Vísir - 20.04.1977, Síða 10

10
Mi&vikudagur 20. apríl 1977 VISIR
VÍSIR
C'tgeíandi: Rcykjuprent hí
Kramkv ænulastjóri: I)avlö Guömundsson
Kitstjórar: l»orstclnn Pálsson ábm.
ólafur Kagnarsson
Kitstjórnarfulltrúi: Bragi GuOmundsson. Fréttastjóri crlendra frétta : GuOmundur Pétursson. Um-
sjón mcO hclgarblaöi: Arni Þórarinsson. BlaOamenn: Edda Andrésdóttir, Einar K. Guöfinnsson,
Elías Snæland Jónsson, Finnbogi Hermannsson, Guöjón Arngrimsson. Kjartan L. Pálsson, öli
Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guövinsson. Iþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson.
Akureyrarritstjórn: Anders Hansen. Ctlitsteiknun. Jón óskar Hafsteinsson og Magnús ölafsson.
Ljósmyndir: Jens Alexandersson, Loftur Asgeirsson.
Sölustjóri: Páll Stefánsson. Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurösson. Drcifingarstjóri: Siguröur
R. Pétursson.
Auglýsingar: SiOumúla 8. Simar 11660, 86611. Askriftargjald kr. 1100 á mánuöi innanlands.
Afgreiösla: Hverfisgata 44. Slmi 86611. Verö I lausasölu kr. 60 eintakiö.
Kitstjórn: SiOumúla 14. Sfmi 86611, 7 Ifnur. Prcntun: HlaOaprent hf.
Að snúa við blaðinu
Að undanförnu hafa augu manna smám saman
verið að opnast fyrir því að varasamt geti verið að
halda áfram á þeirri braut rikisumsvifa, sem gengin
hefur verið mörg undanfarin ár. Fram hafa komið
athyglisverðar hugmyndir um viðnám gegn þessari
framvindu mála og f jármálaráðherra hefur meira að
segja skipað nefnd í því skyni að snúa blaðinu við.
Augljóst er, að alÞsterk undiralda í þjóðfélaginu
hefur komið þessari hreyfingu af stað. Að vísu eru
ýmsar aðrar þjóðir verr á vegi staddar i þessum
efnumén við og á það munu postular ríkisumsvif-
anna benda. En það breytir ekki þeirri staðreynd, að
umskipti i þessum efnum eru óhjákvæmileg, ef ekki á
illa að fara. Þessi nýja pólitíska undiralda er því
jákvæð að flestu leyti.
Markmiðið með takmörkun rikisumsvifa er í raun
og veru tvenns konar. I fyrsta lagi er hér um að ræða
spurninguna um frelsi hins almenna borgara að ráða
sem mestu um sín eigin málefni. Markmiðið er að
tryggja borgurunum sem mest sjálfstæði og efla
frjálsa atvinnustarfsemi. Þetta er grundvallaratriði
varðandi dreifingu valdsins í þjóðfélaginu.
i annan stað vilja menn draga úr opinberum
umsvifum af hagkvæmnisástæðum. Það er alkunn
staðreynd/ aðhinn frjálsi atvinnumarkaður nær meiri
hagkvæmni í rekstri og framleiðslu en opinberir
aðilar. Það er þvi þjóðhagslega hagkvæmt að draga
sem mest má verða þjónustu- og framleiðslustarf-
semi út úr opinbera kerfinu.
Stjórnmálamenn úr öllum f lokkum hafa tekið þátt í
útþenslu ríkiskerfisins. Það hefur reynst ýmsum
happadrjúgt til þess að fá pólitískt fulltingi að láta
undan þrýstingi ýmiskonar minnihlutahópa. Það er
fyrst þegar undanlátssemin hefur öll verið tekin
saman við uppgjör á ríkisreikningi hverju sinni að
menn sjá hvert .1 raun og veru stefnir, enda hafa
stjórnmálamenn ekki vanið sig á miklar umræður um
ríkisreikninginn, þegar hann hefur verið birtur.
Sannleikurinn er sá að jafnvel gildustu talsmenn
einkaframtaksins í þingsölum og sveitarstjórnum
hafa i raun og veru verið athafnasömustu ríkis-
umsvifamennirnir. Þetta sýnist vera þversögn en
staðreynd er, að einmitt þessir stjórnmálamenn
ganga jafnvel harðar fram í því en aðrir að notfæra
sér ríkissjóð og sveitarsjóði til þess að uppfylla
loforðalistann gagnvart öllum litlu minnihluta-
hópunum.
Þegar undiröldur rísa meðal borgaranna eru oft á
tiðum skipaðar opinberar nefndir í því skyni að koma
hinni pólistisku skútu á kyrrari sjó. Sá galli er hins
vegar á þessari gjöf Njarðar, að nefndir af þessu tagi
eru ævinlega seinvirkar og veruleg tilhneiging er til að
stinga hugmyndum þeirra í einhverra skúffuna i
ráðuneytinu til ævarandi geymslu.
