Alþýðublaðið - 24.02.1995, Síða 20

Helgin 24.-26. febrúar 1995
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Bergsteinn Einarsson, 34 ára iðnrekandi á Selfossi, skipar 7. sæti á framboðslista
Alþýðuflokksins á Suðurlandi. Af miklum þrótti og framsýni hefur hann tekið þátt í upp-
byggingu umsvifamikils fyrirtækis, Set hf. á Selfossi, sem nú veltir um 300 milljónum á ári
og veitir 25 manns atvinnu. Stefán Hrafn Hagalín ræddi við Bergstein í gær um iðnaðinn,
íslenskt atvinnulíf, pólitíkina og margt fleira
Bergsteinn Einarsson: Alþýðuflokkurinn hefur lengi verið umbótaaðili í ís-
lensku þjóðlífi. Flokkurinn er boðberi nýrra hugmynda og raunsærrar
framtíðarsýnar. Óvinsældir Alþýðuflokksins hafa sennilegast skapast af
varnarviðbrögðum fólks og flokka sem leitast við að halda óbreyttri nú-
verandi stöðu og ástandi. Alþýðuflokkurinn er róttækur umbótafiokkur.
A-mynd: E.ÓI.
Bergsteinn Einarsson, 34 ára iðn-
rekandi á Selfossi, skipar 7. sæti á
framboðslista Alþýðuflokksins á
Suðurlandi. Eiginkona hans er Haf-
dís Jóna Kristjánsdótir bankastarfs-
maður og eiga þau þrjú börn: Sigríði
Eddu fjórtán ára, Brynjar níu ára og
Kristján þriggja ár. Bergsteinn er
framkvæmdastjóri hjá Set hf. sem
sérhæfir sig í framleiðslu röra fyrir
fyrirtæki og stofnanir á borð við hita-
veitur, vatnsveitur, rafveitur og Póst
og síma. Velta Set hf. er nú um 300
milljónir á ári og 25 manns starfa að
jafnaði hjá fyrirtækinu. Fyrirtækið
hefur verið byggt upp af miklum
þrótti og útsjónarsemi síðustu ár og er
í harðri samkeppni, ekki síst við inn-
fluttar vörur. Þrátt fyrir það kvartar
Bergsteinn ekki yfir opnun og auknu
frjálsræði í alþjóðaviðskiptum og fyr-
irtæki hans stefnir ótrautt á erlendan
mtirkað.
Ut á hvaða markað gerir Set,
hverjir eru stærstu viðskiptavin-
irnir?
„Það má segja að það séu hitaveit-
ur, veitustofnanir, vatnsveitur, raf-
veitur, Póstur og sími og síðan endur-
söluaðilar á lagnavörum. Markhópur-
inn er tiltölulega þröngur því við er-
um ekki smásalar."
Eruð þið með mikla markaðs-
hiutdeiid hér á landi?
,Já, við erum til að mynda einir í
hitaveiturömnum í dag, en þó í harðri
samkeppni við erlenda aðila. Velta
fyrirtækisins er nú um 300 milljónir á
ári og við emm með 25 rnanns í
vinnu. Bróðir minn. Orn Einarsson
er hénia framleiðslustjóri þannig að
segja má, að þetta sé fjölskyldufyrir-
tæki. Það var stofnað árið 1968 af
Vestmannaeyingnum föður mínum,
Einari Elíassyni og móður okkar,
Sigríði Bergsteinsdóttur. Faðir
minn er stjórnarformaður og eigandi
fyrirtækisins sem býr svo sannarlega
að þeim góða gmnni sem hann bjó til.
Hann er okkur innan handar við
reksturinn."
Hafið þið eitthvað verið í útflutn-
ingi á framleiðsluvörum ykkar?
,Já, við höfum gert þónokkrar til-
raunir. Meðal annars flutt út til Sví-
þjóðar dálítið magn og reynt við fjar-
læga markaði sömuleiðis. Á sfðasta
ári fiuttum við þannig út nokkurt
magn til Kamtsjatka. Aðra möguleika
höfum við einnig verið með í skoðun;
einsog Þýskaland og Eystrasaltslönd-
in. Það er svona verið að huga að því
máli betur, við höfum tekið þátt í út-
boðum þar og sjáum vissa möguleika
í stöðunni. Við emm bjartsýnir á
framvinduna og ég vonast til að þetta
verði vaxandi þáttur í starfsemi fyrir-
tækisins í framtíðinni."
