Alþýðublaðið - 24.03.1995, Blaðsíða 7

MARS 1995
FRAMTÍÐIIM
B7
■ Hrafri Jökulsson ritstjóri Alþýdubladsins skipar 2. sæti Alþýðuflokksins á Suðurlandi.
Blaðamenn Alþýðublaðsins, þeir Jakob Bjarnar Grétarsson og Stefán Hrafn Hagalín, settust á ritstjóra sinn
og tóku við hann beinskeytt viðtal um blaðið, harkalega kosningabaráttu á Suðurlandi og íslenska sveitamennsku
Hrafn Jökulsson og Aníta Jónsdóttir á heimili þeirra, Norðurkoti: „Ja, ég og Aníta, Ijósið í lífi mínu, vorum nú bara í sunnudagsbíltúr á Eyrarbakka
þegar við rötuðum á þetta fallega, gamla og einmana hús sem beið eftir nýjum eigendum. Við féllum strax fyrir Norðurkoti og vorum flutt inn
örfáum vikum síðar," segir Hrafn.
„Ég ræðst á þá flokka
sem standa vörð um
úreld og ranglát kerfi
-segir Hrafn
í hápólitísku viðtali.
Byrjum á þessu sígilda: ætt og
uppruna, skóla- og starfsferli -
þannig að það sé skjalfest...
„Ég er fæddur í Reykjavík, en er
ættaður úr nánast öllum landshom-
um; úr Skagafirði, frá Djúpavogi, frá
Laugarvatni, úr Rangárþingum.
Þannig að ég er samsettur úr.ýmsum
sveitum þessa lands. Lengst af
bemsku bjó ég hinsvegar í gamla
Vesturbænum í Reykjavík, alinn þar
upp af hinu viðfelldna hörkutóli, Jó-
hönnu Kristjónsdóttur móður
minni, ásamt með systkinum mínum,
Elísabetu, Iliuga og Kolbrá. Faðir
minn á hinn bóginn var Jökull Jak-
obsson. Hvað varðar skólagönguna
þá sullaðist ég bara í gegnum gmnn-
skóla einsog gerist og gengur; Mela-
skóla og Hagaskóla. Síðan fór ég í
Menntaskólann í Reykjavík og
dvaldi þar í heila tvo mánuði, en
gafst semsagt upp vegna hræðilegrar
ástarsorgar. Þannig háttaði nefnilega
til að stelpan á næsta borði hafði
frekar vondan smekk fyrir strákum
og var skotin í einhveiju idjóti í
Verslunarskólanum. Þar með lauk
vem minni í Menntaskólanum í
Reykjavík. Svo tók ég reyndar
nokkrar annir í Kvennaskólanum.“
Hvað er þetta með ykkur bræð-
ur og Guðna rektor þann gegna
jafnaðarmann?
„Þegar ég kom niðurlútur mjög -
fagran haustdag - að tilkynna
Guðna Guðmundssyni rektor, þeim
valinkunna skólamanni, að ég yrði
því miður að segja mig úr skóla af
persónulegum ástæðum, sagði hann
við mig að við bræður entumst hon-
um illa. Sem er mikið rétt því Illugi
bróðir hætti í þessum skóla þótt hann
entist að vísu mun lengur en ég.“
Ahugamál utan blaðamennsku
og pólitíkur?
„Þá er ég einkum og sérílagi að
sinna konu minni, Anítu Jónsdóttur
kennaraháskólanema, og syni mín-
um, Þorsteini Mána ellefu ára. Nú
eða þá að hlusta á fallega tónlist eða
tefla og tala við vini mína.“
Ferill þinn í pólitík er nokkuð
tilkomumikill: Alþýðubandalags-
félagið Birting, Nýr vettvangur og
Alþýðuflokkurinn... ?
„Eg segi einsog Ólafur Ragnar
Grímsson - en með meiri rökum -
að í gegnum minn pólitíska feril er
ákveðinn þráður. Ég gekk í Birtingu
sem var félag frjálslyndra alþýðu-
bandalagsmanna einkum vegna þess
að ég hafði áhuga á að taka þátt í að
vinna að samfylkingarmálum á
vinstri væng. Nýr vettvangur var
fyrst og fremst verk birtingarmanna
og Alþýðuflokksins í Reykjavík. Eft-
ir borgarstjómarkosningamar 1990
hófust galdraofsóknir innan Alþýðu-
bandalagsins þar sem átti að grilla þá
sem höfðu svikið lit. Þá sá ég að ég
átti ekki samleið með þessum flokki
sem reyndist vera þegar tilkom upp-
fullur af ótrúlegum valdhroka og ein-
ræðistilhneigingum. Því miður
reyndist Alþýðubandalagið vera - og
er enn þótt þar sé margt gott fólk -
gamaldags kerfisflokkur. Allt þeirra
tal um sameiningu vinstri mann hef-
ur reynst vera orðin tóm.“
Þú hefur talsvert látið til þín
taka á ritvellinum varðandi land-
búnaðarmál. Þú, borgarbarnið
sem ólst upp á malbikinu...?