En þetta er sem betur fer ekki einhlit regla. Þess er
þvi að vænta að nefnd sú, sem f jármálaráðherra skip-
aði nýlega i þvi skyni að setja fram hugmyndir um
takmörkun ríkisumsvifa, verði annað og meira en
nafnið tómt. I þessu tilviki verða vandamálin ekki
leyst með því einu saman að skipa nefnd. Orð eru að
vísu til alls fyrst, en framkvæmdirnar eru það sem
máli skiptir.
Þessi ákvörðun fjármálaráðherra markar á hinn
bóginn veruleg þáttaskil. Og ef ráðherranum er í raun
og veru full alvara með nefndarskipaninni getur starf
hennar leitttil mjög jákvæðra umskipta. Þetta eru því
lofsverð viðbrögð. Störfum þessarar nefndar verður
örugglega veitt athygli því að þau snúast að verulegu
leyti um grundvallaratriði, sem menn hafa of lengi
lokað augunum fyrir.
Myndin er af Astu Jóhannesdóttur og Aöalsteini Bergdal I
dansinum.
Það var nýjabrum að
lýsa konu, sem vildi
fá vilja sínum fram-
gengt. — Og er enn
........ y1 .
LEIKFÉLAG AKUR-
EYRAR:
Afbragð annarra
kvenna
eftir Carlo Goldoni
Leikstjóri: Kristin
Olsoni
í tilefni 60 ára afmælis síns
efnir Leikfélag Akureyrar til
sýninga á Itölskum gamanleik
eftlr Carlo Goldoni. Hann nefn-
ist „Afbragö annarra kvenna” I
Islenskri þýöingu og er frá árinu
1743.
Goldoni var höfuöskáld ítala
á sinni tlö. Hann fæddist I Fen-
eyjum áriö 1707, lést I Parls
1793. Hann haföi próf I lögum frá
háskólanum I Padua og starfaöi
um skeiö sem lögfræöingur á-
samt þvl aö skrifa leikrit. Meg-
inverk hans um ævina var þó aö
skrifa leikrit og liggur mikill
fjöldi þeirra eftir hann, sem
sum hver eru sýnd enn I dag
viös vegar um veröldina. Eitt
þessara verka er „Afbragö ann-
arra kvenna”.
„Comedia dell’arte” var sú
hefö nefnd sem rikt haföi I It-
ölskum leikhúsum frá þvi um
1500 og fram á daga Goldonis.
Einkenni þessarar heföar voru
meöal annarra þau, aö leikarar
báru ætiö grimur, þeir höföu
engan texta til aö flytja heldur
léku þeir eins og andinn blés
þeim i brjóst hverju sinni, og
sömu persónurnar komu fyrir I
hverju leikritinu á fætur ööru.
Til dæmis er trúöurinn
Arleccino I „Afbragö annarra
kvenna” ein sllk aö minnsta
kosti aö nafninu til.
begar kemur fram á átjándu
öld er hefö þéssi nánast geld og
stöönuö og gamanleikir I hennar
anda litiö annaö en farsar.
Goldoni setur sér þaö verkefni
aö vekja gleöi- og gamanleiki til
nýs lífs og brjóta niöur þessa
gömlu hefö. I þvi skyni vildi
hann nota atvik og manneskjur
úr raunverulegu lífi leggja niöur
grímur, gæöa leikritin siöferöi-
legum boöskap og nota fyrir-
fram skrifaöan texta. Eitt af
fyrstu verkunum, sem eiga aö
þjóna þessu markmiöi er „Af-
bragö annarra kvenna”.
„Afbragö annarra kvenna”
fjaílar um vinnukonu, Rosauru,
sem hefur veriö svikin I ástum
og reynir aö ná fram hefndum. 1
þeim tilgangi flytur hún á
heimili fyrrum ástmanns slns,
Florindos, sem er rétt ókominn
heim frá námi viö háskólann I
Padúa. Hún nær trúnaöi og ööl-
ast viröingu alls heimilisfólks-
ins og getur meö klækjum og
hugvitssemi fengiö Florindi til
aö standa viö hjúskaparheit sitt.
Til aö ná markmiöi sinu læst
hún ætla aö kvænast hús-
bóndanum, fööur Florindos,
Dottore segist elska Arleccino
þjón Dottores og vilja kvænast
Brigella öörum þjóni Dottores,
elur á spilafikn Ottavios, sonar
Dottores, kyndir undir hégóma-
girnd Beatrice, konu Ottavios,
mælir látalæti upp I Diönu, dótt-
ur Dottores og gerir vonbiöil
hennar, Momolo ástfanginn I
sér. Þegar öllum er ljóst, hvaö
fyrir Rosauru vakir, áfellist
hana enginn, heldur kemur öll-
um ásamt um aö hún sé „af-
bragö annarra kvenna”. 1 lokin
vill hún ganga skrefi lengra en
^ v >
Guðmundur Heiðar
Frímannsson á
Akureyri skrifar um
sýningu Leikfélags
Akureyrar á „Afbragð
annarra kvenna"
eftir Goldoni, sem
sýnt er í tilefni 60 ára
afmœlis félagsins
að „tileinka sér eöli hvers og
eins” óg segja heimilisfólkinu
sannleikann um þaö sjálft. Á
þvl lýkur leikritinu.
