Alþýðublaðið - 01.05.1990, Page 2

2
fminiiimnn
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blaö hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson.
Dreifingarstjóri: Siguröur Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Blaöaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 75 kr. eintakiö.
ALÞJÓÐLEGUR
BARÁTTU DAGU R
VERKALÝÐSINS
r yrsti maí er alþjóðlegur bar-
áttudagur verkalýðsins. A þeim
degi helst hátíð og barátta hönd
í hönd og launamenn koma
saman á mannamótum til að
minnast unninna sigra í barátt-
unni og sýna samstöðu um nýjar
kröfur í kjara- og velferðarmál-
um. Fyrsti maí í dag er um margt
sögulegur, jafnt í innlendu sem
erlendu tilliti. Þeir kjarasamn-
ingar sem náðst hafa á fyrri
hluta ársins eru einstakir í sinni
röð og tryggja samstöðu aðila
vinnumarkaðarins í langan
tíma. Kjarasamningarnir sýna
einnig ný viðhorf í vierkalýðs-
hreyfingunni, þar sem undir-
strikað er, að baráttan við verð-
bólguna og það að viðhalda
óskertum kaupmætti launa er
miklu dýrmætara en hrein
hækkun krónutölu í óbeislaðri
verðbólgu. Um kjarasamning-
ana ríkti þjóðarsátt og þeir hafa
þegar skilað mikilsverðum ár-
angri í lækkandi verðbólgu og
fallandi vaxtastigi sem þýðir
betri lífskjör og meira jafnvægi í
efnahagslífi. Kjarasamningarnir
sem fyrst og fremst eru mikil-
vægur afrakstur launþegahreyf-
ingarinnar, er sú kjölfesta sem
þjóðarbúið nú hvílir á og vakið
hefur vonir um betri tíð og
mannlegra umhverfi. Þetta er
ekki síst mikilvægt fyrir alþýðu-
heimilin þar sem ríkt hefur víða
neyðarástand vegna lítils kaup-
máttar, þungra skuldaklyfja og
ómannlegs vinnuálags. Hin nýju
viðhorf launþegahreyfingarinn-
ar ásamt víðtækri þjóðarsátt
hafa lagt grunn að nýjum lífs-
kjörum. Jafnframt hvílir mikil
ábyrgð á herðum ríkisstjórnar-
innar að nýta nýja tíma og meira
jafnvægi í þjóðarbúskapnum og
tryggja um leið nauðsynlegar
aðhaldsaðgerðir í ríkisfjármál-
um og peningamálum. Þannig
verða stjórnvöld að standa undir
því trausti sem aðilar vinnu-
markaðarins og ekki síst laun-
þegahreyfingin hefur sýnt þeim
með gerðum kjarasamningum.
Þróun alþjóðamála hefur verið
með ólíkindum á síðasta ári.
Hrun kommúnismans í Aust-
ur-Evrópu, opnun landamæra
og ný dögun í Sovétríkjunum
hefur aukið á vonir manna um
nýjan og samhentari heim. Á
sama tíma hafa orðið þáttaskil í
sögulegri þróun sósíalismans;
hið miðstýrða alræðisvald
kommúnismans er komið að fót-
um fram og efnahagsleg, félags-
leg og menningarleg hnignun
þess algjör. Hin lýðræðislega
leið jafnaðarstefnunnar hefur
unnið fullan sigur; nú eru áður
fordæmdar leiðir sósíaldemó-
krata að verða að opinberri
stefnu í Austur-Evrópu og í Sov-
étríkjunum, aö vísu enn í kenn-
ingunni en vonandi í fram-
kvæmd í framtíðinni. Sú stað-
reynd, að vinnuafl kommúnista-
ríkjanna er væntanlega að losna
úr fjötrum hins miðstýrða valds,
opnar nýjar víddir í alþjóðlegri
baráttu launamanna. Við lifum
því á sögulegum tímum. Barátta
jafnaðarmanna á Vesturiöndum
hefur fært samtíðinni miklu
fleiri sigra en menn almennt
gera sér grein fyrir. Markmið
Þriðjudagur 1. maí 1990
jöfnuðar, frelsis og félagslegs ör-
yggis og tryggingar hefur að
stórum hluta náðst. Ekkert lýð-
ræðisríki hefur verið ósnortið af
hugsjónum og hugmyndum
jafnaðarmanna og óhætt er að
fullyrða að engin stjórnmála-
flokkur hafi farið varhluta af
stefnumótun jafnaðarmanna að
einhverju leyti.
