Tíminn - 12.10.1968, Blaðsíða 9

Tíminn - 12.10.1968, Blaðsíða 9
LAUGARDAGURÍ12. október 1968. TIMINN Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN. Framiki’æmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs- ingastjóri: Steingrímur Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur f Eddu- húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af- greiðslusími: 12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 130,00 á mán. innanlands. — í lausasölu kr. 8.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h. f. Skattsvikin Það er segin saga, að því hærri sem skattarnir verða, því meiri verður viðleitnin til að komast hjá þeim. Það leikur heldur ekki á tveim tungum, að skattsvik hafa . farið mjög vaxandi hérlendis á síðari árum. Vafalaust hefur líka tilkoma söluskattsins orðið til að stórauka skattsvikin. Gylfi Þ. Gíslason viðskiptamála- ráðherra lýsti því mjög rækilega á sínum tíma, að undan- brögð væru ekki auðveldari í sambandi við annan skatt • en söluskattinn. Því hærri sem söluskatturinn verður, ■ því ríkari verður líka tilhneigingin til að vangreiða hannr Skattskráin í Reykjavík, sem almenningur getur haft aðgang að, er ótvíræð sönnun þess, að margir hafa ótrúlega gott lag á því að komast undan háum skatta- álögum, þótt lifnaðarhættir þeirra og tekjumöguleikar bendi til annars. Samanburður á söluskattgreiðslum gef ur þetta þó enn greinilegar til kynna. Rétt er að viðurkenna, að með stofnun skattalögregl- unnar hefur núv. ríkisstjórn sýnt nokkra viðleitni 1 því að hamla gegn vaxandi skattsvikum. Rétt er líka að viðurkenna, að Gunnar Thoroddsen réði mjög færan og samvizkusaman forstöðumann í upphafi, en hann lét fljótlega af störfum eftir að Magnús Jónsspn tók við fjár- málastjórninni. Það byrjunarstarf, sem skattalögreglan vann undir forystu Guðmundar Skaftasonar leiddi glöggt í ljós, að stórfelld skattsvik eiga sér stað, einkum í sambandi við söluskattinn. Vafalaust er það þó ekki nema brot af hinum seku, sem skattalögreglan hefur enn náð til. Það veltur á mjög miklu, að skattalögreglan vinni sér álit sem óhlutdræg og traust stofnun. M. a. af þeim ástæðum er ekki heppilegt, að hún hafi einhliða vald til að ákveða hjá hvaða fyrirtækjum eða einstaklingum skuli láta fara fram rannsókn. Framsóknarmenn hafa lagt til á Alþingi, að Hagstofan væri látin annast slíkan útdrátt, t.d. ákveðna tölu fyrirtækja og einstaklinga á hverju ári. Slíkur útdráttur myndi skapa stóraukið al- mennt aðhald, því að allir gætu átt von á því fyrirfram að lenda í honum. Til viðbótar gæti svo skattalögreglan ákveðið rannsókn hjá þeim, sem þættu grunsamlegir. Það er álitið í öðrum löndum þar sem skattaeftirlit er þó miklu traustari en hér, að opinberir aðilar tapi jafnan miklu fé vegna skattsvika. f Danmörku er talið, að ríkið tapi hundruðum milljóna króna árlega af þess- um ástæðum. Þess vegna eru Danir alltaf að gera nýjar og nýjar ráðstafanir til að herða skattaeftirlitið. Það er sagt, að ríkisstjórnin sé að undirbúa tillögu um hækkun söluskattsins. Margir munu þó mæla, að fyrst ætti ríkisstjórnin að byrja á því að herða og endurbæta skattaeftirlitið. Þau einstöku brot sem skattalögreglan hefur þogar upplýst, sanna ótvírætt nauðsyn þess og þá ekki sízt í sambandi við söluskattinn. Kemur þar ekki sízt til greina að taka upp það útdráttarfyrirkomulag, sem minnzt er á hér að framan. V estf jarðaáætlun Mbl. siegir það rangt í gær að Sjálfstæðismenn á Vestfjörðum séu hættir að tala um Vestfjarðaáætlun. t>eir hafi gert ályktun um það á kjördæmisþingi í sumar, að vinna bæri að því, að henni yrði lokið vorið 1969. Áætlunin, sem var sögð fullbúin fyrir seinustu kosningar og mest var gumað af þá, er samkv. þessu ekki til enn! JAMES RESTON: Uppvöðslusemi minnihlutanna getur orðið lýðræðinu Endalokin gætu orðið öflug og óvægin hægristjórn. NÚ að undanförnu höfum við heyrt og séð fiámenn- an miinnihluta loka opin- berum skólum í New York, annan herskáan minnihluta hindra skráningu við Col- umbíuháskóla, hinn þriðjja efna til blóðbaðs á velferðar- skrifstofu í Brooklyn og þann fjórða hrópa þá Hump- hrey varaforseta og Edward Kennedy öldungardeildarþing mann niður í Boston. Margt og mikið hefir verið skrifáð um „kúgun meirihlut- ansí' síðan að stjórnarskráin var