Tekur ekki langan tíma að vinna
svona markaði á erlendri grundu?
„Jú. Við höfum verið að gera þetta
alveg uppá eigin spýtur og komið á
tengslum við erlenda framleiðendur;
starfað sem undirverktakar fyrir þá í
nokkmm tilfellurri. Við höfum ekkert
farið í gegnum Útflutningsráð eða
utannkisapparatið."
Afliverju ekki?
„Ætli það sé ekki vegna þess að
fyrirtækið er staðsett utan Elliðaánna.
Manni sýnist það vera mat margra að
þar endi veröldin."
Þið eigið við mikla samkeppni
frá erlendum fyrirtækjum að
stríða. Hvernig er samkeppnis-
staða fyrirtækisins gagnvart inn-
flutningi?
„Við réðumst í gæðastjórnunar-
verkefni og umbótastarf fyrir fjómm
eða fimm ámm sem hefur skilað því,
að við höfum náð að halda í við er-
lenda keppinauta hvað varðar verð og
gæði. En hinsvegar em þarna úti gíf-
urlega stór og mikil fyrirtæki sem
geta Ieikið sér að okkur hvenær og
hvemig sem þeim sýnist. Það er vem-
legt samráð hjá þessum stórfyrirtækj-
um erlendis og markaðsstýring.
Frelsið erekki ailtaf sem það sýnist.“
Opnaði EES-samningurinn fyrir
möguleika útlendinga til að keppa
við íslensk fyrirtæki hér heima?
„Ekki hvað okkur snertir. Við höf-
um algjörlega staðið á eigin fótum frá
árinu 1989 þegar vömgjaldsafnám á
innfluttum stálvömm varð staðreynd.
Það má segja, að á þeim tímapunkti
hafi öll vernd sem við höfðum gagn-
vart innflutningi dottið út. Iðnaðurinn
yfirhöfuð býr við tollafrelsi á báða
vegu. Evrópska efnahagssvæðið
breytti litlu fyrir okkur þótt gjörbreyt-
ingar hafi orðið í sjávarútvegi með til-
komu þess; stóraukinn markaðsað-
gangur, tollalækkanir og svo fram-
vegis.“
Þú ert harður stuðningsmaður
evrópska efnahagssvæðisins, eða
hvað?
,Já, tvímælalaust. ÖII opnun og
frjálsræði skilar sér. Við horfum í dag
uppá einhverjar lægstu tjárfestingar
erlendra aðila sem þekkjast í hinum
vestræna heimi. Áukinni alþjóða-
hyggju fylgir væntanlega aukið tjár-
magn að utan - þar á meðal er að
finna áhættutjármagn sem vantar til-
finnanlega hér á landi. Ennfrentur
kemur inní myndina aðgangur að
gríðarlegri tækniþekkingu, markaðs-
samvinna og auknir möguleikar á
framleiðslu og útflutningi í samstarfi
við erlenda aðila. Fáar þjóðir í heim-
inum þurfa eins rnikið á alþjóðasam-
skiptum að halda og eylandið ísland."
Nú eru landbúnaður og sjávar-
útvegur langstærstu atvinnuveg-
irnir í kjördæminu. Hvernig geng-
ur iðnfyrirtækjum að fóta sig?
„Við eigum ágætis dæmi hér í kjör-
dæminu um fyrirtæki sem náð hafa
árangri, en vissulega eru erfiðleikar á
ákveðnum sviðum; svosem í bygg-
ingaiðnaði. Einnig eru ákveðin
vandamál hér varðandi markaðsmál.
Það em fyrirtæki hér einsog Alpan,
Lfmtré og við sent eru umsvifamikil í
iðnaði og hefur gengið ágætlega.
Hinsvegar eru Suðurlandið gríðarlega
auðugt svæði með tilliti til þessara
hefðbundnu atvinnuvega og eins
orkuvinnslu og nýtingu á jarðefnum.
