Alþýðublaðið - 01.05.1996, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐHD
MIÐVIKUDAGUR 1. MAÍ1996
s k o ð a n
MMDVBLKBIB
21104. tölublað
Hverfisgötu 8 -10 Reykjavík Sími 562 5566
Útgefandi Alprent
Ritstjóri Hrafn Jökulsson
Umbrot Gagarín hf.
Prentun ísafoldarprentsmiðjan hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 562 5566
Fax 562 9244
Símboði auglýsinga 846 3332
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 100 m/vsk
Hvar er góðæri
Davíðs Oddssonar?
Rfkisstjóm Davíðs Oddssonar hefur séð til þess að nú ríkir
meiri eining og samhugur meðal launþega en um langt skeið.
Þetta hafa stjórnvöld gert með lagafrumvörpum sem fyrst og
fremst miða að því að koma í veg fyrir að launþegar nái fram
kauphækkunum í næstu samningum. Ríkisstjómin hafði ekkert
samráð við hreyfingu launþega áður en fmmvörp um stéttarfélög
og vinnudeilur og um réttindi og skyldur opinberra starfsmanna
vom lögð fram, og hefur hunsað allar óskir þar um. Óbilgimi
stjómarherranna kom glöggt í ljós þegar félagsmálaráðherrann
sagði bemm orðum að nauðsynlegt væri að samþykkja fmmvörp-
in áður en kæmi að næstu kjarasamningum.
Verði fmmvörp ríkisstjómarinnar að lögum er stóraukið vald
fært til sáttasemjara frá launþegum. í samtali við Alþýðublaðið í
gær tók Hervar Gunnarsson varaforseti Alþýðusambands íslands
sem dæmi að þrír félagar í verkalýðsfélagi geti knúið miðlunartil-
lögu í gegn - þótt þúsund séu á móti. Þetta getur gerst ef sátta-
nefnd félags leggur samhljóða til að tillaga sáttasemjara sé sam-
þykkt. Þótt hver einasti félagsmaður annar sé á móti breytir það
engu. Þetta er þvílík afskræming á lýðræðinu að engu tali tekur.
Ríkisstjómin hefur komið fram af miklum ofsa í málinu og ætl-
ar augljóslega að knýja fmmvörpin í gegnum þingið. Um það
sagði varaforseti ASI: „Rfkisstjómin hlýtur þá að líta svo á, að
ekki sé unnt að komast í gegnum kjarasamninga öðmvísi en að
lögþvinga verkalýðshreyfinguna á þennan ólýðræðislega hátt.
Það er skelfileg niðurstaða af hálfu stjómvalda vegna þess að það
er verkalýðshreyfmgin sem fyrst og fremst hefur gengið svo frá
málum síðustu ár að stöðugleikinn í efhahagsmálum hefur mynd-
ast. Þetta em verðlaunin sem stjómvöld ákváðu að veita launþeg-
um í staðinn, og það em vægast sagt kaldar kveðjur.“
Davíð Oddsson forsætisráðherra sagði í áramótaávarpi að árs-
ins 1995 yrði minnst fyrir það, að þá gekk góðæri í garð á Islandi.
Þetta er að nokkm leyti satt: Fyrirtæki sem nú gera upp reikninga
skila langflest til muna betri afkomu en áður. Góðærið er komið
til fyrirtækjanna, en það hefúr ekki skilað sér til launþega. Verka-
lýðshreyfingin hefur síðustu ár sýnt mikinn skilning - of mikinn
að sumra mati - á vanda atvinnulífsins; í trausti þess að þegar
betur áraði myndu launþegar ekki verða hlunnfamir. Nú er komið
á daginn að góðærið er alls ekki fyrir alla. Launþegar hafa verið
blekktir og til þess að þeir geti ekki sótt rétt sinn á nú að mýla
verkalýðshreyfinguna með valdboðum.
En það mun aldrei ganga. Sú alda mótmæla sem risið hefur
vegna áforma ríkisstjómarinnar verður ekki hnigin þegar næst
verður gengið að samningaborði. Þetta kemur fram bemm orðum
í 1. maí ávarpi fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna í Reykjavík,
BSRB og Iðnnemasambands Islands. Þar segir meðal annars:
„Með leiftursókn ríkisstjómarinnar gegn réttindum launafólks
kveður við nýjan tón í samskiptum á þjóðmálasviðinu. Það er
með eindæmum að veigamikil fmmvörp um breytingar á lögum
um stéttarfélög og vinnudeilur, réttindi og skyldur starfsmanna
ríkisins og lífeyrisréttindi séu unnin í ráðuneytum án samráðs við
hreyfingu launafólks. Með fmmvöipunum ætlar ríkisstjórnin að
þvinga fram gmndvallarbreytingar á réttindum og kjömin launa-
fólks og samskiptareglum á vinnumarkaði.“
Og Davíð Oddsson og ráðherrar hans ættu að festa þessi orð
ávarpsins sér í minni: „Ef aðför ríkisstjómarinnar að verkalýðs-
hreyfingunni nær fram að ganga stefnir ríkisstjómin gerð næstu
kjarasamninga og friði á vinnumarkaði í uppnám. Fyrirsjáanleg
Sægreifarnir eiga fiskinn. Löggjöf um sameign þjóðarinnar á auðlind-
um hafsins virðist marklaus. Þeir versla með kvóta, veiða fisk og ráð-
stafa rétt eins og þeir eigi fiskinn. Síðan erfa ættingjarnir - sægreifar
framtíðarinnar - réttinn til að veiða á íslandsmiðum.
