Tíminn - 15.06.1968, Síða 5

Til hvers er
líkamsrækt?
M er foréf frá GuSmundi
Þorsteinssyni frá Lundi:
)vÞetta foykir, sjálfsagt, mörg
•um létt gáfuleg spurning enda
Stendur þá varla lengi á grein
ar.góðum svörum við foenni, svo
mikið sem fþróttefrömuðir
okkar ihafa predikað fyrir okk
ur nauðsyn þjálfunar, og á-
gæti líkamsræktar. Skal ég
síðastur gera lítið úr gildi
þeirra né ágætl. Þó mun svo
vera, að líkamsrækt á ekki að
vera takmark í sjálfu sér, held
ur tæiki til þess að gera sig
sem ihæfastan til að mæta sem
frjöilforeytiie gustu m örðugleik-
u*n lifsins, og sigrast á sundur
leitustu þrautum þess.
Þannig notuð verður hún
varla metin til fjár — fremur
en mörg önnur hin dýrustu
verðmæti lífsins.
En — er hún þá einigöngu
notuð þannig? Við þeim
spumingu er helzt að leiti
svara í daglega lífinu.
Viteð er, að með tilkoma
Ungmennafélaganna, varð
vakning á mörgum sviðum
þjó'ðlifsins, — þar á meðal til
fiþróttaiðkana. Ekki skal það
lastað, þó má glöggt sjá, að iþá
var aíþýðu manna mun minni
þörf á iþróttum til þjálfunar
likamsfourða en nú er, vegna
þess að þá unnu allflestir enn
„í ’sveita síns andlits“. Vélknú-
in hjálpartæki voru þá varla
til og nota þurfti líkamsork-
una til allra starfa, sem voru
nægilega fjölbreytt til þess að
sjá fyrir nokkuð alfoliða þjálf-
un. M reru menn enn á sjó —
(í þess orðs sönnu merkingu)
við samfellda fjárgeymslu
þurftu menn sífelldar göngur,
hlaup, stökk, viðbragðsflýti og
úthald, engu síður en völdustu
íþróttamenn nútímans — svo
þeir náðu jafnvel góðum ár
angri sem slíkir, án annarra
æfinga. Menn gengu oft langar
dagleiðir, því 50 km. ganga
þótti þá varla meðalmanns-
verk. Heyskapur var allur tek-
inn með handverkfærum — og
mætti svo lengi telja. Vi'ð þessi
störf, og mörg fleiri, fengu
ménn svo fjöiþætta þjálfun,
að nokkur vafi leikur á trd,
meðan fastar lífsvenjur voru
slíkar, að þörf hafi verið meira
álags á líkamann, s. s. iþrótta
til viðþótar. Þó breiddist í-
þróttatrúin út, hægt og hægt,
enda byrjuðu þá Mka að koma
vélar, til þess að létta mönn-
um stritið. Þó var þessi þró-
un ekki örari en svo, að fram
•um 1940 var mölinni víða
mokað af handafli uppí hesta-
kerrur, ofan í vegi sem hlaðnir
voru upp með handverkfærum.
En margir ungir íþróttamenn
voru ekki meiri vinnuvísinda-
menn en svo, að venja sig á
að geta ekki mokað nema upp
á aðra höndina!
Vinnuvísindi og
íþróttamennska
Nú er orðið næsta sjaldsé'ð
að moka nokikuð sem talizt get
ur af handafli —svo segja má
að þetta mætti ikyrrt liggj'a. M
minnist ég á þetta hér, af því
að ekki er grunlaust um að
enn kunni vinnuvísindin og í-
þróttamennskan að farast veru
lega á mis, í stað þess að þæta
upp hvort annað.
Er t.d. það í samræmi við
trúna á holl áhrif iþrótta á
likamsþrek fólks, a'ð hlífa sér
við s.s. tíu mínútna göngu, en
bíða heldur eftir strætÍOTagni
jafnmargar mínútur, — eða ná
sór með einhver.ju móti í bíl
— jafnvel dTáttarvél, ef ekki
er annars kostur, til þess að
hlífa iþróttaskrokknum við svo
ógöfugu erfiði — sem auk þess
kynni að styggja eða hneyksla
hina voldugu drottningu, tízk-
una?