• •
Ogmundur Jónasson, formað-
ur BSRB sér fulla ástæðu til
staldra við þessar staðreyndir í
ítarlegu viðtali við Alþýðublaðið
sem blaðið birtir í dag. Formað-
ur BSRB segir orðrétt í viðtalinu:
„Allar helstu mannréttindahug-
myndir verkalýðshreyfingarinn-
ar, þau markmið sem hún setti
sér að berjast fyrir á síðustu öld
og og fyrri hluta þessarar aldar
eru í raun viðurkennd, einnig af
peningafrjálshyggjumönnun-
um...Þegar litið er á kröfur evr-
ópskrar verkalýðshreyfingar í
upphafi þessarar aldar og þær
bornar saman við veruleikann í
dag þá rennur upp fyrir okkur
að átt hefur sér stað bæði efna-
leg og hugarfarsleg bylting.
Þetta er byltingin sem tókst.
Gömlu kempurnar geta því ver-
ið nokkuð brattar." Mikið hefur
áunnist í baráttu verkalýðsins á
þessari öld og því mikið í húfi að
launþegahreyfingin standi vörð
um dýrmæta sigra og hviki
hvergi af leið að auknum jöfn-
uði, frelsi og velferð í þjóðfélag-
inu. Alþýðublaðið óskar ís-
lensku launafólki til hamingju
með daginn.
Hanaslagur
á er hann byrjaður, slagur-
inn um borgina okkar allra.
Stjórnmálamenn lyfta loki
af spiladósum sínum og reyna að
ná eyrum okkar, sem gegnum
hlutverki atkvæða.
Stöð 2 var með umræðufund um
daginn, Páll Magnússon bauð
borgarstjóra að sitja andspænis
öllum fjölbreytilega minnihlutan-
um. Auðvitað var fimlega barist
með sverði reynslunnar í höndum
Davíðs, á sverði Sigurjóns var á
oddi ásökun um spillingu sem
óhjákvæmilega yrði þar sem völd
lúrðu svo lengi í sama lófa.
Ekki botna ég mikið í leikflétt-
um skákarinnar sem nú verður
tefld og kannski aumt að viður-
kenna það. Ekki það að ég hafi
enga skoðun, heldur hitt, að ref-
irnir á stjórnmálaenginu þekkja
landið svo vel, hvern stein að fela
sig á bak við, hvert gras að gera að
ýlustrái, hverja holu sem hægt er
að stinga í þegar andstöðuriddar-
ar nálgast um of.
✓
g, eins og Olína og Elín,
hef búið lengi í þessari
borg, veit vankantana, finn
líka kostina, veit að þeir sem ráða
hverju sinni eru um margt ágæt-
lega hæfir. Spilling er orð sem auð-
velt er að setja á stöng en verra að
finna stað í raunveruleikanum.
Væntanlega verður spillingin svo
mikill partur af stjórnsýslunni að
menn taka ekki eftir henni nema
rétt fyrir kosningar. Ef spilling er
til staðar, er þá ekki hægt að láta
til skarar skríða og negla íhaldið á
sakarkross, hrósa sigri og setjast
að nýjum völdum og gæta þess nú
vel að falla ekki í földu gryfjuna
sem geymir alla spillinguna, byrja
síðan að njóta valdsins?
AUir hafa áhuga á valdinu. Sjáið
bara hvernig komið er fyrir Stöð 2.
Allar hugsjónir Jóns Óttars og
manna hans farnar á brott með
vindinum. Nýir eigendur eru
komnir til sögu, ætla sér langt í
viðskiptaheiminum og helst í
bankaráðsstóla. Hinsvegar heyrir
maður þá ekki tala um dagskrár-
stefnu, betri og fjölbreyttari inn-
lenda dagskrá. Allt eru þetta karl-
menn sem berjast um stýrið á Stöð
2. Engin kona stendur í þessum
ósköpum. Þetta er ömurlegur end-
ir á góðri hugsjón.
Peningar eru auðvitað aflið til
framkvæmda en eiga ekki að ráða
öllu. Mér verður oft hugsað til
starfsmanna sem þurfa að halda
uppi dampi, á meðan bissness-
mennirnir rífast og tala um við-
skiptasiðgæði.
