Alþýðublaðið - 15.10.1996, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 15.10.1996, Blaðsíða 5
ÞRIÐJUDAGUR 15. OKTÓBER 1996 ALÞÝÐUBLAÐK) 5 Elizabeth í Róm mánuði fyrir andlát sitt, mörkuð af langvarandi heilsu- leysi og ópíumneyslu. ásamt börnum sínum, en eiginkona hans var þá látin fyrir nokkrum árum. Fjölskyldan bjó í Wimpole stræti og þar helgaði Elizabeth sig skáldskapar- iðkun. Hún var ekki heilsuhraust, en alvarlegt heilsuleysi gerði ekki vart við sig fyrr en um þrítugsaldur þegar hún veiktist af lungnaberklum. Til að lina þjáningar var henni gefið ópíum sem hún varð upp frá því mjög háð. Læknar töldu að ef hún ætti að lifa veikindin af yrði hún að yfirgefa London. Hún hélt til Devon ásamt systrum sínum og Bro, eftirlætisbróð- ur sínum. Þegar Bro hugðist halda heim eftir stutta dvöl sendi Elizabeth föður sínum bréf og grátbað hann að leyfa Bro að dvelja hjá sér lengur. Faðirinn gaf samþykki sitt en sagði dóttur sinni að sér þætti rangt af henni að krefjast þessa. Elizabeth átti síðar eftir að óska þess heitt að hún hefði aldrei borið fram óskina. Hún var nú fárveik. Einkalæknir sinnti henni samviskusamlega en veiktist síðan sjálfur heiftarlega. Með- an hann var rúmfastur harðneitaði El- izabeth að leyfa öðrum læknum að sinna sér. Læknir hennar reis því upp af sjúkrabeði sínu af skyldurækni einni saman til að huga að sjúklingi sínum. Afleiðingarnar urðu þær að veikindin tóku sig upp að nýju og hann lést skömmu síðar. Kona með jafn viðkvæmt eðli og Elizabeth gat ekki annað en kennt sér um. Hún þjáð- ist af sektarkennd og grét um nætur. Bróðir hennar, Sam lést á Jamaica úr gulu, og síðan drukknaði Bro, bróð- ir hennar. Elizabeth var frávita af sorg og iðrun. Hún hafði beðið föður sinn að leyfa Bro að dvelja hjá sér, faðir hennai' hafði verið því andvígur en lát- ið undan og Bro hafði látist meðan hann var í heimsókn hjá henni. Hún varð þess fullviss að yfir sér hvíldi bölvun og þeir sem hefðu við hana samskipti biðu skaða af. Heitasta ósk hennar var að fá að deyja. Elizabeth sneri heim til föðurhúsa. Henni fundust einu gleðistundimar í lífi sínu vera þær sem hún átti með föður sínum. Þegar hún var ein grét hún vegna einangrunar sinnar og framtíðar sem virtist ekki hafa upp á neitt að bjóða. Hún var stöðugt mátt- farin og lá fyrir mestan hluta sólar- hringsins. Ópíum var helsta náðarlyf hennar. Henni þótti það hressa, bæta og kæta. „Ópíum færir mér lrf og til- fmningu, svefn og ró,“ sagði hún. Ljóð eftir hana höfðu birst á prenti og vöktu mikla athygli. f bókmennta- heimi Lundúnaborgar gengu sögur um þessa heilsutæpu skáldkonu sem orti þunglyndisleg ljóð og sögð var jafn falleg og hún var gáfuð. Þessi smávaxna, svartklædda kona hafðist við í rökkvðu herbergi sem hún yfirgaf sjaldan. Gluggar voru vandlega lokaðir og eldur brann í aminum. Her- bergið var aldrei hreinsað nægilega og ryk og kóngulóarvefir söfnuðust alls staðar íyrir. Á veggjum vom myndir af Tennyson og Robert Browning, þeim skáldum sem hún hafði einna mestar mætur á. Ástir samlyndra skálda Robert Browning þótti eitt athyglis- verðasta ljóðskáld Breta um þessar mundir þótt hann ætti æði langt í land með að öðlast almenningshylli. Hann var þijátfu og þriggja ára þegar hann kynntist Elizabeth sem var sex ámm eldri en hann. Browning sendi henni aðdáendabréf sem hún svaraði og þar með hófust bréfaskriftir þeirra. Það liðu átján vikur frá fyrsta bréfi hans og þar til þau hittust, en þá höfðu þau samanlagt skrifað hvort öðm tuttugu og sjö bréf. Þessi bið stafaði eingöngu af tregðu Elizabethar, sem sagði síðar