Tíminn - 10.08.1968, Blaðsíða 8

8
TIMINN
LAUGARDAGUR 10. ágúst 1968.
Nixon og Agnew
&
SÝNINGIN MIKLA í Miami
Beach í Flórída er nú yfirstað-
itj. Eins og flestir höfðu búizt
við, var Richard M. Nixon Jcjör-
inn forsetaframbjóðandi Repú-
blikanaflokksins (GOP) við for-
setakosningarnar £ Bandaríkj-
unum, sem fram fara í nóvem-
ber næst komandi.- Hann valdi
sér síðan stsm varaforsetafram-
bjóðanda tiltölulega óþekktan
mann, Spiro Agnew, ríkisstjóra
í Maryland, en hann telst nokk-
uð frjálslyndur en þó ekki um
of að dómi íhaldssamr.a Suður-
rakjamanna.
Eftir margra mánaða baráttu
ýmissa manna og gífurleg fjár-
útlát varð þannig fyrir valinu
einn þeirra framámanna flokks-
ins, sem almenningur hefur
minnstan áhuga á, og sem um-
heimurinn vantreystir af heil-
um huga. Jafnframt var kjör-
inn sá maðurinn, sem sennileg-
astur er til að sameina and-
stæðingana, Demókrataflokkinn,
í forsetakosmngunum.
Flokksþing GOP hófst á
mánudaginn og stóð fram á
fimmtudag eu þá var varafor-
setaframbjóðandinn kjörinn og
þá flutti Richard Nixon fyrstu
ræðu sína sem forsetaframbjóð-
andi GOP 1968.
Richard Nixon, frambjóðandi Repúblikana við forsetakosningarnar i Bandaríkjunum í nóvember n. k.
FYRRI HLUTI ÞINGSINS fór
meðal annars 1 samþykkt stefnu
skrár flokksins. Eins og kunn-
ugt er, hefur GOP ávallt verið
hinn raunverulegi íhaldsflokk-
ur Bandaríkjanna, þótt viss öfl
innan Demókrataflokksins séu
jafn íhaldssöm íhaldssemin hef
ur aftur á móti oft ráðið stefnu
flokksins, en sjaldan eins ræki-
lega og í stefnuskrá þeirri, sem
samþykkt var á flokksþinginu
1964, þegar Barry Goldwater
frá Arizona var kjörinn forseta-
efni flokksins Stefnuskrá sú,
sem nú var samþykkt, er mun
frjálslyndari, þótt vissulega sé
íhaldssemin víða áhrifarík.
Það er til dæmis eftirtektar-
vert, að GOP hefur loks komizt
að því, að til er fátækt í Banda-
ríkjunum, og að sambands-
stjórninni í Washington beri
skylda til að gera eitthvað til
útrýmingar htnni. Jafnframt er
í stefnuskránni bent á vand-
kvæði þjóðarbrota, svo sem
blökkumanna. bandarískra ríkis-
borgara af mexíkönskum upp-
runa og Indíána.
Þá er í steínuskránni tekið á
tveimur helztu vandamálum
bandarísks þjóðfélags í dag:
kynþáttavandamálinu og vanda-
málum stórborganna, en þó á
fremur íhaldssaman hátt. Eins
er tekin upp nokkuð skynsam-
legri stefna i Víetnammálinu en
t. d. Nixon hafði áffur gerzt
talsmaður fyrir og er stefnt
þar að samningalausn deilunnar
og brottflutningi bandarísks
herliðs í áföngum.
ÞÓTT STEFNUSKRÁ stjórn-
málaflokkanna í forsetakosning-
unum skipti mun minna máli
en frambjóðendurnir, er þó
þessi stefnuskrá þýðingarmikil
að því leyti, að um hana varð
algert samkomijlag, og Nelson
Rockefeller, ríkisstjóri New
York-ríkis og leiðtogi frjáls-
lyndra Repúoiikana, lýsti yfir
ánægju sinm með hana. Hún
gaeti því hugsanlega virkað til
sameiningar, andstætt því, sem
varð 1964. begar stefnuskráin
— og frambjóðandinn — sundr-
aði GOP með þeim afleiðingum,
sem þekktar eru.
