Tíminn - 22.12.1967, Blaðsíða 1

BókNormanVincciit Peale
, LIFÐU
LIFINU
LIFANDI
á erindi til allra

fNMill
293. tbl. — Föstudagur 22- des. 1967. — 51. árg.

Lax merktur í KoHafirði.
(Tímamynd GE)
Merktur Kollaf jarðarlax
veiddlst við Grænland
IGÞ—EJ, Reykjavík, fLinnitudag.
I»á er kótnin sönnun fyrir því, sem margan hefur grunað árum saman, afí íslenzkur lax fer til Grænlands
og er véiddur þar. Hingað hafa borizt fréttir um, að lax merktur í Kollafirði í maí 1966, hafi veiðzt
uppi við land nálægt Sukkertoppen á Grænlandi. Það er hins vcgar vitað, að litlar merkingar á seiðum
vaida því, að ómögulegt hefur verið að fylgjast með ferðum laxins, eftir að hann gengur í sjó. Það gæti
því kallast tihiljun, að þessi merkti lax skuli hafa veiðzt. Hann sannar þó óyggjandi, að lax gengur
héðao til Græmlandsstrandar og er veiddur þar.. Erfiði og fyrirliöfn og óhemju fjármunir, sem hér er
eytt til að viðhalda og efla laxastofninn lenda því sem afli hjá þeim sem veiða lax við Grænland.
Áhugamenn um laxarækt, hafa þráfaldlega bent á þ essa hættu, og raunar talið fullvist árum saman að
íslenzki laxinn væri veiddur við Grænland. Svo er t.d- um Jakob V. Hafstein, sem mikið hefur skrifað
um þessi niál. Óyggjandi svar hefur ekki horizt fyrr en nú. Hér eru milljónatugir í húfi, en veiðimála-
stjóra er skammtað svo naumt fé til mcrkinga, að óvilhallir aðilar gætu sagt að um ónógar sannanir
væri að ræða. Kannski fara menn nú að átta sig á því, af hverju dýrar ár eru stundum laxlitlar.
Mr Guðjónsson, veiðimálastjóri
sagði í viötali við blaðið í kvöld,
að iax þessi hafi veiðzt hjá Sukker
toppen á Vestur-Grænlandi, en sá
staður er á svipaðri breiddargráðu
og Patreksfjörður, og var lax
þessí merktur 11. maí í fyrra í
Koiiafirði. Þegar hann veiddist var
laxínn i stærðarflokknum 65—69
cm. á iengd og 2,2 kíló slægður.
Var hann því tveggja sumra gam-
all. eins og meginþorrl þess lax,
sem veiðist við Grænland, og
stærðin svipuð og gerist eftir tvö
suinur ( sjó. Veiddist iaxinn mjög
nalíegl landi.
— Þetta er fyrsta merkið sem
við fáum frá Grænlandi, — sagði
Þór. — og fyrsta sönnun fyrir
því, að islenzkur lax fari á þess-
ar sióðii. Við vitum auðvitað ekki
hvorl það er í verulegu magni
eða ekki. Tel ég ekki rétt, að
draga oí fljótt ákveðnar ályktanir
aí þessum eina laxi.
i í fyrrasumar. voru 8,500 göngu
1 sqiði merkt í Kollafirði, og er
MJÖG HALLAÐ Á BÆNDASTÉTTINA í ÁKVÖRÐUN YFIRNEFNDAR
Stétta rsamband bænda
undirbýr nú aukafund
BJ-Reykjavík, fimmtudag.
Stjórn Stéttarsambands bænda
hefur sent út yfirlýsingu vegna
ákvörðunar yfirnefndar um verð-
lagsgrundvöll landhúnaðarvara.
Segir þar, að úrskurðurinn í
heild sé brot á vissum ákvæðum
framleiðsluráðslaganna, og sé
mjög hallað á bændastéttina. Er
úrskurðinum mótmælt og ákveð-
ið, að kallaður skuli saman auka-
fulltrúafunáiur til að fjalla um
málið jaíhframt því, sem stjórn-
in geyrhir sér allan rétt til að
freista þess að fá leiðréttingu.
Á öðrum stað í blaðinu birt-
ist greinargerð frá stjórninni um
verðlagninguina og gang hennar,
en hér á eftir fer yfirlýsing
stjórnarinnar:
„Hinn 1. des: s.l, var í yfir-
nefnd felldur úrskurður um verð-
1 a gs gr undvöll 1 an d'bún að arvar a
verðlagsárið 1967—1968, sem átti
að taka gildi 1. sept. s.l.
Fulltrúi framleiðenda í yfir-
nefndinni, Ingi Tryggvason, mark
aði afstöðu sína þannig:
,,Ég tel niðurstöðu úrskurðar-
ins í heild brot á því ákvæði
framleiðsluráðslaganna, aö verð-
lagnimg landbúnaðarvara skuli við
það miðast, a@ heildartekjur
þeiyra, sem landbúnað stunda,
verði í sem nánustu samræmi við
tekjur annarra vinnandi stétta.
Veigamestu ástæður þess, að
'bændur geta ekki náð því tekju-
jafnrétti við aðrar stéttir, sem
lög gera ráð fyrir, tel ég þessar:
1. Vimnuliðurinn er ekki met-
inn samkvæmt upplýsingum bú-
reikninga og vinnumælinga. Sé
miðað við meðal tekjur viðmið-
unarstéttanna 1966, ætti sá tekju-
2. Magn kjarnfóðurs er stór-
lega vanreikmað í grundvellinu'm.
Sama er að segja um áburðar-
magn og rökstuddum óskum
'bænda um leiðréttingu á véla-
kostnaðarliðum er ekki sinnt.
3. Flutningskostnaðurinn er
ekki í samræmi við afurðamagn
yamus&iiWMMú
■H
4. Vextir eru vainreiknaðir.
5. Afurðir af sauðfé eru of-
reiknaöir og enn fremur garð-
ávextir.
Ýmsar fleiri veilur tel ég, að
finnist í verðlagsgrundvelli þeim,
sem yfirnefnd skilar nú, þótt ég
geri þær ekki að þessu sinni að
FlrqTn[iplH a .1.4-,
þessi lax sem sagt einn þeirra.
— En það er staðreynd í sam- 1
bandi við þessar Grænlandsveiðar
— sagói Þór — að lax, sem er
eitt ár : sjó — eins og meiri-
hlutinn af okkar laxi er — kem-
ur ekki á þessar slóðir.
— Þolt ég telji, að á þessu
stigi eigi ekki að draga víðtæk-
ar ályktanir, sýnir þessi atburð-
ur að það er höfuðnauðsyn að
auxa merkingar gönguseiða hér.
Að meikja 10.000 seiði á ári er
algert lágmark. Aftur á móti er
það ekki framkvæmanlegt, nema
til komi aukin fjárveiting til laxa-
merkinga.
í fyrra fengum við í fyrsta
sinn fjarveitingu, til laxamerkinga
50 þúsund krónur, og þrátt fyrir
tilraunir til hækkunar, samþykkti
aiþingi i gær óbreytta fjárveit-
ingu.
Ljóst ei, að slík merking mun
kosta um 200 þúsund krónur á
næsta ári, og vantar því um 150
þúsunö til að við getum þetta.
Það hefur sýnt sig, að merking
nokkur þúsund gönguseiða hefur
ekkert að segja. Við verðum því
að merkja a.m.k. 10 þúsund seiði
á ári til þess að fá sannanir fyrir
því, hvort eitthvert magn af okk-
ar laxi fer til Grænlands. Von-
laust er að gera þetta, komi ekki
til aukin fjárveiting. Hingað til
hefur ekki ríkt of mikill skilning-
ur á þvi hjá fjárveitingavaldinu
að þetta sé nauðsynleg starfsemi,
og ekki nægur skiln'ingur til þess
að Veiðimálastofnunin geti sinnt
sínum slörfum svo gagn sé að.
Því er það, — sagði Þór, —
að það sem við höfum þegar gert
á þessu sviði, hefur þrengt svo
mikið að okkur á öðrum sviðum,
að ekki er verjandi að halda því
áfram, komi aukafjárveiting ekki
til greima. En ég ítreka, að það
er höfuðnauðsyn að auka merk-
FLUTNINGUR HJARTANS HEPPNAÐIST — EN
Washkansky er látinn
NTB-Höfðaborg, fimmtudag.
læuis Washkansky, S-Afríku
meðurinn, sem hjartað var
grætt i, lézt í nótt. Hjartað
úr ungu stúlkunni brást ekki.
Það var heiftaHeg lungnabólga
sem varð Washkansky að ald-
urtila, lungun voru hætt að
starfa og bólga myndaðist út
frá þeim. Síðustu stundirnar
liéldu læknarnir lífinu í hon-
um með gerviöndun, en allt
kom fyrir ekki, og hjartað
heimsfrægu hætti að slá klukk-
an hálf níu í morgun, að ís-
lenzkum tíma.
Læknarnir á Groote Schur
kansky lá, lýstu því yfir í morg
un, að hjartað hefði ekki brugð
izt og starfsemi þess hefði
verið fullkomlega eðlileg
fram á síðustu stumd.
Prófesfl<»n Chris Barnard.
sem stjórnaði aðgerðinni sögu-
legu, sagði í morgun, að ekk-
ert benti til þess, að líkami
sjúklingsins hefði ekki viljað
aðlagast hjartanu. Að hans á-
liti er dánarorsakarinnar að
leita í lungnabólgunni, sem
komin var í bæði lungun.
Nú eru átján dagar liðnir
síðan hjartað var grætt í ný-
lenduvörukaupmanninn Wash-
íakiY

var 56 ára að
aldri. Hjartað var tekið úr
ungri stúlku, Denise Darvall
að nafni, sem lézt af völdum
bifreiðarslyss.
Sérfræðingurinn, sem krufði
Washkansky, prófessor Thom
son, sagði í dag, að ef lungna-
bólgarn hef'ði ekki komið til
sögunnar, hefði Washkansky
eflaust átt fjölmörg ár ólifuð.
Hjartasérfræðingurinn, pró-
fesson Velva Schrire. sagði, að
fram á síðustu stund hefði
blóðrásin verið í fullkomnu
lagi, blóðrás og púls með
Washkansky
RVamhgilH á Klc 1/1
I