Tíminn - 22.08.1968, Qupperneq 5

FraiMTUÐAGUR 22. ágfist 1968.
TÍMINN
INNRÁSINITEKKOSLOVAKIU
í Cierna leiddu tékkneskir og sovézkir ieiðtogar saman hesta sína, o g stóS fundurinn í marga daga. Mynd þessi var tekin er fundurinn
var a3 hefjast, og sjást á myndinni f.v. O. Cernik, forsætisráðherra Tékka, Dubcek, Svoboda, forseti Tékka( A. Sheiepin frá Sovétríkjunum,
Breshnev með bros á vör og O. Svestka. Nú eru brosin horfin.
I
Framhald af bls. 3
hafði saman, ætlaði að gleypa
hermennina. Það starði á sov-
ézku hermernina, sem stóðu
stífir og otuðu vélbyssum sín-
um.
Einn kílónietra í burtu, við
fbyggingu miðstjórnarinnar.
klifraði ungur maður upp á
bil og byrjaði að tala til fólks-
ins. Meðan hann talaði, hófst
skothríð. Ég stökk bak við tré
og gat þvi ekki séð, hvað varð
um þennan ucga mann.
Meðan á þessum atburðum
stóð, var allt með felldu í öðr-
um borgarhlutum, verkamenn
gengu til vinnu sinnar og lög-
reglumenn stjórnuðu umferð-
inni. Um kl. 4.00 varð raf-
magnslaust skamma stund og
sporvagnarnir stöðvuðust, sam
tímis því, að sím- og fjarskipta
samband roinaði um stund.
Um hálfri klukkustund síðar
kom rafmagmð á ný.
Krafizt að þingið
komi saman
Útvarpið 1 Prag skýrði frá
því, eftir að það hafði þagnað
um tíma, að erlendar hersveit-
ir hefðu tekið öll völd í Karl-
ovy Vary og ábyrgðina á „að
vernda vestarlandamærin“ Út
varpið enduitók áskoranir sín
ar til fólks um að veita ekki
mótspyrnu. Útvarpið lýsti yf-
ir stuðningi við Dubeck og
krafðizt þess, að þingið kæmi
þegar í 'stað- saman sem og
miðsfjórn ’ lékknéskra komm-
únistaflokksins
Um kl. 5.00 í morgun mátti
sjá langar lestir sovézkra skrið
dreka á leið frá flugvellinum
til miðborgannnar, en_ sú vega
lengd er um 10 km. f kjolfar-
ið komu herflutningabílar, full
ir af sovézkum hermönnum.
Sovézk lögregla tók við störf-
um tékkneskra umferðarlög-
reglumanna. Verkamenn á leið
til vinnu sim.-ar sneru sér und
an, er þeir mættu hermönn-
unum.
Um kl. 6.30 tilkynnti útvarp
ið í Prag, að sendingar þess
væru truflaðar af ókunnum
merkjum.
Prag-útvarpið „treyst-
ir okkur"
Útvarpið vísaði á bug full-
yrðiugum Sovétmanna þess
efnis, að hersveitir ríkja Var-
ájárbandalags.ns hefðu ráðizt
inn í landið að beiðni tékkn-
esku stjórnarinnar. f einni
sendingunni sagði útvarpið í
ávarp til fólksins: Farið til
vinnu ykkar eins og venjulega,
viðurkennið ekki þessa innrás
arseggi — viö- viljum ekki bíða
eitt ár enn. Sleppið þeim ekki
inn á heimili ykkra, treystið
okkur — gefið þeim ekki til-
efni til vopnaðrar árásar —
þetta er brot á þjóðarrétti.
Við biðjum vkkur í lengstu
lög að sýna stillingu. Útvarp
Prag er síðasta rödd Dubeck-
stjórnarinnar, síðasta rödd
þingsins — þetta er dapur
morgunn. —
Samkvæim fréttum AFP-
stofunnar, serdi útvarpið út til
kynningu þíss efnis, að þing-
ið myndi koma saman. Til-
kynningin var undirrituð af
varaforseta þingsins, en ekki
aðalforsetanum. Smrkovsky.
Svobota
Forseti Tékkóslóvakíu, Lud-
vig Svoboda flutti ávarp til
þjóðar sinnar i útvarpi
snemma í morgun Hann kvað
ástandið ( mjög alvarlegt, en
brýndi fýrir þjóðinni að sýna
stillingu. Ekki kvaðst hann
Framhald á t>lxs 6.