Þá er ekki fáheyrt að fólk
þyrpist upp á fjöll, „á skíði“,
— vel að merkja á foíium, jafn
vel þó snjór liggi yfir allri
leiðinni. Svo kemur fyrir að
færðin þyngist, svo að bílarn-
ir teppast á heimleiðinni. Tek-
ur þá ekki ungt og frískt í-
þróttafólk sig til, stígur á skíði
sín, og reynir hvort íþróttin
getur ekki gert gagn — borið
það heim yfir fannirnar? Því
miður, heyrist sj'aldan frá
slíku framtaki; unga fþrótta-
fól'kíð stritast við að sitja,
hjálpandi hinu sem löglega er
forfallað ti'l þess að bíða eftir
björgunarleiðangri. Skyldi ekki
vera til að frændur okkar
Norðmenn brosi að slíkri skdða
mennsku?
Sundíþróttin
Sundfiþróttin er forn, og var
að því er virðist almenn fyrr-
um með konum og körlum, en
lagðist niður á niðurlægingar-
tdmum þjéðarínnar. Sem betur
fer, hefir hún verið hafin til
vegs í seinni tíð, orðið til ó-
metanlegs gagns, og bjargað
mörgum mannslífum. Þó er
hætt við að margir vanræki að
halda henni við sig, — eink-
um við þau skilyrði sem oft-
ast verður að sæta, þegar
bjarga þarf sér eða öðrum úr
bráðum háska. Heyrt hef ég
fríska unglinga halda 'þvi fram
að þvá er virtist í fullri alvöru,
að þeir þyldu ekki að ^synda
í toöldu vatni! Þegar þörf er
foráðrar björgunar, mun þó oft
ast fátt um tækifæri eða mögu
leika að velgjia vatnið.
Og hvað ætti að segja um
garpana sem í hverju skamm-
degi flykkjast upp um fjöll og
óbyggðir itl rjúpnaveiða? Fæst
ir þeirra hafa ferðazt nokkuð
teljandi öðruvísi en bornir af
vélaafli, þar af lei'ðandi tapa
þeir öllu fjarlægðarskynj, jafn
skjótt og ekki er lengur fojart
upp á hvern tind — og jafn-
vel áttunum þar með. Þegar
þar við bætist fyrinhyggju í
klæðnaði og öðrum bráðnauð-
synlegasta ferðafoúnaði, er lítt
að furða þó að þeim verði oft
ráðafátt, þegar eitthvað ber út
af með veður — sem oft spil'l-
ist á skammri stundu. Verður
þá að gjöra út umfangsmikla
björgunarleiðangra. Má gott
heita ef einn slíkur kostar
ekki meira en árskaup þess
sem leitað er — hver sem
greiðir það.
Vel mættum við una, ef í-
þróttaárangur í keppnisfer'ð
um væri jafinmikill og kappið
að komast í þær siglingar —
en því miður er ekki því að
heilsa. Við erum þó meðal
foeirra þjóða, sem um tugi ára
hafa ekkert haft af að segja
skorti. Við höfum ráð á völdu
kjörmeti, bæði frá landi og
sjó, — land stórbrotinnar nátt
úru, sem getur séð okkur fyr-
ir nægri þjálfun við störf og
leiki — án langra og dýr.-a
aukafer'ðalaga, — og kynslóð-
irnar vaxa óðum að vallarsýn.
Hvað vantar þá til, að við get
um staðið jafnt öðrum sam-
bærilegum þjóðum? Vonandi
er það þó ekki alvara, ástund-
un og sjálfsaig.
Velferðarríki
Við höfum keppt að því, að
teljast með velferðaríkjum og
í mörgu svara lífskjör okkar
til þess: Við höfum íburðar-
meiri húsakynni en altítt er
með þjóðum, mikinn húshita
víðast, ráð á nægu fæði og
klæðum o.s. frv. enda fer
mannfólki'ð hækkandi. En jafn
framt þessu hverfur
stöðugt stærri hundraðshluti
fólksins að léttri vinnu innan
dyra og sækir mest eftir því
sem minnst þarf að hafa fyrir,
helzt sitjandi. Ætti að liggja
í augum uppi að með slíkum
lífskjörum þarf fólki'ð og sér-
staklega hin uppvaxandi kyn-
slóð, mun meiri áreynslu en
tíðkast nú, hvort sem væri í
störfum eða íþróttum. Því að
án þess er heilbrigði þjóðar-
innar stefnt í beinan voða.