að hún hefði ekki viljað hitta hann vegna „blindrar andúðar minnar á ókunnugum". En bréfin milli þeirra höfðu orðið sífellt innilegri og henni hætti að þykja Robert Browning ókunnur maður. Þegar hún skrifaði honum bréfið þar sem hún bauð hon- um í heimsókn mnnu tárin niður kinn- ar henni af taugaæsingi. Fyrsti fundur þeirra stóð í klukkutíma og Robert Browning gekk af honum ástfanginn maður. Seinna fannst Elizabeth að hún hefði alltaf elskað Robert Browning, eða öllu heldur hugmyndina um hann. En þegar hún kvaddi hann vissi hún það eitt að hún vildi verða vinur hans. „Veistu að ég var hrædd við þig. Mér fannst eins og þú hefðir vald yfir mér sem þú ætlaðir þér að nota. Mér fannst eins og ég gæti ekki andað eða talað öðmvísi en þú hafðir ætlað mér. Mér fannst einhvem veginn að þú læs- ir hugsanir mínar eins og þú værir að lesa dagblað," skrifaði hún honum. Hann skrifaði henni og sagðist elska hana. Hún endursendi bréfið. Hann sendi henni annað bréf og bað hana að fyrirgefa ákafa sinn. Þau héldu áfram að hittast á heimili hennar og þess á milli skrifuðust þau á. Hann var ást- fanginn sem fyrr og tilfinningar henn- ar urðu æ heitari. „Eg á alltaf von á því að heyra eða sjá að þú sért leiður á mér,“ skrifaði hún. Hún hafði alltaf trúað því að enginn karlmaður sem 'hún virti gæti elskað sig. Hún myndi valda honum vonbrigðum og hann hverfa á braut. Elizabeth hélt sambandi sínu við Robert Browning vandlega leyndu fyrir föður sínum og heimsóknirnar áttu sér einungis stað þegar hann var ljarverandi. Þetta var í fyrsta sinn sem hún fór á bak við föður sín og hún var full samviskubits vegna þess. En faðir hennar hafði ætíð ráðskast með líf fjöl- skyldu sinnar og ætlaði bömum sínum ekki að Ufa sjálfstæðu lífi og Elizabeth þóttist viss um að hann myndi aldrei leggja blessun sína yfir samband þeirra Browning. Elizabeth Barrett hafði fundið manninn sem hún hafði ætíð leitað að. I Robert Browning sá hún kennara sinn, einstakling sem hún gat litið upp til. Hún fann í honum hetju. „Mér finnst ég jafnbundin þér og nokkur manneskja getur verið bundin annarri. Á þessari stundu ertu mér meira virði en allur heimurinn,“ skrif- aði hún honum. Hún hét því að ef hún lifði af veturinn þá myndi hún giftast honum. Þegar faðir hennar ákvað að fjöl- skyldan skyldi flytjast til Kent meðan verið væri að gera lagfæringar á húsi þeirra laumuðust elskendurnir inn I litla kirkju I nágrenninu og létu gefa sig saman. Síðan laumaðist Elizabeth heim. Viku síðar, þegar faðir hennar sat að kvöldverði, yfirgaf hún heimilið svo lítið bar á. Hún hélt til Parísar ásamt eiginmanni sínum og þaðan héldu þau til Ítalíu. Elizabeth mátti ekki til þess hugsa að lifa í ósátt við föður sinn. Hún skrifaði honum hjartnæmt bréf og bað um skilning hans og fyrirgefningu. Edward Barrett sá hvorki ástæðu til að skilja né fyrirgefa. Hin undirgefna dóttir hafði svikið hann. Hann svaraði henni með bréfi þar sem hann sagðist líta svo á að hún væri ekki lengur á lífi. Viðbrögð hans reyndust Elizabeth meira áfall en tvö fósturlát á fyrstu hjónabandsárunum. „Ég er hamingju- samari en ég bjóst nokkru sinni við að Edward Moulton Barrett. Ég mundi taka bros föður míns fram yfir bros barns míns, sagði Elizabeth um föður sinn var harðstjóri á heimiii og útskúfaði dóttur sinni eftir flótta hennar og Roberts Brown- ing. verða í þessum heimi og ef ég ætti að velja milli frekari munaðar myndi ég taka bros föður míns fram yfir bros bams mms,“ sagði hún. „Ef ég ætti að velja annað hvort þá yrði ég að velja það íyrmeíhda og ég myndi gera það.