verkefni Þar
kemur sumarbúðamálið t.il álita,
því að skógræktarfélögin ráða nú
þegar yfir fjölmörgum stöðum,
sem henta myndu fyrir unglinga
búðir sakir landslags, fjölskrúðugs
gróðurs og náttúrufegurðar.
Óvíst er, að fyrrgreindir ritgarp
ar hafi nokkurn tímann hugsað
um, hversu ísland væri miklu fá-
tækara, ef Skógræktarfélag ís-
lands hefði ekki verið stofnað og
hinar viðtæku trjáræktartilraunir
hefðu aldrei verið gerðar. Og
þegai horft er á málið frá þess
um sjónarhóli, ættu menn að
verða á eitt sáttir um gildi þess-
arar starfsemi.
Hvað hefði til dæmis gerzt á
Fljótsdalshéraði, ef Hallormsstaða
skógur hefði ekki verið friðaður
og þar hefði aldrei verið plantað
lerki og hvernig iili Reykjavík
út, ei þar hefði aldrei verið gróð-
ursett tré.
Hitt er svo annað mál að auka
þarf þessa starfsemi. en það er
kleift með því að efla unglinga-
vinnu við skógrækt, og til álita
kemur að stofna deildir í skógrækt
arfélögunum sérstaklega ætlaðar
ungu fólki. Þær flyttu nýtt og
Framihald á bls. 13
Á VÍÐAVANGl
Veqvísir í sannleiksleit
f hinu fræga Unuhúsi í
Reykjavík, þar sem rithöfund-
ar og önnur gáfnaljón komu
tíðum saman til samræðufunda
fyrr á árum, varð að vonum
tíðrætt um leitina að sann-
leikanum og greiðustu leiðir
í henni. Ýmsum virtist sú leit
oft ærið torsótt, en þá sagði
húsbóndi hússins eitt sinn, að
hann kynni alveg örugga aðferð
við að leita sannleikans, og
hún væri á þessa leið:
Ef maður er í vafa uin, hvað
satt er í málurn dagsins hér
á landi, er enginn annar vandi
en lesa Morgunblaðið og snúa
því við, sem þar er sagt, þá
birtist manni sannleikurinn.
Ýmsir hafa talið, að þetta.
hafi verið gamanmál ein, og
má svo vera, en þó getur varla
farið hjá því, að mönnum detti
þetta sannleiksleitarráð í hug,
þegar þeir lesa upphaf | for-
ystugreinar Morgunblaðsins f
gær, en það hljóðar svo:
„Nú þegar umræður standa
sem hæst um það, með hverjum
hætti sé heppilegast og eðli-
Iegast að afgreiða þær tillögur
í efnahagsmálum, sem fyrir Al-
þingi liggja, er nauðsynlegt að
allir geri sér grein fyrjr eðli
vandamálanna og þeirri megin
staðreynd, að með þeim efna-
hagsaðgerðum, sem fram-
kvæma verður, er ekki verið að
skerða kjör þjóðarinnar. Þau
hafa þegar verið skert vegna
aflabrests og gífurlegs verð
falls afurða á erlendum mark-
aði.“
Þannig birtist mönnum sann
leikurinn í þessu tilfelli með því
að snúa við þeim orðum Mbl.,
að í tillögum ríkisstjórnarinn-
ar sé „ekki verið að skerða
kjör þjóðarinnar“.
Það er rétt, að mikil kjara-
skerðing hefur þegar orðið fyr
ir samverknað rangrar stjórn
arstefnu og minni aflafengs og
verðlags, en ríkisstjómin tel
ur nauðsynlegt að bæta nýrri
kjaraskerðinigu ofan á, og
komi hún öll á helztu lífsnauð
synjar heimilanna. Slíkt kallar
hún „að hafa stjóm á kjara
skerðingunni“, en það telur hún
mikilvægast af öllu, svo að hún
Iendi á þeim, sem ríkisstjórnin
telur að eigi að borga öðmm
fremur.
Hvað segja húsmæðurnar um
þá fullyrðingu Mbl., að verð-
hækkunum þeim, sem þær
verða nú að borga daglega, fel
ist engin kjaraskerðing?
0, bú mikla mildi
Vísir rapðir um tillögur rfk-
isstjórnarinnar og efnahags-
ástandið í leiðara í gær og
segir um kjaraskerðinguna:
„Þessi tekjuskerðing kemur
niður á þjóðinni. Samkvæmt til
Iögum ríkisstjórnarinnar mun
luin koma mildilega niður.“
Ó, þú mikla mildi vorrar á-
gætu ríkisstjórnar.
Hemlaviðgerðir
líennum bremsuskálar. —
s'ípum bremsudælur — lím
am á bremsuborða, og
aðrar almennar viðgerðir.
Hemlastilling h. f.
Súðarvogi 14. Sími 30135.