„Reyndar er ég nú ekki alveg
hreinræktað borgarbam og ekki alinn
upp á eintómu malbiki. Ég státa mig
löngum af því að hafa verið sjö sum-
ur í sveit. Lengst af á ströndum norð-
ur í Ámeshreppi þar sem er eitt harð-
býlasta hérað á landinu. Þangað fór
ég átta vetra og var húskarl hjá Guð-
mundi bónda í Stóru-Ávík. Þar
kynntist ég af eigin raun, eins og all-
ir þeir sem hafa verið eitthvað í sveit,
því mannlífi sem þar er. Og það hef-
ur að minnsta kosti gert mér kleift að
skilja fólk sem býr annars staðar en í
Reykjavík og mér finnst alltaf eftir
dvöl mína nyrðra að ég sé alltaf að
hluta til dulítill Strandamaður í mér.“
En nú ertu búsettur í Norður-
koti á Eyrarbakka. Af hverju?
,Ja, ég og Aníta, ljósið í lífi mínu,
vomm nú bara í sunnudagsbíltúr á
Eyrarbakka þegar við rötuðum á
þetta fallega, gamla og einmana hús
sem beið eftir nýjum eigendum. Við
féllum strax fyrir Norðurkoti og vor-
um flutt inn örfáum vikum síðar."
Þú gengur til liðs við Alþýðu-
flokkinn á svipuðum tíma og Óssur
Skarphéðinsson. Þið eruð miklir
vinir. Hann verður þriðji maður í
Reykjavík umhverfisráðherra og
þú ritstjóri Alþýðublaðsins og nú
annar maður hér í kjördæminu.
Eruð þið í einhverjum hugleiðing-
um um að yfirtaka Alþýðuflokk-
inn?
„Við Össur emm miklir vinir og
frændur af Fremra-Háls- ættinni. Við
gengum ekki í Alþýðuflokkinn til að
taka þann flokk yfir. Þó að við séum
báðir passlega ánægðir með okkur þá
held ég að það hafi aldrei hvarflað að
okkur að við gætum það. Ég gekk í
Alþýðuflokkinn vegna þess að ég
fann þar samhljóm með mínum
áhugamálum í pólitík og vegna þess
að mér fannst þetta að mörgu leyti
skemmtilega djarfur og kjaftfor
flokkur.“
Nú þarf ekki það fletta lengi í
blöðum á Landsbókasafninu til að
sjá að þú sjálfur hefur verið mjög
gagnrýninn á þann flokk sem þú
nú ert í framboði fyrir og jafnvel á
blaðið þar sem þú nú situr í rit-
stjórastóli?
„Sem betur fer er það nú svo að
Alþýðuflokkurinn rúmar fleiri en
eina skoðun og í Alþýðuflokknum
fara fram mjög heilbrigð skoðana-
skipti. Gagnrýni þar er ekki tekið
þannig að menn séu bannfærðir. Inn-
an allra flokka á að vera haldið uppi
heilbrigðri gagnrýni og aðhaldi á
flokksforystuna. Eg lít svo á, að í rit-
stjórastóli Alþýðublaðsins geti ég -
eftir því sem mín dómgreind leyfir -
reynt að veita aðhald og verið með í
að leggja á ráðin. Ég á gott samstarf
við forystumenn flokksins og reynd-
ar miklu fleiri. Þeir hinsvegar mega
eiga það þeir reyna ekki að hafa áhrif
á ritstjómarstefnu þessa blaðs.“
I staðinn fyrir að standa fyrir ut-
an eins og hrópandi í eyðimörkinni
á köflum, ertu þá nú kominn inn
og farinn að bylta kerfinu innan-
frá?
