Tíminn - 19.11.1968, Blaðsíða 9

ÞRHMTUDAGUR 19. nóvember 1968.
TÍMINN
9
!
v
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs-
ingastjóri: Stelngrímur Gislason. Ritstjómarskrifstofur i Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af.
greiðslusimi: 12323 Auglýsingasimi: 19523 ASrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 130,00 á mán Innanlands. —
í iausasölu kr. 8.00 eint. Prentsmiðjan Edda h. f.
Hrunstjórnin hefur ekki
traust þjóðarinnar
í gær lögðu þeir Ólafur Jóhannesson og Lúðvík Jóseps-
, 8011 ^ram a Alþingi tillögu um vantraust á ríkisstjórnina.
\ Mestir munu telja, að slÆk tillaga sé ekki fram komin að.
- ófyrírsynju, og sjaldan hafi verið eðlilegra eða brýnna
. tilefni til þess að fá úr því skorið, hvort meirihluti
| Alþingis er enn reiðubúinn til þess að veita þessari ríkis-
‘ st-íórn fulltingi og stuðning til þess að halda áfram með
j óbreytta stefnu, þrátt fyrir það skipbrot og hrun, sem
af henni hefur stafað. Og um leið er eðlilegt, að ríkis-
stjórnin verði knúin til þess að standa fyrir máli sínu
’ frammi fyrir þjóðinni í útvarpsumræðum.
En þótt svo kunni að fara, að þinglið stjórnarflokk-
1 anna sé enn fast á klafa hrunstjórnarinnar og telji sig
i hafa bak til þess að taka á sig þá ábyrgð að veita henni
* stuðning, er hitt víst að stjórnin er nú rúin öllu trausti
i meirihluta þjóðarinnar, og nær það vantraust langt inn
, í raðir almennra liðsmanna stjórnarflokkanna, og óhætt
■ að fullyrða, til dæmis, að Jón Sigurðsson, formaður
, Sjómannasambands íslands, sem mótmælti kjaraskerð-
ingunni og hirti ríkisstjórnina öðrum ræðumönnum
harðar á hinum fjölmenna útifundi á sunnudaginn, á nú
meira fylgi við sína stefnu en allir ráðherrar Alþýðu-
flokksins til samans meðal þeirra, sem verið hafa kjós-
endur Alþýðuflokksins. Óánægjan í Sjálfstæðisflokknum
er orðin svo mikil, að þaðan berast beinlínis hvatningar
um að stjórnin segi af sér, ef hún treysti sér ekki til
þess að ráða við þann vanda, sem að steðjar.
, Þegar ríkisstjórnin sneri sér til minnihlutaflokkanna
um athugun efnahagsvandans og bað um tillögur og
stuðning við úrlausnir, varð það ekki skilið á annan veg
en yfirlýsing um að hún treysti sér ekki til þess að ráða
ein við vandann. þrátt fyrir þingmeirihluta.
Framsóknarmenn lögðu fram þegar á þessu viðræðu-
stigi ítarlegar ábendingar og hugmyndir að úrræðum,
sem í senn fólu í sér þær aðgerðir, sem skjótt yrði til að
grípa til þess að forða frá hruni, og einnig tillögur að
gerbreyttri stefnu. Stjórnarflokkarnir voru ekki viðmæl-
andi um neina stefnubreytingu, en buðu aðeins upp á
viðræður um allra flokka stjórn með sína stefnu og sín
úrræði, sem á daginn kom að voru aðeins fjórða gengis-
lækkunin, hrikalegri en allar hinar fyrri á „viðreisnar“-
' tímanum, og síðan beint framhald sömu hninstefnunnar.
' Tal hrunstjórnarinnar um vilja til samstarfs um vand-
ann var aldrei nema sýndarleikur. Það kom gleggst fram
! í því er stjórnin var ófáanleg til þess að segja af sér og
, skapa þannig grundvöll til myndunar nýrrar stjórnar
: á jafnræðisgrundvelli. Sá, sem býður skoðanaandstæð-
ingi til viðræðu um samstarf, hlýtur að vera reiðubúinn
að slá eitthvað af sinni stefnu og koma til móts við
hann. Elf svo er ekki, er viðræðuboðið aðeins flærð og
ósæmilegur loddaraleikur. En í viðtölum stjórnarand-
stæðinga við ríkisstjórnina bólaði aldrei á slíkum vilja
til stefnubreytingar. Hér var aðeins verið að leika skolla-
leik á miklum alvörutímum, meðan hrunstjórnin var að
búa sig í gengishrapið.