Tækifæri fyrir iðnað sem tengdur er
þessum greinum - orkuvinnslu og
nýtingu jarðefna - eru afar áhuga-
verð. Ræktun er einnig mikilvægur
þáttur."
Hvað er að segja um þau skilyrði
sem iðnaðinum eru sköpuð?
„Sá stöðugleiki sem einkennt hefur
efnahagslífið á undanfömum árurn
hefur gjörbreytt möguleikum iðnað-
arins á að spjara sig. Sóknarfæri hafa
skapast til útflutnings. Kerfisbreyt-
ingar sem átt hafa sér stað - á borð
við upptöku virðisaukaskatts sem
kemur í veg fyrir tvísköttun, stað-
greiðsluskatturinn, afnám aðstöðu-
gjalds, breytingar á tekjuskatti og vel
- allt kemur þetta framleiðslunni vel
og bætir starfsskilyrðin. Alþýðu-
flokkurinn á gríðarstóran þátt í vel-
gengni við að koma á stöðugleika.
Nýgerðir kjarasamningar aðila vinnu-
markaðarins hafa einnig bein áhrif.
Hvað varðar raungengi þá má vafa-
laust þakka erfiðleikum í sjávarútvegi
þá hagstæðu raungengisþróun sem
orðið hefur. Það eru allavega þrjátíu
ár síðan jafn hagstæð skilyrði til út-
fiutnings á iðnaðarvörum voru til
staðar.“
Hvað segirðu um þá fullyrðingu
ýmissa forkólfa iðnaðarins að
frjósa muni hjá skrattanum áður
en farið verði útí aðgerðir til styrkt-
ar útflutningi iðnaðarins í sama
mæli og gert er fyrir sjávarútveg-
inn?
„Fyrirtæki í sjávarútvegi kvarta
svosem alveg jafnmikið yfir aðgerð-
um til styrktar landbúnaði og segja
sjávarútveg og landbúnað alls ekki
standa jafnt. Landbúnaðurinn hefur
fengið held ég fimm milljarða í ýms-
ar útflutningstilraunir. Sjávarútvegur-
inn á náttúrlega að njóta opnunar og
hins nýfengna frelsis í útflutningi á
sjávarafurðum. Þar hafa skapast nán-
ast óteljandi tækifæri fyrir smærri fyr-
irtækin sem ekki voru áður fyrir
hendi. Það var Alþýðuflokkurinn sem
langmest beitti sér á því sviði. Tölu-
vert hefur verið rætt um sambúð sjáv-
arútvegs og iðnaðar með tilliti til
gengisskráningarinnar og starfsskil-
yrða. Forsvarsmenn iðnaðarins hafa
bent á nauðsyn sveiflujöfnunartækja
til að hafa tök á gengisskráningunni
og það hlýtur að vera hlutverk stjóm-
málamannanna að passa uppá slíkt
þegar betur árar í sjávarútvegi."
I skoðanakönnun sem gerð var
um síðustu helgi meðal kjósenda á
Suðurlandi kom í ljós, að rúmlega
52% vilja láta á það reyna með að-
ildarumsókn, hvaða samningum er
hægt að ná við Evrópusambandið.
Hver er þín afstaða í þessu máli?
„Ég held að það sé alveg sjálfsagt,
að láta reyna á þetta. Ég get nefnt sem
dæmi að við eigum mikið undir sam-
vinnu við evrópsk fyrirtæki og kaup-
um öll okkar aðföng frá Evrópu þar
sem við eigum samskipti við hátt í
sextíu fyrirtæki. Við erum partur af
þessunt heimshluta."
Myndi þá Evrópusambandsað-
ild ekki bara enn frekar jafna að-
stöðu ykkar gagnvart þessum evr-
ópsku fyrirtækjum?
,Já. Við getum litið á hluti einsog
framleiðslustaðla og framleiðsluvið-
miðanir sem við erum búin að vinna
með undanfarin fjögur eða fimm ár.
Þessi atriði eru þau sömu og önnur
evrópsk fyrirtæki hafa verið að vinna
með. Það er greinilegt að iðnaðurinn
- framar öðrum framleiðslugreinum
hér á landi - tekur mið af því sem er
að gerast í Evrópu í þessum efnum.“
Þú ert formaður atvinnu- og
ferðamálanefndarinnar á Sclfossi.
