Tíminn - 16.05.1968, Blaðsíða 9

FIMMTUDAGUR 16. maí 1968
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvœmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gíslason Ritstj.skrifstofur I Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusími: 12323. Auglýsingasími: 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Askriftargjald kr. 120.00 á mán innanlands — I
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiöjna EDDA h. f.
Neyðarástand
Þeir, sem aðeins heyra og sjá fréttirnar af hafísnum
fyrir Norðurlandi, gera sér þess tæpast grein, hve
alvarlegt ástand er að skapast þar, jafnt til sjós og
lands. Útgerð hefur legið þar niðri um langt skeið og
sama gildir um framkvæmdir. Því hefur verið þar næst-
um algert atvinnuleysi hjá sjómönnum og daglaunamönn
um. Hjá bændum hefur verið innigjöf í nær allan vetur
og hafa því margir orðið að kaupa hey og fóðurbæti 1
ríkum mæli. Sauðburður er nú að hefjast, en ekkert lát
er enn á harðindunum svo heitið geti. Haldi svo áfram,
er hreint neyðarástand fyrir dyrum, bæði hjá bændum
og kaupstaða- og kauptúnabúum.
Hér hefur þegar skapazt svo alvarlegt ástand, að hið
opinbera má ekki láta það afskiptalaust. Það verður
að sjá bændum fyrir fjárráðum með viðráðanlegum
kjörum til að geta viðhaldið bústofninum. Það verður
að rétta hlut þeirra verkamanna og sjómanna, sem hafa
misst atvinnuna vegna harðinda. Það • verður að gera
ráðstafanir til að eðlilegum flutningum verði haldið uppi
til þessara staða, svo að ekki hljótist tjón af bjargar-
skorti. Þessar ráðstafanir þarf og verður að gera strax.
Verði ekkert aðgert og sú trú myndast því hjá fólki
í þessum héruðum, að því verði ekki rétt hjálparhönd,
þegar slík harðindi steðja að, er veruleg hætta á, að
það hrökklist smám saman í burtu. Slíkt væri mikið
tjón fyrir þjóðina. Þarna eru víða hinar blómlegustu
sveitir og hin auðugustu fiskimið skammt undan landi.
Hér getur því áfram haldist góð byggð, þótt hafísinn
heimsæki þennan landshluta öðru hverju, ef fólkið þar
finnur og veit-, að þjóðin öll muni taka þátt í að bæta
það tjón, sem slíkur vágestur veldur.
Alþingi kaus nýlega svokallaða harðindanefnd vegna
þessara mála. Sú nefnd þarf að fara að láta til sín heyra
og ýta á eftir, að framkvæmdir verði hafnar. Öll bið
getur margaldað tjónið.
Rangiátur skattur
Ríkisstjórnin hefur nýlega gefið út bráðabirgðalög
um flutninga á hálfverkaðri saltsíld af fjarlægum mið-
um. Samkvæmt þeim er Síldarútvegsnefnd heimilað að
leigja fimm skip til slíkra flutninga og er áætlað að
kostnaðurinn verði milli 15—20 millj. kr. Þennan kostn-
að eiga útgerðarmenn, sjómenn og síldarsaltendur að
greiða í sameiningu.
Við þessu væri kannske ekki svo mikið að segja fyrir
þessa aðila, ef það hefði ekki verið seinasta verk ríkis-
stjórnarinnar á nýloknu Alþingi að hækka útflutnings-
gjaldið á saltsíld stórlega. Eftir þá hækkun nemur út-
flutningsgjaldið um 160—210 kr. á hverri tunnu, en
á sama tíma greiða Norðmenn um 240 kr. í uppbót á
hverja tunnu. Hér er aðstöðumunur, sem íslenzkum
framleiðendum í óhag frá kr. 400—450 á hverja tunnu.
Ofan á þetta bætist nú flutningsgjaldið nýja. Sést bezt
á þessu, hversu ranglát hækkun útflutningsgjaldslns á
saltsíldina var.
