Vísir - 10.03.1976, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ititstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Augiýsingastjóri: Skúii G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar UG60 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Síðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
t lausasögu 40 kr. eintakið. Blaöaprent hf.
í RÉTTU HLUTFALLI VIÐ
SANNGIRNI OG EININGU
Það lýsir einkar vel hroka bresku rikisstjórnar-
innar, þegar Roy Hattersley segir, að styrkur breta
liggi i sanngirni þeirra. Meðan þetta sjónarmið
ræður rikjum, er tæplega von á friðsamlegri lausn
þessarar deilu. Islendingar geta sannarlega ekki
litið á flotaihlutun breta sem neina sanngirni.
Þessi ummæli breska aðstoðarutanrikisráðherr-
ans gera hann hálfu broslegri en fyrr. Visir lýsti þvi
áliti eftir samningafundina i október, að rikisstjórn-
in ætti ekki að taka i mál að ræða við bresku stjórn-
ina, ef Hattersley ætti að vera oddamaður af hennar
hálfu i viðræðunum. Engum vafa er undirorpið, að
frá þvi skilyrði geta íslendingar ekki hvikað.
Greinar Geirs Hallgrimssonar og Hattersleys i
Washington Post siðastliðinn mánudag varpa á
ýmsan hátt skýru ljósi á það regindjúp, sem skilur
islendinga og breta að i þessum efnum. En þær sýna
einnig, hversu einangruð breska verkamanna-
flokksstjórnin er i málinu.
Breska stjórnin böðlast um með flota sinn á mið-
unum hér við land, þrátt fyrir samdóma álit
breskra og islenskra fiskifræðinga um nauðsyn á
verulegum samdrætti i veiðunum. íslendingar eru
beittir hervaldi á sama tima og bretar sjálfir standa
að tillögum um 200 sjómilna efnahagslögsögu og
krefjast einkaréttar til veiða gagnvart Efnahags-
bandalaginu innan 100 sjómilna marka.
Öll samningstilboð bresku stjórnarinnar hafa
verið byggð á þessum öfugsnúnu hugmyndum. Ef
styrkleiki þeirra felst i raun réttri i sanngirni, eins
og Hattersley segir, þá er hann sannast sagna ekki
mikill.
Geir Hallgrimsson bendir réttilega á i grein sinni,
að það'hafi verið viðsfjarri allri skynsemi að láta
sér detta i hug samningaviðræður á grundvelli hug-
mynda bresku stjórnarinnar um 85 þúsund lesta
heildarafla á ári. Forsætisráðherra minnir enn-
fremur i grein sinni á, að islendingar hafi þrátt fyrir
þann þvergirðingshátt, sem fram kom i þessu til-
boði breta, opnað möguleika á bráðabirgðasam-
komulagi til þriggja mánaða. Þessari sáttaviðleitni
islendinga hafi breska stjórnin hins vegar svarað
innan tveggja daga með þvi, að hefja á ný flota-
ihlutun innan islenskrar lögsögu.
Það er einnig rétt, sem Geir Hallgrimsson bendir
á, að aðgerðir breta geta leitt til ómetanlegs tjóns
fyrir Atlantshafsbandalagið og framtiðaráhrif þess
á þessu mjög mikilvæga svæði. Islendingar láta
breta að sjálfsögðu ekki skjóta sér út úr samstarfi
vestrænna rikja átakalaust. En bretar hafa ekki
einvörðungu ögrað islendingum heldur og Atlants-
hafsbandalaginu meir en góðu hófi gegnir.
En þegar litið er á afstöðu Hattersleys i þessu
máli, verður að hafa i huga, að hann er að brjótast
um i verkamannaflokknum. Aðgerðir hans i land-
helgismálinu mótast þvi að öllum likindum með
hliðsjón af stöðunni i innanflokksrefskákinni, ekki
siður en stöðu breta út á við.