Fyrir tveim öldum slöan var
töluvert nýjabrum aö því aö
lýsa I leikriti konu, sem var
staðráöin I aö fá vilja slnum
framgengt, trúöi þvl, aö hún
heföi rétt til aö velja sér maka
og lét ekkibeygja sig. Ogerenn.
En þaö olli töluveröu f jaörafoki
meöal samtiöarmanna Goldon-
is. En þetta er ekki hiö eina,
sem markvert má telja um leik-
inn. Þar er einnig skopast aö
viöteknum skoöunum, eins og
þegar Ottavio trúir þvl aö hann
komist I efstu þrep viröingar-
stiga mannfélagsins, ef honum
einungis áskotnist nægilega
mikiö fé. betta er haganlega
geröur gamanleikur, sem er ögn
dýpri en hreinn farsi, en mikiö
afrek I leikbókmenntum telst
hann ekki vera. Ef menn vilja,
aö LA heföi sýnt hvaö raunveru-
lega I því býr á afmælissýning-
unni, meö þvl aö færast mikiö I
fang, þá heföi sýning á borö viö
„Sölumaöur deyr” eflaust veriö
heppilegri sem afmælissýning.
Sýning LA á „Afbragö ann-
arra kvenna” er prýöileg og
stendur fyllilega fyrir sínu, en
gallalaus er hún ekki. Hún er aö
vísu aldreileiöinleg sem er mik-
ill kostur. En hún er heldur ekki
eins skemmtileg og kostur er á.
Megin ástæöan til þess er sú, aö
leikurunum fipast hvaö eftir
annaö aö segja fram textann.
Stundum jafnvel svo, aö fær á á-
horfendur. Viö þetta tapast all-
ur hraöi og sá stígandi sem
nauösynlegur er til að flutning-
ur á gamanleik takist verulega
vel.
Þrátt fyrir þennan ágalla
skiluðu leikararnir hlutverkum
sínum yfirleitt nokkuð vel. Þaö
ber fyrsta aö nefna Sögu Jóns-
dóttur, sem lék þjónustustúlk-
una Rosauru. Henni tókst meö
hreyfingum slnum og látæöi öllu
aö gæöa persónuna yndisþokka
og einbeitni sem nægöi til aö
gera atburöarás leiksins senni
lega. Þórir Steingrlmsson lék
elskhuga Rosauru, Florindo, og
komst vel frá þvl. Jóhann Og-
mundsson lék heimilisfööurinn
Dottore, og geröi þaö af rögg-
semi og festu. Sigurveig Jóns-
dóttir lék Beatrice og geröi þaö
kunnáttusamlega, en þaö verö-
ur vart sagt um Heimi Ingi-
marsson, sem lék Ottavio, eig-
inmann Beatrice. Honum fatað-
ist of oft. Þaö vantaöi ögn meiri
nákvæmni I leik Gests E. Jón-
assonar til aö Lelio yröi mein-
fyndinn, eins og tilefni er til I
leikritinu. Því var ekki til aö
dreifa um Aöalstein Bergdal I
hlutverki Arleccinos. Honum
tókst ágæta vel aö laöa fram
þaö, sem skoplegt er, 1 hinum
matlystuga þjóni. Þau Arni Val-
ur Viggósson, Aslaug Ásgeirs-
dóttir, Guömundur Rúnar Heiö-
arsson skiluöu hlutverkum sín-
um yfirleitt smekkvlslega.
Leiksviösmynd er góö og stll-
hrein umgjörö um sýninguna,
þótt deila megi um, hvort áferö
baksviös brjóti aö einhverju
marki I bág viö þaö, sem stend-
ur á framsviöi. Búningar voru
mikiö augnayndi. Þýöing leik-
ritsins hefur tekist vel, er lipur-
leg og fer vel I munni. Leikstjóri
þessa verks er Kristín Olsoni og
hefur hún unnið verk sitt af
vandvirkni og nákvæmni. Nægir
aö benda á lokaatriðið, sem er
áhersla á orö Rosauru, þegar
hún segir hug sinn allan viö
heimilisfólk Dottores, og dans
Aöalsteins Bergdals og Astu Jó-
hannesdóttur en bæöi þessi atr-
iöi draga efni leiksins skýrar
fram.
Þótt þessi sýning teljist vart
stórátak af hálfu Leikfélags Ak-
ureyrar og auki ekki miklu viö
hróöur þess, er ástæöa til þess
aö hvetja fólk til aö sækja hana.
Ef þaö tekst aö laga framsögn á
texta geta leikhúsgestir átt von
á vandaðri og góöri kvöld-
skemmtun.