„Ég veit ekki hvort ég á að taka
undir svo stór orð. Aðalástæðan fyrir
því að ég tók við þessu blaði var sú
að ég sá í því möguleika til þess að
gefa út gott, metnaðarfullt blað. Al-
þýðublaðið hefur oft verið með
ákveðna komplexa og minnimáttar-
kennd af því að það er ekki eins feitt
og Morgiinblaðið eða jafn útbreitt og
DV. En það er lífsnauðsynlegt fyrir
lítið blað að hafa metnað. Miklu
nauðsynlegra en fyrir stórt blað.“
Eiga ritstjórar eitthvert erindi á
þing og/eða eru einhver fordæmi
þess í íslenskum stjórnmálum?
„Tja, ég veit um nokkra ritstjóra
sem eiga ekkert erindi á þing og rit-
stjóraembættið - eða það starf út af
fyrir sig - er engin ávísun á það að
menn eigi erindi á þing - auðvitað
ekki. En það að vinna daglega við að
skrifa um pólitík, um fréttir, um það
sem er að gerast, það gerir maður
ekki nema maður hafi mikinn og
brennandi áhuga á þjóðmálum. Það
fer síðan oft saman við stjómmála-
þátttöku. Ég geng hins vegar ekki
með þingmann í maganum, svo mik-
ið er víst. Ég er í þessari baráttu fyrst
og fremst til að koma Lúðvík Berg-
vinssyni að, enda fór ég í þennan
slag vegna þess að ég hef mjög mikla
trú á að hann hafi hæfileika til að
verða góður og atorkusamur starfs-
maður fólksins á Suðurlandi. Við
höfum illu heilli ekki átt þingmann á
Suðurlandi síðan Magnús H. Magn-
ússon hætti. Það eru gömlu kerfis-
flokkamir sem skipta þessum þing-
sætum á milli sín. Síðast fór Árni
Gunnarsson fram og munaði 37 at-
kvæðum á að hann kæmist inn. Okk-
ar verkefni er að koma Lúðvík á þing
og ég hygg að það verði hægt vegna
þess að ég finn mikinn meðbyr, sér-
staklega frá unga fólkinu í þessu
kjördæmi sem vill sjá breytingar og
er ekki yfir sig hrifið af gamla settinu
sem þama situr á fleti fyrir."
Eru það ekki talsverð völd ver-
andi í framboði jafnframt því að
vera ritstjóri á Alþýðublaðinu;
blaði sem Vilmundur Gylfason
sagði stórveldi innan flokksins?
„Ég hef aldrei velt því fyrir mér
hvort Alþýðublaðið sé mikil valda-
stofnun innan flokksins. En auðvitað
er tekið eftir því hvað stendur í Al-
þýðublaðinu. Ég er ekki í valdapóli-
tík í flokknum heldur fyrst og fremst,
ásamt samstarfsmönnum mínum, að
vinna að því að gera gott blað."
Já, er tekið eftir því sem skrifað
er í Alþýðublaðið eins lítið og það
nú er?
„Það er nú svo með Alþýðublaðið
að það smýgur ótrúlega víða. Og ég
minni á kjörorð okkar jafnaðar-
manna: Smátt er fagurt."
Nú hefur því verið haldið fram
að Alþýðublaðið sé flokksblað og
þar með ómarktækt. Á meðan
halda hinir svokölluðu frjálsu fjöl-
miðlar stöðugt á lofti þeirri full-
yrðingu að þeir séu óháðir?
„Ég gef ekki mikið fyrir yfirlýs-
ingar um hina ftjálsu fjölmiðla. Sú
skilgreining er yfirleitt notuð um þá
Ijölmiðla sem stjómmálaflokkareiga
ekkert í. En stjómmálaflokkar em
ekki einu valdafyrirbærin í þjóðfé-
laginu. Það era miklu meiri völd
samankomin hjá umsvifamiklum
peningamönnum. Af hverju eru pen-
ingamenn alltaf að reyna að kaupa
sig inn í fjölmiðla? Ekki vegna þess
að þeir hafi svona gaman af blaðaút-
gáfu eða þá langi að eiga sjónvarps-
stöð til að geta horft á einhvetjar
bandarískar myndir þar heldur af því
að þar era völd. Það er enginn íjöl-
miðill óháður. Það er bara bull. Þeir
era allir háðir einhverjum hagsmun-
um. Alþýðublaðið kemur alveg
hreint til dyranna. Alþýðuflokkurinn
á Alþýðublaðið. Alþýðublaðið túlkar
sjónarmið jafnaðarstefnunnar. Al-
þýðublaðið áskilur sér iíka rétl til
þess að segja Alþýðuflokksmönnum
það sem því býr í brjósti. Samanber:
Vinur er sá er til vamms segir.“
Það gcngur á með föstum skot-
um í kosningabaráttunni á Suður-
landi aldrei þessu vant. Einkum
ert þú harðskeyttur í greinum þar
sem þú ræðst að offorsi - liggur
okkur við að segja - á mótfram-
bjóðendur?