✓
haldið í Reykjavík hefur áhuga
á valdinu valdsins vegna. Það
hafa allir hinir líka. Á meðan
tekist er á um það, eru auðvitað
byggð náðhús og ráðhús, róluvell-
ir og dagvistarheimili, íbúðir fyrir
aldraða og gott pláss fyrir þá sem
eru svo óheppnir að deyja frá
dýrðinni. Samt er það almenning-
ur sem kaupir DAS-miða og byggir
þannig hvað best fyrir aldraða.
Vald er svo lúmskt, að menn
sem öðlast það beita því næstum
ósjálfrátt og enn lifir sagan um
mann sem þekkir mann, sá er í
réttum flokki og það er metið til
kosta.
Ég trúi gjarnan á einstaklinginn,
minna á flokkskerfið. Pólitískt
vafstur finnst mér frekar ómerki-
legt og ekki mikil reisn yfir ís-
lenskri pólitík. Malið í frambjóð-
endum oft átakanlegt, innihalds-
lítið og klisjað. Menn smíða sér al-
vörusvip og líma á sig nýjan sann-
leik og svei mér þá, trúa sjálfum
sér. Samt eru menn að tala um það
sama, allir vilja það sama og yfir-
lýsingar um tilgang og áherslur
þær sömu hjá öllum flokkum, að-
eins raðað upp misjafnlega. Auð-
vitað viljum við öll það besta fyrir
okkur sjálf og börnin okkar.
Skrumið og skrafið er til þess að fá
okkur til að setja x-ið á réttan stað.
Skólabyggingarnar í Reykja-
vík eru kjörstaðir. Austur-
bæjarskólinn hefur staðið
lengi og var ágætlega byggður á
sínum tíma. Þar hafa börn úr aust-
urbænum sótt sér menntun. Nú,
þegar Reykjavíkurborg á nóg af
peningum til að byggja skrauthús
og kaupa hótel ,,án þess að annað
þarft sitji á hakanum," er eins gott
að kjósendur, sem fara í Austur-
bæjarskólann, þurfi ekki að pissa
rétt á meðan þeir greiða Davíð at-
kvæði með þakklæti fyrir allt og
allt. Það eru nefnilega engir pen-
ingar til að endurreisa salerni
barnanna í skólanum þeim. Ungur
faðir sagði í sjónvarpsfréttum að
börnin haldi í sér þar til þau komi
heim og allir vita hvað það getur
kostað blöðruna. Sum börn geta
jafnvel ekki haldið í sér þar til
heim kemur og það er vont fyrir
fötin.
Meðan glerveitingahús rís í
Öskjuhlíð og ráðhús í tjörn, eru
nemendur Áusturbæjarskólans í
Reykjavík hættir að pissa á salern-
um skólans í kjallaranum. Allir eru
auðvitað sammála um það að eitt-
hvað þurfi að gera, nefnd manna
búin að skoða aðstæður, en áfram
þurfa börnin að pissa á sig.
Tækni nútíma klósettmenning-
ar er ekki til í kjallara Austurbæj-
arskóla. Þar er salernispappír í
stórri rúllu frammi í almenningi,
blessuð börnin verða að rísa úr
sætum, fara fram og sækja sér
pappír, halda til sæta sinna og gera
það sem þarf til hreinlætis.
✓
Egyptalandi nútímans er bara
alls enginn salernispappír á al-
menningssalernum, til dæmis
í kringum Luxor. Austurbæjarskól-
inn hefur enn vinninginn hvað
þetta snertir og ég vona að mér
fyrirgefist samanburður á klósett-
menningu í Reykjavík og Luxor,
en allir góðir englar, sem halda
með íhaldsmeirihlutanum í borg-
inni okkar allra, gæti þess nú, að
sjálfur skólinn hrynji ekki yfir öll
atkvæðin. Það er víst meira að en
bara á klósettunum.
Þetta hlýtur að lagast eftir kosn-
ingar. íhaldið getur kannski fagn-
að sigri með því að borða úti á
hringveitingastaðnum í Öskjuhlíð,
skoðað borgina sína milli munn-
bita og byrjað að muna klósettin í
kjallara Áusturbæjarskólans.
Kannski verður einhvern tíma
eitthvað afgangs af peningum, svo
að börnin okkar geti pissað í eitt-
hvað annað en buxurnar.
Jónas Jónasson
skrifar