Vísir - 17.03.1978, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 17. mars 1978
VISIR
utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjori: Davið Guömundsson
Ritstiorar: Þorsteinn Pálsson ábm.
Olafur Ragnarsson
Ritstjornarfulltrui: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra fretta: Guðmund
ur Petursson Umsjon með helgarblaöi: Arni Þorarinsson Blaðamenn: Edda And
resdotf'r Elias Snæiand Jonssor- Guðjon Arngrimsson. Jon Einar Guó|onsson.
Jonina Mikaelsdottir Katrin Palsdottir, Kjartan L. Palsson, Kiartan Stefansson,
Oli Tynes. Sæmundur Guövinsscn Iþrottir: Gylfi Kristjansson Ljósmyndir:
B.orgnn Palsson. Jens Alexande'sson utlit og honnun: Jon Oskar Hafsteinsson
Magnus Olafsson
Auglysinga. og solustiori: Pall Stefansson
Dreifingarstjori: Sigurður R Petursson
Auglysingar og skrifstofur: Siðumula 8.
simar866U og 82260
Afgreiösla: Stakkholti 2-4 simi 86611
Ritstiorn: Siðumula 14 simi 8661 1 7 linur
Askriftargiald er kr. 1700 á
manuði innanlands.
Verð i lausasolu
kr. 90 eintakið.
Prentun
Blaðaprent h/f.
Silfurfiskur setur
strik í reikninginn
Loönan hefur sett verulegt strik i reikninginn í þjóöar-
búskap okkar íslendinga á þesu ári. Vegna breyttrar
hegðunar loðnunnar hefur lítil sem engin loönufrysting
farið fram, og er orðið Ijóst, að engin von er til þess að
hægt verði aö frysta upp í gerða samninga. Það magn,
sem nú er búið að frysta af loðnu nemur aðeins einum
fimmtugasta af því, sem samið hefur verið um sölu á,
og lauslega áætlað mun þjóðhagslegt tjón af þessum sök-
um verða þrír til f jórir milljarðar króna. Óvíst er enn
hve mikið verður fryst af loðnuhrognum.
Til þess að bjarga þvi, sem bjargað verður, er nauð-
synlegt að leggja verulega áherslu á að frysta hrogn þá
daga, sem eftir eru af vertíðinni, enda getur þar verið
um gíf urleg verðmæti að ræða og hver dagur dýrmætur.
Óneitanlega hefur fiskifræðingunum okkar skjátlast i
spám sínum um loðnuvertiðina og eflaust er þar um að
kenna ónógum upplýsingum um hegðun loðnunnar. Þeir
höfðu margspáðgóðri loðnuvertíð og taliðað veiða mætti
eina til eina og hálfa milljón lesta af loðnu.
Um þetta leyti í fyrra var loðnuvetiðinni að Ijúka,
þannig að hæpið er að búast við mikilli veiði á
frystingarhæfri loðnu héðan af.
En við verðum að bregðast rétt við og það þýðir ekki að
bíða og vona að næsta vertið verði hagstæðari.
Niú verða f iskif ræðingarnir okkar að leggja allt kapp á
að komast að þvi hvaða skilyrði það eru í sjónum, sem
valda þvi að loðnan gengur ekki vestur með landinu að
þessu sinni, og að hún hrygnir á allt öðrum stað nú en i
fyrra. Þessum spurningum verðum við að fá svarað
fyrir næstu vertíð.
Einnig verður að leggja á það meiri áherslu næsta ár
en nú hef ur verið gert, að leita loðnu djúpt út af Vestur-
landi, því að hún hef ur oft komið mönnum að óvörum við
Snæfellsnes og suður a Faxaflóa. Nauðsynlegt er að
fylgjast náið með hugsanlegum göngum á þær slóðir
ekki síður en austur af landinu.