„Ég er ekki að ráðast á þetta fólk.
Ég er að ráðast á það sem þetta fólk
stendur fyrir. Og þetta fólk, sem er
samankomið í Framsóknarflokki og
Sjálfstæðisflokki sem eru nú bara
tvær hliðar á sama peningi, er því
miður fulltrúar fyrir kerfisflokkana í
íslenskri pólitík. Ég ræðst á þá flokka
sem standa vörð um úreld og ranglát
kerfi, annars vegar í landbúnaði og
hins vegar í sjávarútvegi, sem er að
mergsjúga þessa atvinnuvegi báða.
Þetta eru nátttröll í íslenskri pólitík
eins og við höfum séð í afstöðu
þeirra til Evrópumálanna. Með illu
skal illt út reka eins og þar stendur."
Hrafn? Um hvað er kosið?
„Það er kosið um framtíðina. Það
er kosið um það hvort áfram eigi að
ríkja stöðnu í undirstöðuatvinnuveg-
um þjóðarinnar. Hvort þessi úreltu
kerfi eiga áfram að vera við lýði og
halda áfram að grafa undan lífsaf-
komu fólks. Það er kosið um framtíð
unga fólksins. Við verðum að bylta
þessum kerfum og opna fordóma-
lausa umræðu um Evrópumálin sem
aðrir frambjóðendur á Suðurlandi
þora því miður ekki að ræða um.“
Afhverju stefnið þið alþýðu-
flokksmenn á Suðurlandi svo mjög
á mið unga fólksins?
„Unga fólkið er, og það hef ég ber-
lega fundið, mjög móttækilegt fyrir
málflutningi okkar í Evrópumálum.
Reyndar er það svo að það hafa tvær
kannanir staðfest að helmingur kjós-
enda á Suðurlandi hlynntur því að ís-
land sæki um aðild að Evrópusam-
bandinu."
Og hvað með það?
„Það sýnir að kjósendur hafa vit
fyrir þingmönnunum sem reyna að
láta ekki sem málið sé ekki til. Evr-
ópusambandsaðildin snýst fyrst og
fremst um hvaða tækifæri ungt fólk
mun hafa í heimi 21. aldarinnar. Það
er ekki sjálfgefið að ísland sé eitt af
tíu ríkustu löndum í heimi eins og
okkar kynslóð ólst upp við. Það er
ekkert sem segir okkur að við getum
ekki hrapað niður í sæti númer 50
eða 70. Það er þangað sem gömlu
kerfisflokkamir eru að leiða okkur
burt frá lífskjörum sem hefur tekið
okkur áratugi að byggja upp.“
Svona í lokin...: Hvernig er
draumastjórnin skipuð?
„Góð ríkisstjóm. Hún er að sjálf-
sögðu sú þar sem málefni jafnaðar-
manna skipa öndvegi. Við verðum
að taka veralega á í atvinnumálunum
og ekki síður menntamálunum. Ég
veit um nokkur góð ráherraefni sem
ég vil sjá í næstu ríkisstjóm eða í
framtíðinni. En mér fyndist tilvalið
að stofna ráðherraembætti við Þjóð-
minjasafnið og^ þar mætti Guðni
stórvinur minn Ágústsson dunda sér
allan liðlangan daginn í pólitískum
fomleifauppgreftri án þess að það
skaðaði þjóðarhagsmuni."
Kristleifur
Gudmundsson
25 ára, Vestmannaeyjum
Það er kominn tími til að
hleypa ungu fólki með
hugsjón á þing, losna við
gömlu vagnhestahugsjón-
ina.
Magnús Kristleifur
Magnússon
18 ára, Vestmannaeyjum
Ég kýs Alþýðuflokkinn
vegna þess að ég vil Eyja-
mann á þing.
Herbert
Viðarsson
iðnnemi, Selfossi
Afþví mamma er krati.
Berglind
Jóhannsdóttir
22 ára, Vestmannaeyjum
Nýtt og ferskt blóð á þing,
inn með Lúlla.
„Ég veit um nokkra ritstjóra sem eiga
ekkert erindi á þing og ritstjóraembættið
- eöa þaö starf út af fyrir sig - er engin
ávísun á það að menn eigi erindi á þing
- auðvitað ekki."