Má segja, að stefna GOP sé
nú mun nær miðju milli hægri
og vinstri en oftast áður -- en ■
þar er einmitt veruiegur hluti
kjósendanna.
„GREATEST COMEBACK
SINCE LAZARUS" — þessi
fyrirsögn birtist nýlega í stór-
blaði, og var þar átt við Ric-
hard Nixon. Og „afturkoma"
hans eftir „pólitískan dauða“,
að flestra áliti, er líka furðu-
saga.
Richard Milhous Nixon fædd-
ist 9. janúar 1913 í Kaliforníu,
sonur fátækra hjóna Sjúkdóm-
ar þjáðu fjölskylduna, faðirinn
hafði magasár og tveir bræðra
hans dóu í æsku.
Hann komst þó til mennta og
tók lögfræðipróf. Að herþjón-
ustu í síðari heimsstyrjöldinni
lokinni hóf hann, sem svar við
auglýsingu, þátt í fyrstu póli-
tísku baráttu sinni; hann bauð
sig fram til þings árið 1946.
Hann barðist af mikilli hörku
og sigraði.
Fjórum árum síðar leitaði
hann eftir kjöri til öldunga-
deildarinnar og beitti í kosn-
ingabaráttunni þvílíkum komm-
únistaásökunum gegn frjáls-
lyndum frambjóðanda demo-
krata, að allt frá þeim degi hef-
ur hann verið hataður af frjáls-
lyndum öflum í Bandaríkjun-
um. Þessi forsaga hans, ásamt
þátttöku hans í Alger Hiss-mál-
inu, á ekki hvað minnstan þátt
í því vantrausti, er ráðamenn
og almenningur utan Bandaríkj-
anna hefur á Nixon, hann er tal
inn af mörgum óheiðarlegur
baráttumaður. er einskis svífst.
NIXON var varaforseti
Dwight Eisenhowers frá 1952
til 1960, og þegar Eisenhower
hætti eftir tvö kjörtímabil. út-
nefndi flokkurinn Nixon sem
forsetaefni með aðeins 10 mót-
atkvæðum á flokksbinginu.
Sem kunnugt er. tapaðí hann
forsetakosningunum þá, gegn
John F Kennedy, með mjög
litlum mun.
En Nixon ætlaði sér ekki að
hætta þátttöku í stjórnmálum,
þótt andstæðingar hans, innan
flokksins sem utan, bentu ákaft
á’, að hann hefði í raUn ekki
unnið kosningar upp á eigin
spýtur síðan 1950. Hann ákvað
því að sýna fólki, að hann gæti
unnið kosningar og bauð sig
fram í embætti ríkisstjóra í
Kaliforníu gegn Pat Brown.
Öllum til mikillar furðu tapaði
Nixon þessum kosningum, og
hann hélt sinn fræga blaða-
mannafund, bar sem hann veitt-
Spiro Angew, varforsetaframbjóð
andi Repúblikana — hinn lítt
þekkti ríkisstjórl frá Maryland.
ist að blaðamönnum og sagði
þetta sinn síðasta blaðamanna-
fund.
NIXON VAR að flestra áliti
búinn í stjórnmálum eftir þessa
hörmulegu útreið, og hann
flutti frá Kaliforníu til New
York-borgar, ug gerðist þar lög-
fræðingur og varð í fyrsta sinn
á ævinni ríkur maður.
Árið 1964 studdi Nixon fram
bjóðanda GOP Barry Gold-
water og þegar Goldwater tap-
aði illilega fyrir Johnson, fékk
Nixon aftur tækifæri til að
verða helzti eiðtogi flokksins.
sameiningartákn og sáttasem.i-
ari. Að þessu hefur hann síðan
unnið af miK.um dugnaði, og
það var honum launað í Miami
Beach aðfaranótt fimmtudags-
ins.
En útnefningin er aðeins
fyrsti áfanginn. Getur Nixon
sigrað í nóvember?