íslenzka hrunstjórnin sem snúið hefur mestu upp-
gripaárum þjóðarinnar í gjaldeyrishrun, fimmfaldað
erlendar skuldir og lamað atvinnuvegina á tafarlaust
að víkja, og það er ósæmandi af þióðbinginu að veita
henni traust. Til þess hefur það áreiðanlega ekki umboð
þjóðarinnar lengur.
Ágúst Þorvaldssoii,
alþm.:
nýja siði við
þjóðarbúsins
Aðalatvinna fslendinga hef-
ur frá því landið byggðist ver
ið mataröflun bæði af sjó og
landi. Eins Og kunnugt er,
gerði þjóðin lítið meira um
margar aldir en að fæða sjálfa
sig af kostum landsins, og
stundum varð sultur svo, að
fólk féll úr ófeiti, eins og það
var nefnt í annálum.
Það var ekki fyrr en þil-
skipaútgerð hófst á síðustu ára
tugum 19. aldar og Englend-
ingar fóru að kaupa héðan lif-
andi sauði og hross, að Íslend-
ingar fóru að afla gjaldeyris
svo nokkru næmi og varð til
þess, að efnahagur þjóðarinn-
ar tók að blómgast, þó að hægt
gengi í fyrstu. Síðan hefur
tækniþróun í fiskveiðum og
jarðrækt og kynbótum búfjár
tekið risaskref og margfaldað
framleiðsluna. Eru fslendingar
nú mesta fiskveiðiþjóð í heimi,
ef miðað er við fólksfjölda og
framleiðsluafköst ísl. fiski'
manna meiri en hjá nokkurri
annarri þjóð, enda eru fiski-
miðin nærliggjandi og góð.
Sótt er einnig á fjarlæg mið
þegar burfa þykir, og eru ís-
lenzkir sjómenn kunnir að
harðfylgi á höfum úti.
Bændur hafa náð mjög mikl
um afköstum við framleiðslu
sína, sem er aðallega mjólk,
kindakjöt og garðávextir, en
nokkuð hafa næturfrost á
miðju sumri dregið úr kart-
öfluuppskeru öðru hvoru hin
síðari ár, en tíðarfar hefur far-
ið kólnandi eins og kunnugt
er. Ný framleiðslugrein hefur
náð fótfestu þar sem er ald-
in- og blómarækt við jarð-
varma í gróðurhúsum úr gleri.
Er sá þáttur i atvinnulífi þjóð-
arinnar tilkominn fyrir fáum
áratugum og fer vaxandi. Dott-
ið hefur sumum mönnum það
í hug, að blómarækt við jarð-
varma kunni að verða hér væn
legur atvinnuvegur og fram-
leiðslan að meginhiuta flutt
með flugvélum á erlenda mark
aði, þar sem hún muni geta
keppt við sams konar fram-
leiðslu, sem ræktuð er við
varma, frá olíu- eða kolum
sem orkugjafa. Hér eru ó-
tæmandi hitaiindir í iðrum
jarðar, sem nota má við rækt-
un, bæði í gróðurhúsum og
undir berum himni. Er af sér-
fræðingum talið. að nota mætti
heitt vatn frá gufurafstöðvum
við ræktun og þannig láta
sömu orkuna gegna tvíþættu
hlutverki í senn, að framleiða
raforku til að knýja vélar og
gefa ljós, og svo þegar gufan
hefur orðið að vatni, þá sé það
notað til að veita yl og vökva
jarðveg, þar sem ræktaðar eru
fjölbreyttar matjurtir og fögur
blóm.
Sá er þetta ritar kom á sJ
vori i gróðurhús í fjarlægu
landi, sem þöktu marga hekt-
ara og voru vljuð frá gífurlega
miklum svartolíuofnum. Þarna
unnu mörg hundruð karla og
kvenna við sjálf unpskerustörf
in og flokkun, pökkun og frá-
gang afuróanna og flutning
þeirra á markaðsstaði, sem að-
Ágúst Þorvaldsson
allega voru i öðrum löndum,
en risastórar bifreiðar voru
notaðar til flutninganna.
Okkur íslendingunum. sem
sáum þetta, varð hugsað heim
og til allra hveranna hér og
hinnar heilnæmu gróðurmold-
ar, sem gnægð er af á íslandi.
Sú spurning hefur síðan verið
áleitin við mig, hvort við ís-
lendingar, þótt fjarlægir séum
hinum stóru mörkuðum fyrir
slíkar vörur, eins og tómata og
blóm getum samt ekki verið
samkeppnisfærir þar sem við
höfum óþrjótandi heitt vatn og
gufu, sem nota má til slíkrar
framleiðslu jafnvel eftir að
snarpasti hitinn hefur verið
nofaður til annars. Ég veit að
ísl. verkfræðingar — t.d.