Ekki er ánægjulegt að fylgj
ast með því, að vaxandi fjöldi
fólks, að því er virðist í góð-
góðum ástæðum, er á miðj-
um aldri orðinn herfang svo-
kallaðra „meiningarsjúkdóma"
sem vafalítið stafa miki'ð af
breyttum og óhollum lífsvenj-
um, m.a. of lítilli likams-
áreynslu.
ÍBÚÐ
Til sölu er 5 herb. íbúð á góðum stað í Hafnar-
firði. Laus strax. Upplýsingar í síma 50018.
VÉLALEIGA
Símonar Símonarsonar. Simi 33544.
önnumst múrbrot, og flesta loftpressuvinnu. —
Einnig skurðgröft.
Sem sagt, er lanrf frá að ■
ég sé andvígur iþróttaþjálfun, U
þvert á móti virðist hennar |
verða stöðugt meiri og vaxandi B
þörf, eftir því sem fleiri hverfa I
til hóglífs. En samkvæmt fram |
ansögðu, hef ég litla trú á K
henni, .nema henni sé haldið |
í heinum og traustum tengsl-
um við daglega lifið — raun-
veruleikann sjálfan.
„Flugvallarvegur“
Gunnar Sigurðsson skrifar:
„f folaði yðar, dags. 1. þ.m.
birtist rammagrein á fremstu |
síðu undir fyrirsögninni „5 |í
milljónir fyrir ruslið“, sem ||
mun vera byggð á ummælum 1
stjórnarformanns Loftleiða @
h.f., Kristjáns Guðlaugssonar.
Að gefnu þessu tilefni þyk-
ir rétt að eftirfarandi komi
firap:
Á s.l. vetri var mér falið að
athuga mögu'leika á þvi, að
leyft yrði að gera veg þann,
sem skipu'lag Reykjavíkur ger
ir ráð fyrir að í framtíðinni
liiggi frá Sóleyjargötu suður
yfir flugbraut 25 á Reykja-
víkurflugvelli. Niðurstöður
þeirra athugana voru á þá
leið að, að svo stöddu væri
þetta ekki framkvæmanlegt
vegna mikillar skerðingar á
■nefndri flugbraut og mjög ein f
dregna óska Flugfiélags íslands S
h.f. iþar að lútandi, þ.e.a.s. ör- j»j
yggi flutgumferðar um þessa ||
flugbraut yrði mjög takmarlc- 3
að.
Um hinn svojcallaða „Flug- i
vallarveg“, þ.e. veginn sem i
liggur fiá Miklatorgi og á flug 1
völlinn, er það að segja, að t'
nú í vor var þess farið á leit
við Gatnamálastjóra Reykjavk-
unborgar, að hann léti fram-
kvœma viðgerð á þessum vegi.
þar sem hann er í mjög slæmu
ástandi og Reykjavíkurflug-
völlur, sem hefir haldið hon-
um við s.l. 22 ár hefur ekki
aðstöðu til að gera það leng-
ur.
Gatnamálastjóri svaraði á
þá leið, að því miður væri eng
in leið til að gera slíkt, enda
myndi borgin láta malbika
hinn nýja „Flugvallarveg“, er
liggur meðfram Slökkvistöð-
inni, mjög bráðlega.
Ummæli stjórnarformanns
Loftleiða varðandi þetta atriði
eru því byiggð á misskilningi.
Nýr vegur af
Reykjanesbraut
Hinn nýi vegur af Reykja-
nesbraut á flugvöllinn var opn
aður s.l. vetur af hálfu Reykja
víkurborgar, með því að gera
nókkrar lagfæringar í grennd
við nýju Slökkvistöðina og
rjúfa „flugvallargirðinguna ‘
að svæði því sem notað hefir
verið fyrir birgðageymslur
flugval'larins s.l. 22 ár.
Það skal fiúslega vi'ðurkennt
að svæði þetta er langt frá þ’d
að vera ákjósanleg „inn-
keyrsla“ á Reykjavíkurflug-
völl, að því er útlit snertir, en
hins ber þó að gæta, að óhjá-
kvæmilega tekur það nokkurn
tíma og fié, að breyta þess
þannig, að birgðir allar og
skemmur séu fluttar í burtu og
reyndar engin fjárveiting fyr-
ir hendi til slíkra framkvæmda
eins og er.