Hin örlagaríka nótt Tékka
Hér á eftir fer tímasetning mikilvægustu afburða í innrásinni
í Tékkóslóvakíu. Miðað er við íslenzkan tíma. Klukkan í Tékkó-
slóvakíu er einmi klukkustund á undan.
Kl. 22.00: Hersveitir frá Sovétrfkjunum, Póllandi, Austur-
Þýzkalandi, Ungverjalandi og Búlgaríu fara inn yfir landa-
mœri TékkóslóVakíu.
Kl. 01.00: Útvarpið í Prag skýrir frá herflutningunum og
segir, að miðstjórn tékkneska kommúnistaflokksins telji inn-
rásina brot á alþjóðarétti. Ték'kneskar hersveitir hafa fengið
skipun um að snúast ekki til varnar.
Kl. 2,15: Allt símasamiband milli Vínar og Tékkóslóvakiu er
rofið. ...
Kl. 3.30: Útvarpsstöðin í Prag skýrir frá því, að sendingar
sumra annarra útvarpsstöðva hafi fallið út, og tilkynnine mið-
stjórnarinnar hafi þvi ekki náð til alls landsins. „Við biðjum
ykkur að láta fréttirnar berast eins hratt og mögulegt er„ sagði
útvarpið.
Kl. 3,30: Sovézkar hersveitir taka sér stöðu fyrir utan út-
varpsstöðina í Prag.
- Kl. 3.45: Sovézkir skriðdrekar og brynvarðir bilar umkringja
byggingu miðstjórnar tékkneska kommúnistaflokksins í Prag.
Kl. 3.47: Útvarpið í Prag þagnar alveg.
Kl. 4-20: Sovézka fréttastofan Tass greinir frá því, að sovézk
ar hersveitir hafi verði kalláðar til Tékkóslóvakíu að beiðni
leiðtoga þar.
Kl. 4.45: Aftur heyrist í útvarpsstöðinni í Prag og biður hún
nú þjóðina að fara aðeins eftir „hinni löglegu rödd Tékkóslóva-
kíu“ eins og útvarpið orðaði það. Þá var endurtekin áskorun til
fólks um að snúast ekki til varnar. ,,Við höfum ekki afl tíl
að verja landamæri okkar“ sagði útvarpið.
Kl. 6. 25: Sovézkar hersveitir hefja s'kothrið að fólki, sem
stendur fyrir mótmælum fyrir utan útvárpshúsið í Prag.
Kl. 6.30: Skotið af vélbyssum fyrir utan Esplanade-gistihúsið
í Prag, þar sem margir erlendir fréttamenn búa.
Kl. 6.30 Sjónvarpsstöðin í Prag tekin herskildi.
Kl. 6.36: Tékkneskir útvarpsmenn reyma að útvarpa tilkynn-
ingum og fréttum fram á síðustu stundu og gefa þessa að-
vörun: „Þegar þið heyrið tékkneska þjóðsönginn leikinn vitið
þið, áð öllu er lokið“.
Kl. 6.37: Tékkneski þjóðsöngurinn er leikinn í útvarpinu.
Kl. 7.00: Ludvik 9vohoda, forseti, flytur ávarp í tékkneska
útvarpinu og skorar á fólk að sýna stíllingu og segist ekki geta
s'kýrt innrás sovézku hersveitanna.
Kl. 8,20: Útvarpsstöðin í Pilsen, sem er um 80 km suð-vestur
af Prag lýsir því yfir, að hún sé síðasta frjálsa útvarpsstöðin
sem haldi áfram seudingum 1 Tékkóslóvakiu.
Kl. 10.00: Hin opinbera tékkneska fréttastofa Ceteka segir,
að a.m.k. 10 sjúkrabflar hafi verið sendir að byggingu útvarps-
stöðvarinnar í Prag, þar sem sovézkur skriðdreki standi í
björtu báli.
Kl. 10.25: Ceteka skýrir frá því, að skothríðin í miðborg
Prag hafi aukizt og innárásarliðið hafi tekið aðalstöðvar flokks-
blaðsins Rude Pravo (Rauðu stjörnunnar) á sitt vald. Strax á
eftir sagði fréttastofan, að miðstjórnarmenn tékkneska komm-
únistaflokksins væru í byggingu, sem innrásarherirnir hefðu
hertekið.
