Tíminn - 30.10.1968, Blaðsíða 9

MTOVIKUDAGUR 30. október 1968.
TIMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriðl
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs-
ingastjóri: Steingrímur Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur t Eddu.
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur: Bankastræti 7 Af-
greiðslusimi: 12323 Auglýsingasími: 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 130,00 á mán. lnnanlands. —
í Iausasölu kr. 8.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h. f.
Er stjórnarflokkunum
fuU alvara?
yaö eru nu réttir tveir mánuðir síðan stjórnarflokkarn
ir sneru sér til stjórnarandstöðunnar og óskuðu eftir
viðræðum við þá um efnahagsmálin og lausn þeirra.
Almenningur mun þá hafa átt von á, að þessar viðræður
hæfust þá þegar af fullu kappi og niðurstöður þeirra
gætu því legið fyrir ekki síðar en Alþingi hæfi störf sín.
Reyndin hefur því. miður orðið á allt aðra leið. Það
kom strax í ljós, þegar umræðurnar hófust, að ríkis-
stjórnin hafði ekki \undirbúið þær á neinn hátt. Allar
upplýsingar, sem máli skiptu, vantaði, og síðan hefur
ríkisstjórnin verið að smátína þær fram. Nú rétt fyrir
mánaðamótin munu seinustu gögnin hafa verið lögð
fram. Meðan beðið hefur verið eftir upplýsingum, hefur
nefndin ekki getað rætt neitt að ráði um lausn málanna.
Fundir nefndarinnar, fram að þessu, hafa því ekki nema
að litlu leyti snúizt um lausn vandamálanna.
Þessi undirbúningur ríkisstjórnarinnar, ásamt mörgu
fleira, hefur vakið sterkan grun um, að stjórnarflokk-
unum væri tæplega full alvara, heldur væru þeir fyrst
og fremst að tefla tafl, sem þeir vonuðust til að veitti
þeim betri stöðu. Óneitanlega hefur sitthvað bent í þessa
átt. Sama daginn og umræðurnar hófust lagði ríkisstjórn
in á stórfelldan innflutningsskatt, án minnsta samráðs
við stjórnarandstöðuna. Hefði ekki verið eðlilegra, ef
stjórnin meinti viðræðurnar alvarlega, að ræða um þetta
mál við stjórnarandstöðuna áður en það var látið koma
til framkvæmda? Síðar hófu stjórnarblöðin skrif um það,
að um skeið hefði verið áhugi fyrir myndun þjóð-
stjórnar, en hann færi óðum minnkandi, því að í ljós
hefði komið, að ríkisstjórnin væri svo vinsæl!
Flokksþing Alþýðuflokksins vakti þó mestar efasemd-
irnar. í ályktun þess var hvergi minnzt á viðræður
stjórnmálaflokkanna, en lýst fylgi við áframhaldandi
stjórnarsamvinnu, ef málefnalegt samkomulag næðist
við Sjálfstæðisflokkinn!
Allt getur þetta bent til þess að stjórnarfl. hafi tak-
markaðan áhuga fyrir viðræðum allra flokka, þótt þeir
hafi efnt til þeirra. Ekkert skal þó fullyrt endanlega
um þetta á þessu stigi. En úr þessu þarf að verða skorið
sem allra fyrst. Áframhaldandi viðræður eiga því aðeins
rétt á sér, að stjórnarflokkunum sé full alvara, en þeir
séu ekki aðeins að tefla tafl. Slík taflmennska myndi
aðeins stuðla að aukinni sundrungu og tortryggni. Þjóðin
hefur nú þörf fyrir allt annað. Og hvort sem þéssum
umræðum lýkur með árangri eða án árangurs, þá þurfa
endalok þeirra að verða þannig, að þau skilji ekki eftir
aukna tortryggni og vantrú á heilindi þeirra, sem mestu
ráða.
Skjótar ákvarðanir
Sögur um yfi’rvofandi gengisfellingu ganga nú fjöll-
unum hærra. Mjög ber líka á vaxandi spákaupmennsku.
Því er nauðsynlegt að þjóðin fái vitneskju um það, sem
allra fyrst, hvaða efnahagsráðstafanir verði gerðar. Ann-
ars getur spákaupmennskan gert ástandið stórum verra
en það þó er.
Hér er vissulega fyllsta nauðsyn fyrir skjótar
ákvarðanir.
JAMES RESTON:
Harðari barátta miili kynþátt-
anna er vatn á myllu Nixons
En sigur hans mun ekki gera kynþáttadeiluna auðleystari
TVÆR drottnandi hneigðii
vir'ðast nú einkum setja svip
sinn á þjóðlífið. Önnur er
hneigðin til hins herskáa fjand
skapar milli kynþáttanna, en
hin er hneigðin til kjörs Rich-
ards Nixons, sem á mjög litlu
fylgi að fagna meðal hinna ó-
ánægðu, hvort heldur er í sam
félagi hinna svörtu eða mennta
mannanna.
Fyrri hneigðin felur í sér
skýringu á hinni sí'ðari.
Meðal þjóðarinnar rís æ
hærra andúðin á óróaseggjum,
bæði í fátækrahverfum blökku
manna og við háskólana. Þessi
andúð spillir fyrir Humphrey,
sem fyrr á tíð hallaðist á sveif
með hinum óánægðu, en greið
ir götu Nixons, sem verður tfð
ræddara um að knésetja mót-
mælendurna.
HVER og einn, sem efast um
ljósa og yfirvofandi hættu á
borgaralegu uppþoti meðal þjóð
arinnar, þarf ekki annað en að
líta í kring um sig í New York
| í dag til þess að láta sannfærast.