Sveinn Einarsson og fleiri —
hafa hugsað um þennan mögu-
leika, en hér þarf auðvitað
meira ti) en hina verkfræði-
legu þekkingu. Hér þarf einnig
til að koma sérþekking garð-
yrkjumanna. dugnaður og
skipulagshyggja á framkvæmda
og viðskiptasviðinu. Þá þarf
mikið fjármagn ti) að koma ef
það sýndist vit t, að hefja fram
kvæmdir af þessu tagi. Þurfa
stjórnvöld að hafa sem víðast
athuganir í gangi um eflingu
atvinnulífsins þvi margra ráða
þarf nú að leita bjóðinni til
aukinnar farsældar. Miklar lík
ur benda til þess að hér eftir
sem hingað til verði það hlut-
skipti íslendinga um ianga
framtíð. að afla matvæla og
vinna að því i auknum mæli.
að koma þeim hendur neyt-
enda í bví formi, sem beim á
hverjum tírna geðjast bezt.
Land okkar er órátt fyrir sína
norðlægu legu allvel fallið til
framleiðslu ýmissa matjurta og
hefur það sýnt sig, að jarðhiti
getur þar komið í stað sólar-
orku suðlægari tanda
Ég ltygg, að flestir íslend
ingar geti verið sammála um,
að hér verði að auka sem mest
fjölbreytni framleiðslugrein-
anna og reyna að búa sem
mest að sínu á öllum sviðum.
Þá reyni þjóðin einnig að
ryðja framleiðslu sinni braut
hjá neytendum í öðrum lönd-
um- Ef þjóðin almennt varð-
veitir og leggur rækt við lík-
amlegt og andlegt heilbrigði
með því að forðast glaum og
svall þá á hún við hið hoUa
loftslag, sem hér ríkir, að geta
haft mikil vinnuafköst og stað-
ið jafnfætis öðrum þjóðum um
slikt, en nú er alls staðar i
þróuðum þjóðfélögum lagt
kapp á að skilað sé sem mest-
um afköstum eftir hverja vinnu
stund.
Efnahagsstöfnunin hefur
spáð því, að 34 þúsund manns
bætist við á vinnumarkaðinn
hér á landi á árunum 1965 tU
1985. Það fylgir þessari spá, að
hinir gömlu og góðu atvinnu-
vegir: landbúnaður og sjávar-
útvegur þurfi ekki að fjölga
fólki. Fiskimennirnir. sem nú
eru tæpar 5 þúsundir eða að-
eins 5,6% af þjóðinni verði
ekki fleiri eftir 20 ár og þeir
sem vinna við iandbúnað og nú
eru um 12700 eða 15,8% af
þjóðinni muni fækka hlutfalls-
lega næstu 20 ár og ekki verða
að þeim loknum nema 13%.
Mun þeim því lítið fjölga að
tölunni til nema fjölbreytni
gæti aukizt í landbúnaðarfram-
leiðslu og við yrðum sam-
keppnisfærir á erlendum mörk-
uðum. Sumir virðast hafa trú
á því, að hér geti vaxið upp á
næstu áratugum samkeppnis-
hæfur útflutningsiðnaður sem
að verulegu leyti væri byggður
á erlendu hráefni og telja. að
á þeim grundvellj verði að
byggja upp atvinnu og góð lífs
kjör fyrir þá tugi þúsunda
fólks, sem á næstu áratugum
bætast við tölu þeirra,
sem þurfa að vinna með eigin
höndum til að framfæra sig og
sína.
Hér þarf auðvitað, að efla
iðnað, bæði stóriðnað og út frá
honum ýmsar iðngreinar, sem
geta veitt mörgu fólki at-
vinnu, en spá mín er sú, að
drýgst muni þjóðinnj reynast
til farsældar. að leggja rækt
við þær auðlindir, sem landið
býður fram eins og gróður-
moldina, vötnin, árnar, fiski-
miðin, kraftinn í fossunum og
hitaorkuna í jörðinni. Byggja
upp og efla þá atvinnuvegi,
sem geta gefið dýrmæt hrá-
efni til iðnaðar og reyna við
okkar heilnæmu náttúruskil-
yrði, að framleiða ýmsar eftir-
sóttar vörur er taki sams kon-
ar erlendum fram um gæði á
hóflegu verði. A slíkri braut
verður þjóðin að sækja fram,
en undirstaða slíkrar sóknar
verður að vera skynsamleg fjár
málastjórn og hófleg eyðsla
valdhafa og begna.
Framhald á 15. síðu.
ÞRIÐJÚDAGSGREININ
‘ c -; .. . • , • - - ' f.

f'l-
I'
f
)
j
!
í
i
i
U