Það hefði ekki mátt minna vera, þegar flutnings-
gjaldið var ákveðið en að útflutningsgjaldið yrði aftur
lækkað í það, sem áður var. Þá hefði verið nokkuð komið
til móts við útgerðarmenn og sjómenn.
TIMINN
JAMES RESTON:

Hinn aukni hraði virðist gera
menn enn óþolinmóðari en áður
Menn gleyma að byrja á undirstöðunni sökum ákafans
JOHN KNIGHT, sean ekm
st'öðvarbil í Vineyard Haven á
eymni Martha’s Víneyard í
Massaohusetts, var að tala um
ofbeldi: „Við höld'Um áfram
okkar leið með haagð og spekt
bér á þessari eyju, en eitthvað
er á seyði þarna yfirfrá“, sagði
hann og átti við Bandaríkin.
„Hvað er það? Hvað er eigin-
íega að gerast?“
Honum fannst hátterni mann
anna sýna fráhvarf frá skym-
seminnd. Hann talaði á svípað-
an hiátt og Johnson forseti tal-
aði um fuMtrúadeild Bandaríkija
þings um daginn og Graysom
Kirk forseti Columibia-háskóla
talaði pm uppreisnargjarma
stúdenta á Momingside
Heights. „Etf tii vill erum við
orðnir áttaiviMtir“, sagði Jofhn
Knight.
ÞETTA kann að vera rétt.
Franwinda mála er ekki til
þess faMin, að auka öryggis-
kenmdina. Lög og regiur sam-
svara ekki þeinri merkingu,
sem nútímamaðurinm leggur í
orðið réttlæti, og þar af stafa
óeirðirnar. Þjóðirnar hafa kom
ið á laggirnar mjög svo um-
fangsmikilM stofnun tii fríð-
samlegrar lausnar í deilum, en
hún hefur ekki kotnið að miklu'
gagni í Suðaustur-Asíu. Nálæg
um 4usturlöndum, Kóreu eða á
Indlandisskaga.
Verkalýðshreyfingin og stjónn
endur atvinnufyrirtækja hafa
farið eins að vdð gerð gagn-
kvæmra samninga, en Martin
Luther King var myrtur meðan
yfir stóð verkfaM sorphreinsun-
anmanima í Memphis. Hláskólarn
ir taka nú meira tiHit til stúd-
enta en nókkru sinni fyrr, en
þó eru surn litríkustu háskóla-
samféiögin í uppnámi, en ættu
einmitt að vera böfuðvígi skyn
semi og réttra raka.
Skýrimgin er ekki sú, að
okkur hafi mistekizt að koma
á framförum. Uppreisn negr-
amna í Bandaríkjunum er gerð
einmitt á því tímabili, þegar
meira hefur áunnizt tii um-
bóta fyrir þá en nokikru sinni
áður, bæði félagslega og efma-
lega. En hvarvetna vænta menn
sér miklu meira en unnt reyin-
ist að fá fram. Hinn herskói
minnihluti ber afskiptalitinn
meirihlutann ofurliði og „þolin
mæði“ er orðið lastyrði.
í TEMPER of our Time seg-
ir Eric Hoffer: „Framtíðin er
núna og vonim er orðin að
kröfu. Unglingurinn skilur
ekki, hvers vegna hann ætti að
bíða efltir því að verða fullorð-
inn áður en hanin segir sitt álit
um meðferð mála heima fyrir
og á allþjóða vettvangi. Vain-
þróuðu þjóðirnar, sem hamast
við að réyna að.handsama morg
undaginn, ásamt öillum gærdög
unum okkar, vilja ólmar taka
að sér leiðsögnina í leiðangri
miainnkynsins.