Atök fyrirsjáanleg á vinnumarkaði
1. maí ávarp Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna í Reykja-
vík, Bandalags starfsmanna ríkis og bæja og Iðnnema-
sambands íslands
Með leiftursókn ríkisstjómarinnar
gegn réttindum launfólks kveður við
nýjan tón í samskiptum á þjóðmála-
sviðinu. Það er með eindæmum að
veigamikil frumvörp um breytingar á
lögum um stéttarfélög og vinnudeilur,
réttindi og skyldur starfsmanna ríkis-
ins og lífeyrisréttindi séu unnin í ráðu-
neytum án samráðs við hreyfingu
launafólks. Með fmmvörpunum ætlar
ríkisstjórnin að þvinga fram grund-
vallarbreytingar á réttindum og kjör-
um launafólks og samskiptareglum á
vinnumarkaði.
Markmiðið með fmmvarpinu um
stéttarfélög og vinnudeilur er að draga
úr áhrifum stéttarfélaga, og þar með
launafólks, að beita samtakamætti sín-
um til að hafa áhrif á kaup sitt og kjör.
Eindregin mótmæli þúsunda félaga
innan samtaka opinberra starfsmanna
hafa leitt til þess að ríkisstjómin hefur
séð að sér hvað varðar frumvarp til
breytinga á lögum um Lífeyrissjóð
starfsmanna ríkisins. Það verður ekki
lagt fram á þessu þingi. Fmmvörpin til
laga um stéttarfélög og vinnudeilur og
réttindi og skyldur starfsmanna ríkis-
ins er hún ráðin í að knýja í gegn.
Það er krafa verkalýðshreyfingar-
innar að eðlilegar samskiptareglur
verði haldnar. Það gerist aðeins með
þeim hætti að ríkisstjómin dragi öll
ffumvörpin til baka og snúi sér að við-
ræðum um skipan mála. íslensk
verkalýðshreyfing hefur ítrekað lýst
sig reiðubúna til samningaviðræðna
en leggst eindregið gegn hvers konar
lögþvingunum.
Aðför ríkisstjómarinnar að verka-
lýðshreyfingunni minnir á aðgerðir
stjómvalda á Nýja-Sjálandi og Bret-
landseyjum. Afleiðing þeirra aðgerða
leiddi til aukins atvinnuleysis, aukins
launamunar og annars misréttis.
Að undanförnu hafa helstu fyrir-
tæki landsins birt ársreikninga sína.
Hvert af öðru sýna þau hagnað og
skila eigendum sínum góðum arði.
Samtímis ákveður ríkisstjórnin að
hefja aðför að verkalýðshreyfmgunni
og koma þar með í veg fyrir að launa-
fólk fái að njóta afrakstursins af batn-
andi efnahagsástandi.
6-7000 manns em nú atvinnulausir.
Fjöldaatvinnuleysi er tiltölulega nýtt
hér á landi. Atvinnuleysi er óþolandi
böl og smánarblettur á hverju þjóðfé-
lagi. Hæfilegt atvinnuleysi er ekki til.
Baráttan gegn atvinnuleysinu hlýtur
að vera forgangsverkefni nú þegar rof-
ar til í efnahagslífi þjóðarinnar.
Ein afleiðing atvinnuleysisins er
landflótti. Þúsundir íslendinga hafa
flutt búferlum til nágrannalandanna
þar sem lífskjör eru betri og öryggi
meira lyrir fjölskyldur þeirra. Ætti ís-
lenskt þjóðfélag að vera annað en
verstöð í norðanverðu Atlantshafi
verður það að standast samanburð við
nágrannalöndin. Því verður að leita
allra leiða til þess að tryggja að lífs-
kjör og félagslegt umhverfi hér jafnist
á við það sem best gerist annars stað-
ar.