Þvi er ekki að leyna, að hér hefur einnig örlað á
þvi, að stjórnmálamenn freistist til að nota land-
helgismálið á taflborði innanlandsstjórnmálanna.
Þannig geta t.d. umræður um fésýslu eins stjórn-
málaflokks haft áhrif á afstöðu hans i landhelg-
ismálinu. Þjóðin þarf að standa vel á verði gegn
slikum tilhneigingum. Rétt eins og styrkur breta er
i réttu hlutfalli við sanngirni þeirra felst okkar
styrkur i einingu. Islenskir stjórnmálamenn eiga að
vita, hvað til þeirrar friðar heyrir i þeim efnum.

IVIiðvikudagur 10. marz 1976 vism
Umsjón:
Guðmundur Pétursson
J
Teng Ilsiao-ping, aðstoðarforsætisráðherra: Veggspjöldin kalla hann „vegalagningarmann auð-
vaidsins”. Fjölmiðlarnir telja hann óforbetranlegan endurskoðunarsinna. Glæpur hans er að vera
smáborgaralegur lýðveldissinni, sem lent hefur á eftir á stjórnmálaþróuninni.
Hreinsunareldur-
inn brennur enn
jTeng Hsiao-ping
Hinir róttæku voru
furðu snarir i snúning-
um við að hrinda af
stað áróðursherferð-
inni gegn Teng Hsi-
ao-ping, aöstoðarfor-
sætisráðherra, sem
þeir hafa stimplað
„vegalagningarmann
kapitalismans”.
A tæpum fimm vik-
um hefur oröaiag áróð
ursöldunnar breyst úr
vægri gagnrýni eins
og „hægri tilhneiging-
ar” yfir i slagorð á
veggspjöldum, sem
æpa framan I vegfar-
endur: „Niður með
Teng Ilsiao-ping!"
Or stúdentahverf-
unum i Peking og
Shanghai hafa þessi
veggspjöld breiðst út i
skólana og á vinnu-
staðina um land allt.
A kinverska visu
verður þetta að kallast
leifturárás. Jafnvel á
dögum menningar-
byltingarinnar, þegar
rauðu varðliðarnir óðu
uppi, tók það nokkra
mánuði fyrir þá að
safna kjarki til þess að
nafngreina Liu
Shao-chi sem skot-
mark sitt.
Fréttaskýrendur i
Peking sjá ýmsar á-
stæöur fyrir þvi, aö
herferðin gegn Teng
hefur verið með þess-
um leifturhraöa.
Ot á við heitir það,
að Mao Tse-tung, for-
maður, hafi sjálfur
hrundið henni af stað,
og siðan hafi mið-
stjórnin tekið við og
haldið henni áfram.
En aðaldriffjöður
þessarar gagnrýnis-
öldu er fámennur hóp-
ur áhrifamanna, sem
kallaöur er „hinir rót-
tæku”.
Þar sem áhrifasvið
þeirra er þröngt, urðu
þeir að taka Teng með
áhlaupi. Þeir hófust
strax handa með
samræmdum aðgerð-
um, þar sem þeir
virkjuðu fjölmiðla og
stærstu háskólana, en
innan stúdentafélag-
anna hafa hinir ró-
tæku alltaf átt hvað
sterkastan hljóm-
grunn.
Um siðustu helgi
staðfestu opinberir
embættismenn i sam-
tölum við erlenda
sendifulltrúa, sem
veggspjöldin hefðu
raunar sagt dagana á
undan. Neftiilega, að
Teng væri „vegalagn-
ingarmaðurinn”, sem
lægi undir gagnrýn-
inni.
Náðarhöggið hefur
ekki ennþá verið veitt.
En það væri að nafn-
greina aðstoðarfor-
sætisráðherrann i
Dagblaði alþýðunnar.
Á meðan svo hefúr
ekki verið gert telja
hinir erlendu áhorf-
endur i Peking, að
Teng eigi enn mögu-
leika á því að rétta úr
kútnum.