Hrvert sem litið er sjást þjóð
ir á beysi-spreng. Bnginn tími
er til þess að vaxa . . . Þjóðum
Frá stúdentaóeirSum i París.
virðist auðveldara að gera
mennina reiðubúna að berjast
og deyja en að vinna, auðveld-
ara að reyna við hið ómögu-
lega en hið mögulega, auðveld-
ara að reisa stíiflur og stáliðju-
ver en að ræfcta bveiti, auð-
veldara að byrj-a á lokamarfrinu
og halda þaðan aftur á bak en
að byrjia á uipphafinu . . . “
ÞETTA á efcki aðeins við um
uingar þjlóðir, heiidur einniig
ungt fóík yfideitt og jafnvel
niýja frannbjóðendur við for-
setakasningarnar. Ósanngjarn-
lega breitt bil er miMi ríkra
þjóða og fátækra, miHi svartra
Baindaríkjamanna og hvítra,
miiMi stúdenta við háskólana í
stórborgunum og báskólanna
sjlálfra, sem hafa áhyggjur af
allri sögu mannkynsims en
vita Mt-ið um nútímiamanmimn
fyrir utan hlið háskólams. ÖU
um, sem glímu heyja í hinum
stóra stjómmálaheimi borga,
þjóða og á alþjóðavettvangi,
fimnst sem þeir séu í úlfa
kreppu, af því að við breiytum
heiminum hraðar en okkur
tekst að breyta okkur sjáif
um eða stofnunum okkar.
Kjarni vandans er í því fóig
inn, að s-tofnumunum, sem eiga
að sjá um „friðsámilega lausn
deilumála", tek-st ekki að hafa
við verU'leikan-um. Þetta a jafnt
við hvort sem um er að ræða
ágreiniin-g miMi þjóða, miili
fiorsetans og þingsins, múii
verkaiýðls og stjórn-enda at-
vinnufyrirtækja eða milli há-
skólastjór-na og s-túd'einta
BKKI er t-il neins að segja
leiðtogum fátæklin-ganna, sem
f-ara j kröfugöngu til Washimg
ton, að þeir eigi að hugsa um
vand’ann við að halda uppi
reglu í heiminum öMum. eins
og Rusk utanríkisráðherra gerði
um d-aginn. Vera má, að þeir
ættu að hugsa um þetta, en
þeir gera það ekki. Og þeir
sannreyna, að krofugönigur og
jiafnivel ofbeldi borgar sig
betur en viðræðu-r eða kurt
eisleg bróf t-il þiimgsins eð'a
blaðanma.
Þ;tta kemur berlega fram
ef löggjöf síðustu ára er at-
huguð af gaumgæfni. Mestu
únbætur á misrétti negranna
voru afleiðingar ofbeldis í
suður-fyilkjuinum, sem sjön-
varpið magnaði. Hinn örla-ga
ríka félagsmiálalöggjöf John
son florseta náði fram að
ganga vegma samúðaröldunnar,
eem reis eftir að Kenmedy for
seti var myrtur. FuHtrú-ade'ld
þingsins samþykkti húsnæðis
löggjöfina ein-umgis vegna
þrýstimgs, sem fylgdí ' í kjöl
far morðsins á Mart-in Luth
er King.
TÆPAST verður þó talið
fulln-ægjandi í menningarþjoð
félagi að löggjöf sé ko-m:ð
á með árásum og ofibeldisveriK
um. Sudents for a Dem-oeratii'
Society, sem m-argir hverjir
eru ekki stúdentar og hafa
auk þess und-arlegar hugmynd
ir, bæði um lýðræði og þjáð
féliag, eru síður en svo fyrir
mynd um, hvemig framtíðarleið
togar framsækinnar þjóðar
eiga að vera. En raunin er
eigi að síður sú, að þeir knýja
breytingannar ' hraðar fnam
en gömlu leiðtogarnir og stoím
anirnar. — og knýja bær auk
þess fram með þeim hætti, sem
gæti orðið markmiðum þeirra
sjálfra ærið háskasamlegur
áður en lyki.
Fróðlegt verður að heyra
frambjóðendurna í forsetakosn
ingunum ræðu um þetta, hvern
ig korna eigi á friðsamlegri
lausn deilumála i framtíðinni.
Lausnin er ekki öll í þvi
flólgin að kveða ofbeldið niður.
Mikilvægasta spurningin er,
hvernig ei-gi að tara að því
að útrýma orsökum ofbeld-is
ins, og hennd er enn ósvarað