Kl. 10.30: Sovézkar herdeildir h'-'
Ungur maður verður '•■-i’i- skoti í bakið.
Kl. 11.50: Útvarpsstöðin f Pilsen skýrir frá því, að 25 manns
hafi beðið bana af völdum innrásarinnar. Bað útvarpið fólk að
sína stillingu, svo komið yrði í veg fyrir frekari blóðsúthefling-
ar.
Kl. 12,28: Fréttastofan Ceteka tilkynnir, að Alexander Duhcek
forsætisráðherra sé í nokkurs konar stofufangelsi í byggingu
miðstjórnar tékkneska kommúnistaflokksins.
Á VfÐAVANGI
Sköpum sterkt almenn
ingsálit og órofa
samstöðu
Atburðirnir í Tékkóslóvakíu
hafa slegið óliug á heiminn.
Hér á íslandi eru menn. sam-
mála um það að fordæma inn-
' rás Rússa í Tékkóslóvakíu, með
hinum hörðustu i orðum. Eins
Iog fram kemur m.a. í þeim
orðum, sem blaðið hefur í dag
eftir Ólafi Jóhannessyni, for- ■
manni Framsóknarflokksins,
er höfuðatriðið nú, að skapa
svo sterkt almenningsálit í
heiminum, svo almenna og
samtáka fordæmingu á fram-
ferði Rússa, að þeir neyðist til
að láta undan síga og hverfa
á brott með heri sína af tékk-
^ nesku landi og hin tékkneska
| þjóð fái að skipa málum sín-
| um eins og hún álítur sjálf
| bezt lienta sínum hagsmunum.
§ Samtaka, einhuga og sterk for
| dæming á ódæði Rússa getur
haft mikil áhrif. Órofa sam-
staða allra lýðræðislegra afla
í heiminum tU stuðnings og
samúðar með hinni tékknesku
þjóð er líka kannski hið eina,
sem hinn frjálsi heimur getur
lagt af mörkum, eins og mál-
um er komið í heiminum. En
sé samstaðan rík og fordæm-
ingin þung, mun það hafa sín
áhrif, þótt mönnum finnist nú
kannski æði mörgum, að það
sé t.d, lítið, sem við jslending-
ar getum af mörkum látið til
bjargar hinni kúguðu tékk-
nesku þjóð.
Einn myndarlegur
fundur áhrifaríkari
Með þetta í huga, sterka og
brciða samstöðu til fordæming
ar innrásar Rússa, hefði óneit
anlega verið áhrifaríkara og
eðlilegra að allir stjórnmála-
flokkarnir í landinu hefðu kom
ið sér saman um að halda sam-
eiginlegan og öflugan mótmæla
fund, þar sem ræðumenn úr.
flokkunum öllum töluðu. Allir
stjórnmálaflokkarnir hafa for-
dæmt aðgerðir Uússa og fylgi-
ríkja þeirra. í þes3u máli áttu
Iþeir því samstöðu. Jafnvel
þeir, sem voru tvíátta eða
vörðu framferði Rússa í Ung-
verjalandi 1956 hafa nú afdrátt
arlaust lýst andúð sinni og and
stöðu við innrás Rússa i Tékkó
slóvakíu. Grundvöllur var þvi
fyrir því að þjóðin sameinaði
kraftá sína í órofa fylkingu
með myndarlegum mótmæla-
fundi gegn ofbeldinu. Þvi mið
ur varð ekki af því í gær. Það
fór svo, að margir aðilar boð-
uðu til margra funda og kröft-
unum þannig dreift og með því
dregið úr þunga mótmælanna.
Þetta var til tjóns, þvf að með
þessu fékk almenningur þá til-
finningu fyrir fundarboðunum,
að ýmis pólitísk öfl vildu reyna
að notfæra sér harmleikinn í
Tékkóslóvakíu sér til fram-
dráttar í hinni sífelldu streitu
og reiptogi pólitískra. flokka á
íslandi. Méð þessu háttalagi
fengu mótmælin að óþörfu á
sig leiðinlegri blæ en verið
hefði, ef samstaða hefði getað
skapazt um einn myndarlegan
fund, sem allir pólitískir aðilar
í landinu hefðu staðið að.
Ekki tjóar að velta vöngum
yfir því, úr þvi sem komið
er. En það er vissulega ástæða
til að fagna því nú — og
hafa þá í huga viðbrögð ýmissa
Framhalo á Dls 15