önnur sýnileg
ástæða til þess flýtis,
sem hefur verið á þvi
að niða skóinn af
Teng, blasir viö. Fyrir
aðeins sex vikum var
Teng einn valdamesti
áhrifamaður i Kina og
i almenningsálitinu
bókaður arftaki Chou
En-lais, sem þá lá fyr-
ir dauðanum.
En þegar stundin
rann upp, var það Hua
Kuo-feng, öryggis-
málaráðherra, sem
skipaður var i for-
sæt isráðherraem bæ tt-
ið. — 011 gagnrýni sið-
ustu vikna á Teng
hljómar eins og af-
sökun og útskýring
fyrir almenning á þvi,
hversvegna Teng var
sniðgenginn.
Fyrir utan Teng
hafa fáir dregist inn i
þessa ofsóknarher-
ferð. Þó hefur
menntam álaráðhe rr-
ann, Chou Jung-hsin,
Liu Ping, háskólarekt-
or og nokkrir sveita-
stjórnarmenn ekki
farið varhluta af
henni.
Þessar ofsóknir
hafa blásið nýju lifi i
glæður hreinsunar-
eldsins, sem rauðu
varðliðarnir kveiktu á
dögum menningar-
byltingarinnar. —
Teng og hundruð ann-
arra embættismanna
voru ofsóttir af rauðu
varðliðunum þá, og
fengu ekki uppreisn
æru fyrr en þeir höfðu
„játaö syndir sinar”.
, Fjölmiðlarnir hafa
allra mildilegast getið
þess innan um alla
gagnrýnina, að i aug-
um flokksins hafi
flestir hinna endur-
hæfðu bætt ráð sitt og
ratað aftur inn i
lambahjörð Maos for-
manns.
Eðlilega hefur
vaknað hjá mönnum
kviði fyrir þvi, að upp
úr þessum ofsóknum
skapist sami glund-
roðinn og varð i kjöl-
fari menningarbylt-
ingarinnar. Opinberir
embættismenn hafa
þó lagt sig fram við að
eyða þessum bifum
útlendra gesta sinna.
Margt þykir benda
til þess, að ráðamönn-
um takist að halda
þessum uppvakningi i
böndum. í fyrsta lagi
hefur ekki eins og þeg-
ar rauðu varðliðarnir
höfðu sig mest i
frammi, verið mynd-
aðir flokkar ung-
menna til þess að fara
um jarðir og breiða út
áróðurinn. 1 öðru lagi
hefur kvisast, að áróð-
urinn hafi ekki fengið
tiltakanlega miklar
undirtektir úti á
landsbyggðinni. 1
þriðja lagi er orðalag
gagnrýninnar ekki
eins hatrammt eins og
til dæmis, þegar Liu
Shao-chi var kross-
festur sem „föður-
landssvikari” á vegg- (f
spjöldum.
„Glæpirnir”, sem
Teng er sakaður um
að hafa drýgt, eru
fyrst og fremst þeir,
að hann sé smáborg-
aralegur lýðveldis-
sinni, sem lent hafi á
eftir stjórnmálaþró-
uninni, sem stefni ((
Kína til ómengaðs
kommúnisma. — Skil-
inn hefur verið eftir
opin smuga fyrir
ýmsa sökunauta hans
að sleppa út um, ef
þeir bara vilji létta af
samviskunni og játa
mistök sin. Þannig
hafa jafnvel ofsóknar-
mennirnir vakið at-
hygli á einum máls- ((
hætti Maos formanns,
sem gengur út á ,,að
lækna veikina til að
bjarga sjúklingnum”,
og nefnt um leið, að
þeir hægrisinnar, sem ((
sjái i einlægni að sér,
séu velkomnir aftur i
söfnuðinn. — En það
er ekki að sjá eöa
heyra, að þessi synda-
kvittunarmöguleiki ((
taki til Tengs, þvi af
fjölmiðlunum er helst
að heyra, að hann sé
óforbetranlegur end-
urskoöunarsinni.