Hvað eruð þið að bardúsa þar?
„Við höfum meðal annars ráðið
verkefnisstjóra í atvinnuátak sem
styrkt er af Selfossbæ, Byggðastofn-
un, verkalýðsfélögunum og Atvinnu-
þróunarsjóði Suðurlands. Verkefnis-
stjórinn er ráðinn til eins árs, hann
hefur starfað við ráðgjöf og verkefni
sem eru f gangi innan fyrirtækja á
svæðinu og er núna að vinna að verk-
efni sem varðar stefnumótun í ferða-
iðnaði á Selfossi. Við emm að reyna
að samhæfa þessi mál eftir fremsta
megni, því þetta er sú atvinnugrein
sem ég tel að þurfi mest á því að
halda. Suðurland á feykimikla mögu-
leika í ferðaiðnaði og til þess að ná ár-
angri verður að nýta öll þau atvinnu-
tækifæri sem gefast.“
Yfir í málefni Alþýðuflokksins.
Hvað varð þess valdandi að þú
haslaðir þér völl innan Alþýðu-
flokksins?
„Það á sér nú sjálfsagt einhverjar
ættemislegar skýringar. Annars er
það dagljóst að Alþýðuflokkurinn
stendur mér sérstaklega nær því hann
hefur lengi verið umbótaaðili í ís-
lensku efnahagslífi - þjóðlífínu öllu.
Flokkurinn er boðberi nýrra hug-
mynda og raunsærrar framtíðarsýnar.
Allir aðrir stjórnmálaflokkar á Islandi
hafa tekið sér langan tíma í að átta sig
á gildi þessara hugmynda. Óvinsæld-
ir Alþýðuflokksins hafa sennilegast
skapast af vamarviðbrögðum fólks
og flokka sem leitast við að halda
óbreyttri núverandi stöðu og ástandi.
Óttinn við breytingar er svo ríkur.“
Er þá sérstaða Alþýðuflokksins
fólgin í því, að hann er róttækur
umbótaflokkur?
„Það er ömggt mál; annarsvegar á
markaðssviðinu og hinsvegar í þeirri
viðleitni að veija velferðarkertið rót-
tækum breytingum með endurskoðun
á ákveðnum þáttum þess. Flokkurinn
hefur fremstur íslenskra staðið fyrir
gagngerri endurskoðun á stöðnuðum
keifum. Þetta em atriði sem vegast á í
þjóðfélaginu þannig að það þýðir
ekki að stökkva eingöngu á annan.“
Um hvað verður kosið 8. aprfl?
„Það verður kosið um framtíðarsýn
fyrir Island. Ein alvarlegasta stað-
reyndin sem við stöndum frammi fyr-
ir í dag, er til dæmis sú, að nýsköpun
í atvinnulífinu hefur mistekist hrapal-
lega. Það hefur verið sóað íjörtíu til
fimmtíu milljörðum f misheppnaða
atvinnusköpun og það virðist ætla að
verða erfitt að bijóta upp þessar hefð-
bundnu greinar. Atvinnuleysið er
slíkt að ég held að það verði erfiðasta
verkefnið til aldamóta, að útvega
þessum átta til tíu þúsundum manna
vinnu. Það gerist ekki innan hins
hefðbundna ramrna atvinnulífsins
heldur með sókn á nýjum sviðum;
iðnaði. ferðaþjónustu og svo fram-
vegjs.“
Á flokkurinn raunhæfa mögu-
leika á að vinna þingsæti?
. Já, ég held að það sé gott tækifæri
núna til þess. Það er ákveðin þreyta f
hinum flokkunum og á okkar lista er
ungt og ferskt fólk á ferð; fólk með
breyttar áherslur f stjómmálum og
nýjar hugmyndir. Þetta er góður og
samstæður hópur. Mín spá er sú, að
við vinnum þetta þingsæti."
Meðal starfsmanna fyrirtækisins er Nýsjálendingurinn Gary John Te Mai-
haroa sem Bergsteinn mundi ekki hvort hefði kosningarétt. A-mynd:E.ói.