“ Andlit ungrar stúlku Hjónabandið færði Elizabeth mikla gleði og þótt hún náði aldrei fullkom- inni heilsu þá var hún betur á sig kom- in en oft áður. Hún eignaðist einkason sinn, Penini, fjörtíu og þriggja ára gömul, en eitthvað eimdi eftir af þeirri trú hennar að yfir sér hvíldi bölvun og hún fékkst vart til að halda baminu í ömtum sér af ótta við að skaða það. Á næstu árum fór hún nokkrum sinnum til Bretlands og heimsótti systkini sín á heimili föður þeirra með- an hann var fjarverandi. Feðginin hitt- ust því aldrei. Elizabeth lét sig enn dreyma um sættir og Robert skrifaði tengdaföður sínum bréf sem hjónin voru sannfærð um að mýkja myndi hinn harðlynda heimilisföður. Hvasst og afdráttarlaust bréf kom til baka ásamt bunka af óopnuum bréfum sem Elizabeth hafði skrifað föður sínum undanfarin ár. Elizabeth átti eftir að skrifa föður sínum fleiri bréf en faðir hennar lést án þess að hafa tekið hana I sátt. Elizabeth og Robert áttu saman sex- tán blessunarrík ár. Á hjónabandsáran- um komu út eftir skáldkonuna fræg- ustu ljóðabækur hennar Sonnets ffom the Portuguese, ástarljóð til eigin- mannsins, og Aurora Leigh, þar sem kom fram einlægur stuðningur við jafnréttisbaráttu kvenna. Ópíumneysla Elizabethar var helsta ágreiningsefni þeirra hjóna, en Robert gerði ítrekaðar en árangurslitlar til- raunir til að fá hana til að láta af henni. Þau deildu einnig um uppeldi sonarins sem Elizabeth ól upp Hkt og væri hann kynlaus vera meðan Robert vildi efla með honum karlmennsku. Annað Robert Browning. Hann var eitt frumlegasta skáld samtíðar sinnar og varð ástfanginn af Elizabeth eft- ir þeirra fyrsta fund. ágreiningsefni var Napóleon 3 sem El- ízabeth tilbað og leit á sem hina full- komnu hetja meðan Robert fyrirleit hann af öllu hjarta. Eitt helsta áhuga- mál Elizabethar á seinni áram, spírit- ismi, varð þeim einnig tilefni deilna en Robert taldi konu sína vera að flýja á vit blekkingar sem myndi skaða and- lega heilsu hennar. Enginn sem þekkti til Elizabethar átti von á því að þessi fíngerða, veiklu- lega kona sem borðaði eins og spör- fugl yrði langlíf. Hún lést fimmtíu og fimm ára að aldri eftir að hafa ofkælst. I veikindum hennar hjúkraði Robert henni af sömu alúð og ætíð. Einn dag þegar hann laut niður að henni opnaði hún augun, faðmaði hann og sagði: „Robert minn, minn heittelskaði". Hann spurði hvemig henni liði. „Ynd- islega," svaraði hún. Hann tók utan um hana: „Þá sá ég sjón sem hjarta mitt mun geyma þar til ég sé hana aftur og um alla eilífð - ást hennar á ntér eins og hún birtist mér allan þann tíma sem ég þekkti hana. Brosmilt, hamingjusamt andlit ungrar stúlku - og eftir nokkrar mínútur lést hún í örmum mínu, höfuð hennar við vanga minn.“ Robert Browning var staðfastlega þeirrar skoðunar að einungis væri hægt að elska ofurheitt einu sinni á ævinni. Hann lifði konu sína I tæp þijátíu ár og giftist ekki aftur. ■ í samræmí við ákvæði í nýrri vinnulöggjöf, óskar Verzlunarmannafélag Reykjavíkur eftir gerð viðræðuáætlunar við fyrirtæki sem ekki eru í samtökum atvinnurekenda. Forsvarsmenn þeirra fyrirtækja eru beðnir um að hafa samband við Kjaramáladeild VR fyrir 18. október nk. svo komist verði hjá því að vísa málinu til ríkissáttasemjara. Verzlunarmannafélag Reykjavíkur Húsi verslunarinnar Símí: 568 7100 í lögum nr, 75/1996 segir: "Atvinnurekendur eða samtök þeirra og stéttarfélög skulu gera áætlun um skipulag viðræðna um endurnýjun kjarasamnings.., Viðreeðuáeetlun skal gerð í síðasta lagi tíu vikum áður en gildandi kjarasamningur er laus."

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.