Á sama tíma og þúsundir íslend-
inga em atvinnulausir er fiskur sendur
lítt eða óunninn úr landi í stað þess að
sinna fullvinnslu aflans, sem eykur
þjóðartekjur og fjölgar störfum. Sæ-
greifarnir eiga fiskinn. Löggjöf um
sameign þjóðarinnar á auðlindum
hafsins virðist marklaus. Þeir versla
með kvóta, veiða fisk og ráðstafa rétt
eins og þeir eigi fiskinn. Síðan erfa
ættingjamir - sægreifar framtfðarinnar
- réttinn til að veiða á Islandsmiðum.
Fyrir nokkrum árum afnámu
stjómvöld með einu pennastriki hús-
næðiskerfi sem komið hafði verið á
fót af samtökum á vinnumarkaði með
stuðningi lífeyrissjóðanna í landinu.
Við tók markaðskerfi húsbréfanna.
Um leið er sífellt þrengt að hinu fé-
lagslega húsnæðiskerfi þannig að ungt
fólk með lágar og millitekjur á hvergi
höfði sínu að halla í húsnæðismálum.
Velferðarkerfið er mikilvægasti
þáttur opinberrar þjónustu. Markmiðið
með því er að draga úr misvægi, sem
kann að vera vegna búsetu, efnahags,
heilsufars eða félagslegs bakgrunns.
Því er niðurskurður síðustu ára, eink-
um í heilbrigðiskerfinu og gjaldtaka
þar, hættuleg skref frá markmiðum
velferðarkerfisins. Velferðarkerfi er
umhyggja og jöfnuður í verki.
í harðri samkeppni í alþjóðavið-
skiptum skiptir góð verkmenntun höf-
uðmáli og gefur forskot í samkeppni.
Símenntun er forsenda góðrar al-
mennrar verkþekkingar. í kjarasamn-
ingum hefur verkalýðshreyfingin lagt
grunn að nauðsynlegri símenntun með
því að fá framgengt kröfum sínum um
fræðslusjóði. Ríkisvaldið hefur á hinn
bóginn sýnt skammarlegt tómlæti á
því sviði. Menntun ungmenna gerir
bóknámi hærra undir höfði en verk-
námi meðal annars með greiðari að-
gangi að námslánum. Þessu verður að
breyta og heíja verkmenntun til þeirr-
ar virðingar sem henni ber.
Öflug verkalýðshreyfing hefur ger-
breytt íslensku þjóðfélagi í átt til
mannúðar og samhjálpar. Að þessum
gildum er nú hart sótt af ríkisvaldi
með sérhyggjuna að leiðarljósi. Það
hefur því aldrei verið jafn brýnt og nú
að launafólk sé vakandi á verðinum,
svo það vakni ekki upp einn góðan
veðurdag í gerbreyttu þjóðfélagi
markaðs- og sérhyggju.
Ef aðför ríkisstjórnarinnar að
verkalýðshreyfingunni nær fram að
ganga stefnir ríkisstjómin gerð næstu
kjarasamninga og friði á vinnumark-
aði í uppnám. Fyrirsjáanleg átök á
vinnumarkaði munu því alfarið verða
á ábyrgð ríkissljómarinnar.
Atburðir dagsins
1615 Áttatíu manns fórust með
þrettán skipum í aftakaveðri á
Breiðafirði. 1700 Enska lárvið-
arskáldið John Dryden deyr.
1904 Tékkneska tónskáldið
Antonin Dvorak deyr. 1923
Fyrsta kröfugangan í Revkja-
vfk í tilefni af baráttudegi
verkalýðsins. 1941 Kvikmynd-
in Citizen Kane eftir Orson
Welles frumsýnd í New York.
1945 Jósef Göbbels áróðurs-
málaráðherra Hitlers fremur
sjálfsmorð ásamt ciginkonu
sinni, Aður höfðu þau drepið
Afmælisbörn dagsins
Jónas Jónsson 1885, stjórn-
málamaður. Glenn Ford 1916,
amerískur leikari. Joseph Hcll-
er 1929, bandarískur rithölund-
ur, kunnastur fýrir Catch 22.
1. maí dagsins
I dag cr l. maí um land allt.
Siguröur T. Sigurðsson verkalýös-
leiötogi; upphaf ávarps á utifundi.
Annálsbrot dagsins
Það suniar rigndi maðki úr
lopti víða fyrir norðan land,
hel/.t ti! afdala. gerði mikinn
Lýðræði dagsins
í lýðræðissamfélagi eiga allir
rétt á sínum málsvörum, - líka
fíflin.
Chris Patten, breskur ráðherra.
Máisháttur dagsins
Boðsletta hefur hvassan hníf og
hungrað líf.
Orð dagsins
Þegar höihili hdlsinn hjó,
hcigtill augu þerröi,
iligjarh glotti, heimskur hló,
hra’sni krossmark geröi.
:ak dagsins
kynni að sýnast í fljótu bragði
að sóknin sé að renna úl í sand-
inn. Öldungis ckki. Piket lum-
aði á snotrn máti.