PÓLITÍSKUM SPÁMÖNNUM
hefur yfirleitt gengið illa þetta
árið í Bandaríkjunum, óvæntir
atburðir hafa gert hvern spá-
dóminn af öðrum markleysu
eina. Þeir eru því orðnir var-
kárir í dómum sínum. Aftur á
móti eru sumir helztu stjórn-
málafréttaritarar á því, að Nix-
on muni ekki sigra, enda yrði
það alls ekki heppilegt fyrir
Bandaríkin, eða önnur lönd, að
svo færi.
En til að skilja málið betur,
þarf að skoða pólitíska skipt-
ingu bandarískra kjósenda.
Skoðanakannanir hafa sýnt hvað
eftir annað, að um helmingur
þeirra telur sig vera Demo-
krata og um fjórðungur óháða,
en aðeins fjórðungur kjósenda
telur sig vera Republikana.
Þannig hefur þetta verið um
langan tíma, enda hefur Repu-
blikani aðeins setið í forseta-
stóli í átta ár síðustu 36 árin,
eða frá því 1932, að Roosevelt
tók við af H. Hoover.
Til þess að sigra í forseta-
kosningum verður Republikani
því að hljóta verulegt fylgi
bæði meðal óháðra og meðal
Demokrata.
ÞAR SEM FRAMBJÓÐEND-
UR Republikana vekja enga
sérstaka hrifningu að þessu
sinni, svo að vægt sé til orða
tekið, virðist einasta von þeirra,
að óánægjan með núverandi
valdhafa sé cægileg til þess að
veita Republikönum sigur. Það
fer þá auðvitað eftii því, hver
verður frambjoðandi Demo-
krataflokksins
Ef svo fer sem enn virðist
líklegast. að H Humphrey.
varaforseti, verði framboði.
er ekki óhugsanái að óánægj
an, sérstaklega vegna Víetnam-
stríðsins, komi fram í auknu
fylgi Nixons Það fer þó að
sjálfsögðu eftu afstöðu Nixons
til þess máls. og mun koma
fram eftir því sem líður á tóna
eiginlegu kosningabaráttu.
ÞAÐ VERÐUR FYRST eftir
flokksþing Demókrata í Chic-
ago undir mánaðarlokin, að
hægt verður að spá um úrslit
kosninganna af nokkru viti.
Kemur þar meðal annars til
spurningin um, hvað Mic
Carthy og stuðningsmenn hans
gera ef Humphrey verður kjör
inn frambjóðandi flokksins. Þeir
hafa látið falla orð um hugsan
legt framboð utan Demókrata-
flokksins, og yrðu þá fjórir
frambjóðendur í kjöri. Margir
telja þó, að ef eitthvað gæti
komið í veg fyrir slíkan klofn
ing, þá sé það framboð Nix
ons.
Einnig er óvitað, hversu
mikið fylgi George Wallace frá
Alabama kann að fá í nóvemb-
er. Allt verður því í óvissu a.
m. k. fram að næstu mánaðar
mótum.
VARAFORSETAFRAM
BJÓÐANDA sinn, hinn tiltölu-
lega unga ríkisstjóra í Mary
land, Spiro Agnew, mun Nixon
hafa valið til að reyna að ná
fylgi meðal irjálslyndra borg
arbúa og blökkumanna, en
Agnew tilheyrir frjálslyndari
armi flokksins og var fylgismað
ur Rockefellers. Aftur á móti
er Agnew. sem varð ríkisstjóri
árið 1966, ekki vel þekktur um
landið, en úr því getur hann
væntanlega bætt í kosningabar
áttunni. Hvort hann nægir aft
ur á móti til verulegrar fylgis
aukningar fyrir Nixon, er ann
að mál. Margir aðrir voru tald
ir líklegri frambjóðendur, en
ekki er ósenndegt að þeir, sem
mest gagn hefðu gert, hafi neit
að að taka við útnefningu. Á ég
þar einkum við Rockefeller.
John iUndsay i New York og
Ch.arles Percy frá Illinois. Jafn
framf munu Suðurrikjamean (
ebki hafa fallizt á val þeirr*.
EN NIXON GETUR huggað
sig við. að stjórnarandstaða
vinnur oft ugur i kosningum
Framhald á bls. 15.