Skólarnir eru iamaðir. Lögreglu
þjónar og slökkviliðsmenn kapp
kosta að fara sér hægt. Þetta
skaðar mjög mikilvæga þjón-
ustu borgarinnar. Kennarar
gera verkfall í mótmælaskyni
við tilraunir negra og Puerto-
Rico-manna til þess a'ð ná yfir-
ráðum yfir skólunum í ná
grenni sínu.
Torvelt væri að gera of mik-
ið úr því, hve alvarlegt þetta
ástand er í raun og veru. Kenn
ararnir líta svo á, að tilraunin
til þess að ná yfirráðum yfir
heimaskólunum í Ocean Hill
og Brownsville ógni stéttarsam
tökum þeirra og afkomuöryggi.
Þeir njóta stuðnings máttugra
afla í samfélagi hinna hvítu,
sem óttast, að krafa negranna
um yfirráðarétt yfir skólunum
sé aðeins upphafið að kröfum
um yfirráðarétt og vald á vel-
ferðarsjóðum í sínu nágrenni,
og snúist ef til vill síðar upp
í kröfur um yfirráðaréttinn yfir
viðskiptunum í samfélagi hinna
svörtu.
SAMTÍMIS þcssu heyrast jafn
vel hinir hófsömustu leiðtogar
negranna í New York tala opin
skátt um skæruhernað og virð
ast líta á deiluna um skólana
sem enn eina sönnun þess, að
hið hvíta samfélag sé staðráðið
í að hindra og ef til vill að
brjóta á bak aftur allar tilraun
ir negra til að ná valdi og yfir
ráðum yfir þeim opinberu stofn
unum, sem mestu ráða um líf
þeirra.
Þarna er um að ræða valda-
baráttu, sem haft getur mjög
alvarlegar afleiðingar fyrir alla
þjóðina. Kröfur negranna um
yfirrá'ð yfir nágrenni sínu eru
rétt í þann veginn að hefjast.
Þær verða. ítrekaðar og halda
áfram að aukast alveg án tillits
til þess, hver verður kjörinn for
seti Bandaríkjanna í næsta mán
uði, og kröfugerðin breiðist efa
laust út til flestra þéttbýlissam
félaga í landinu.
ÞEGAR á það er litið hve
Nixon
ört eykst andspyrna hinna hvítu
gegn kröfum negra um breyting
ar á yfirráðaréttinum yfir op
inberum stofnunum og opinber-
um fjárveitingmu, gefur auga
leið, að Nixon, sem hrópar á
lög og reglu, getur látið þessa
andspyrnuöldu gegn mótmæl-
endunum fleyta sér til Hvíta
hússins.
En hvað tekur svo við?
Margir stuðningsmanna Nix
ons gera ráð fyrir, að hann geti
haft í fullu tré við negraupp-
reisnina með auknu lögreglu-
valdi og aukinni aðstoð frá
einkaframtakinu í fátækrahverf
unum (þ. e. „hinum svarta kap
ítalisma“ sem svo er nefndur).
Nixon leggur höfuðáherzlu á
fangbrögðin við afleiðingar kyn-
þáttaóeirðanna — eða á lög-
regluvaldið. Humphrey leggur
miklu fremur áherzlu á glím-
una við orsakir negrauppreisn-
arinnar en fangbrögðin við
sökudólgana sjálfa.
EINN af áhrifamestu og hóf
sömustu leiðtogum negranna í
New York spáir því. að kyn-
þáttabaráttan í borgunum sé
enn aðeins á byrjunarstigi.
Hann sagði blátt áfram i vik-
unni, sem leið, að hann gerði
ráð fyrir mun öflugri ráðstöf-
unum til niðurbælingar af hálfu
ríkisstjórnar, sem Nixon veitt)
forstöðu. Hann viðurkenndi, að
aukin Deiting lögregluvalds gegn
mótmælendunum væri vinsæl
meðal hinna hvítu og bætti við,
að við gætum „jafnvel átt von
á að sjá settar upp fangabúðir
í landinu til þess að geyma alla
andmælendurna.“
Takið vel eftir því, að þetta
er ekki hrafcspá eins af öfga-
mönnunum meðal negra. Ef við
leitni negranna til að ná valdi
í samfélagmu verður brotin á
bak aftur í Ocean Hill-Browns-
ville skóladeildinni „fer eldur
um Brooklyn" bætti hann við.
VITASKULD eru það einmitt
slíkar ógnanir, sem stuðla að
því að gera hi'ð hvíta samfélag
enn herskárra en ella, og hjálpa
Nixon óbeint. En af þessu þarf
alls ekki að leiða, að stefna
hans verði til þess að koma á
lögum og reglu, eins og hann
lofar. Hún getur sem bezt orðið
til þess eins að ýta undir hvíta
meirihlutann og gera svarta
minnihlutann enn byltingarsinn
aðri, og valdið því á þann hátt,
að lög og reglur lúti í enn lægra
haldi en áður þegar öllu er á
botninn hvolft.
En hvað sem hinni endanlegu
niðurstöðu líður liggur hitt í
augum uppi, að hneigðin til
herskárri afstöðu, aukin kyn
þáttaátök, aukin óreiða í skól-
unum, aukin verkföll eða sana
tök um hægagana við störf
hjá kennurum, lögregluþjónum
og slökkviliðsmönnum hlýtur
allt að létta mjög ró'ðurinn fyr
ir frambjóðanda Republikana-
flokksins ' kosningunum. Hann
getur kennt fortíðinni og Demó
krataflokknum um þetta allt
saman, og viðbrögð almennings
geta sem bezt kolfellt Humphr
ey. En orsakir uppreisnarinnar
verða við lýði eftir sem áður.
Þeim verður ekki rutt úr vegi
með fleiri lögreglubjónum eða
fleiri svörtum kaupmönnum í
fátækrahverfunum.

I