Loftleiðir h.f. greiða Reykja
víkurflugvelli engin gjöld og
er því ekki við „flugvallar-
stjórnina“ að sakast þótt félag
ið telji að það fái lítið fyrir
„snúð sinn“, þ. e. þær fimm
milljónir króna, sem það greið
ir í aðstöðugjöld plús þá tæpu
milljón, sem greidd er Strætis
vögnum Reykjavíkur.
Reykj avíkurflugvelli,
5. júni, 1968“
5
Á VÍÐAVANGI
Kreppiísmiðir
Magni á A'kranesi seglr svo
meðal annars:
„A þessu ári hafa vanda-
mál atvinnulífsins verið meira
rædd en áður. Eigendur frysti-
húsa í landinu létu loka um
tíma og útgerðarmenn neituðu
að gera út báta sína, nema hag
ur þeirra væri eitthvað bættur.
Vitað er að flestar greinar at-
vinnulífsins hafa barizt í bökk-
um. Nauðungaruppboð og
gjaldþrot hafa mjög færst í
aukana. Við þessu hefur stjórn
arliðið alltaf sama svarið: Verð
fall og aflaleysi. Þetta er
marg endurtekin skýring á
vandamálum atvinnulífsins. En
er hún nægileg?
Þótt afli hafi minnkað og
surnar útflutningsvörur lækkað
nokkuð í verði, er hér fyrst og
fremst um afturkipp að ræða
miðað við árin 1965 og 1966.
Verðlag og aflamagn mun ekki
lakara en 1964. Annað eins og
þetta hefur oft skeð áður og
ekki valdið kreppuástandi. —
Mun aflamagnið fast að því
heimingi meira á s.i. ári en það
var á árunum fyrir 1960. Hér
er því þörf á betri skýringum.
Erfiðleikar aívinnu-
veganna
Það er vitað mál, að þrátt
fyrir mikið góðæri á undan-
förnum árum — eitt það mesta
í sögu þjóðarinnar — liafa at-
vinnuvegirnir barizt í bökkum.
Stofnlán hafa verið lítil sem
engin. Vextir mjög hækkaðir
— bæði af rekstrarlánum og
þeim stofnlánum, sem völ var
á. Nýir skattar hafa stöðugt
verið að bætast við, eins og
launaskattur, skattur til stofn-
lánadeilda, útflutningsgjöld o.
s.frv. Heildarupphæð rekstrar-
lána hefur víða staðið í stað
frá því fyrir 1960. T.d. hefur
landbúnaðurinn nú sömu upp-
hæð og þá, enda þótt verðalg
allt hafi stórhækkað og þrjár
gengisfellingar verið gerðar.
Lán til iðnaðarins eru ófull-
nægjandi, enda hafa mörg iðn
fyrirtæki hreinlega gefist upp
af þessum sökum og ýmsum
Öðrum. /
Sementsverksmiðja ríkisins
á Akranesi hefur framleitt í
vetur sement á lager fyrir, sum
arið fyrir ca. 50 milljónir kr.
Framleiðsla þessi er nauðsyn-
leg cf ekki á að skorta sement
að sumrinu. Fram undir þetta
hefur ekkert rekstrarlán feng-
ist lít á þessa framleiðslu, þótt
mjög hafi verið eftir því leitað.
Þetta hefur skapað alvarlegan
rekstrarfjárskort hjá sements-
verksmiðjunni og meira og
minni vanskil, sem víða hafa
komið sér illa. Þannig hefur
ríkisvaldið búið til kreppu-
ástand í eigin f.vrirtæki. Eklci
er því von á góðu hjá ýmsum
öðrum.
Sparif járbindingin
Fyrir 1960 skulduðu við-
skiptabankarnir Seðlabankan-
um kr. 920 milljónir. Með
hinni alkunnu frystingu lians
áttu viðskiptabankarnir þar
inni kr. 324 millj. um s.l. ára-
mót. Þetta hftfur gert þeim
stórum erfiðaru fyrir að geta
sinnt þörfum viðskiptamanna
sinna, þegar útlán Seðlabank-
Framhald á bls. 15.