samin, en hvert sem við lítum, virðist hvarvetna blasa við minnihlutar, sem ráða lög- um og lofum í opinberum málum og drottna jafnvel yfir meirihlutanum með afli. MINNIHLUTI þingmanna í öldungadeild Bandaríkjaiþings hindrar að skipun Abe Fortas hæstaréttardómara sem forseta hæstaréttar nái fram að ganga, enda þótt að játa beri, að dóm- arinn eigi þar nok'kra sök á sjálfur. Torvelt reyndist að færa sönnur á að meirihluti bandarísku þjóðarinnar væri samþykkur útnefningu þeirra Humphreys váraforseta og Richards Nixons sem forseta- efni í Bandaríkjunum. Styrj aldarstefnu Bandaríkjanna er framfylgt enda þótt að einung- is minnihluti þjóðarinnar sé henni samþykkur. Og þeir menn voru sárafáir, sem sendu Iheri kommúnista inn f Tékkóslóvakíu. Öll eru þessi tilvik auðvitað sitt með hverjum hætti í veigamiklum atriðum, en ör yggisleysið í bandarískum stórborgum, öngþveitið í skól- unum í New York, ágreining- urinn út af Fortas, Humphrey og Nixon, og æsingarnar í Mið-Evrópu, eru allt verk harð svíraðra minnihluta, sem beita stjórnmálalegu og sál- rænu afli til þess að ná sínu eigingjörnu markmiðum. LÝÐRÆÐI9LEGT stjórn arfar í Bandaríkjunum hefur auðvitað aldrei táknað alger og takmarkalaus völd meiri- hlutans. Hinir spöku stofnend- ur völdu fylkjafyrirkomulagið af ráðnum hug, flókið kerfi hamla og jafnvægisleitar að- skildar löggjafar og löggæzlu, og í sumum tilfellum er tryggð ur réttur málþófsmanna, til þess að koma meira að segja í veg fyrir, að meirihlutinn njóti algerra yfirráða. Hugmyndin, sem að baki þessum takmörkunum bjó, var sú, að ákveðinn hlutur gæti verið vinsæll méðal meirihlut- ans, enda þótt að hann væri ólýðræðislegur í eðli sínu, eins og þrælahaldið var til dæmis mannsaldur eftir mannsaldur og í mikilvægum stefnuatrið- um væri betra að reyna að sannfæra minnihlutann en að þröngva honum með valdi. Hitt virðist nú gerast æ tíð- ara og henda jafnvel með reglulegu millibili. að einhver Frá óeirðum í Wasliington. minnihlutinn tekur sér þann rétt, sem stjórnarskráin neitar meirihlutanum meira að segja um — eða réttin til að þröngva, lama allt skólakerfið, trufla eðlilega og skipulega starfshætti heils háskóla og fylgja fram og notfæra sér rétt inn til málfrelsis samtímis og öðrum er neita'ð um hann. ÞETTA veldur því, að hroll- ur fer um þjóðina, og vekur í fyrsta sinni síðan í efnahags kreppunni miklu á fjórða tug þessarar aldar, alvarlegan ótta um almenna upplausn í þjóðfélaginu og jafnvel ein- ræði. Við -stöndum á viðkvæmum og jafnvel háskalegum tíma- mótum í sögu Bandaríkjanna. Til hægri stendur minnihlut- inn, sem lætur andúð sína bitna á hæstarétti, og til vinstri er minnihlutinn. sem einkum beitir styrjöldinni í Vietnam fyrir sig. Báðir þjarma þeir að hinum mikla meirihluta í miðjunni og gagn verkunn er þegar farin að segja til sín, Hún hefur veru- leg áhrif í kosningabaráttunni í forsetakosningunum. Mót- mælaaðgerðirnar á flokksbingi Demokrataflokksins í Chicago, gagnaðgerðir lögreglunnar — svo og lokun skólanna í New York — hefur aukið mjög verulega á ótta meirihlutans og valdið Humphrey fylgistapi og flokki þeim, sem hann er fulltrúi fyrir. Meginhættan er í því fólgin að þessi „valdbeiting minni- hlutans" leiði á sínum tíma til „valdbeitingar m:eirihlutans“ og öfgafullar niðurbælingar sem hvorki leiði til reglu né sátta, heldur æ meiri óreiðu og sundrungar. NÚ ber það við í fyrsta sinni um langt skeið, að hugs- andi menn, sem lausir eru við tilfinningasemi, heyrast velta því fyrr sér, hvort öfgamönn- um til hægri og vinstri kunni að takast að lama meirihlut- ann í miðið, eins og þeim lán- aðist i Þýzkalandi og á Ítalíu á þriðja og fjórða tug aldar- innar, og árangurinn verði öfl ug og þrúgandi hægristjóm. Sumir hinna andmælandi minnihluta hafa þegar farið yf ir markið, ágreiningurinn er orðinn að þvergirðingi. Af þessu leiðir til dæmis að Ge- orge Wallace hefur hafizt upp úr því að vera lýðskrumari í heimabyggð og er farinn að gegna alvarlegu hlutverki í forsetakosningunum. Meiri- hlutinn líður ekk' að lýðræðis- legt frelsi sé notað til þess að eyðileggja lýðræði'ð, en meiri- hlutinn gæti auðveldleea veifct. lýðræðið með allt öðrum hætti um leið og hann stemmir stigu vi'ð atferli minnihlutans. J

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.