Full ástæða er til að gefa gaum að skoðunum loðnu-
bræðslunefndar, sem varaði við því í nýlegri skýrslu
sinni, að farið yrði út i stórauknar f járfestingar sem
ættu að byggjast á loðnuveiði. Við megum ekki brenna
okkur á því sama og á sildarárunum, því að enn vitum
við allt of lítið um hegðun loðnunnar, og er þvi óskyn-
samlegt að leggja stórfé í nýjar verksmiðjur eða breyt-
ingar á eldri verksmiðjum með tilliti til loðnuveiðanna.
Enn f remur verða menn að hafa í huga, að margt ann-
að getur haft áhrif á loðnuveiðina en hegðun loðnunnar
sjálfrar. Má i því sambandi nefna hafís, sem að dómi
fróðra manna gæti lagst yfir allt það svæði, þar sem
sumarloðnan hefur verið veidd norður í höfum.
Rétt er að minnast þess, að kapp er best með forsjá.
Loðnuveiðarnar eru ekki nema um það bil áratugs gam-
a11 atvinnuvegur. Við erum algerlega háðir duttlungum
þessa silf urf isks og vitum ekki nægilega mikið um hann
ennþá.
Við skulum fara varlega i f járfestingu vegna loðnunn-
ar og gæta þess einnig að ofveiða ekki stofninn. Norð-
menn hafa þegar staldrað við og sett af lakvóta á loðnu-
veiðar sínar. Ef til vill ættum við að fara að fordæmi
þeirra, minnugir þess, hver urðu örlög síldarinnar.
Atvinnuleysi
eða íslenska
verðbólgu?
— á sunnudaginn ókveða franskir kjósendur hvort Mitterand
fœr að mynda ríkisstjórn með aðild kommúnista
Þaöer ekki alveg út i liött aö lita
svo á, aöpölitik sé Krökkum sams
konar þjóöarástrlöa og fötbollinn
hjá Fngleiulingum eöa nautaat
hja Spánverjum. 1 gamla daga
sagöi Kalli Marx eitthvaö á þá
leiö. aö Frakkar skildu pólit ikiiia.
Englendingar hagfræöina, og
Þjööverjar heimspekina. Enska
hagfræöin og þvska beimspekin
eru orönar dálitiö viöbrenndar.
en franska stjórnmálalifið er si-
fellt sami suöupotturinn. Og þött
Frakklandsforseti, Valéry Gis-
card d’Estaing, harmi það, aö
politiskar umræður snúist ætíö
upp i blóðugar burtreiðar i eilifri
kosningabaráttu i staö þess aö
vera ofviðri i tebolla upp á engil-
saxneska visu, þarsem i góösemi
vegur hver annan, er honum um
megn að gera kerfið afslappaðra.
Þingkosningarnar fara fram i
tveimur umferöum. Hin fyrri var
12. niars, en hin seinni verður 19.
mars. Opinberlega hófst undir-
búningur þeirra 20. febrúar eftir
koniu, sem stingur i stúf viö
háttalag stjórnmálaleiötoganna
almennt. Hann les gjarnan yfir
hausamótunum á andstæöingum
sinum á sama hátt og hann veitti
nemendum sinum lexiur áöur
lyrr meöan liann var prófessor i
hagfræði. Hann hefur megnustu
litilsviröingu á ..pólitikusapólitik-
inni”, sem de Gaulle nefndi svo
og sem er samnefnari yfir það
innantóma kosningabrölt, froðu-
snakk og Ivðskrum sem einkennir
málfiutning flokksforingjanna.
Barrre hamrar á þvi, aö hann lofi
ekki meiru en hann geti efnt.
Dæmin um lýöskrum og lof-
oröagjamm eru oröin mýmörg.
Einna hróplegast er þó umræöan
um lágmarkslaunin á vinnu-
markaöinum. Samningaviðræöur
vinstri flokkanna i september s.l.
um endurnvjun stefnuskrár
þeirra strönduöu ma. á þvi, aö
kommúnistar kröföust þess aö
lágmarkslaun á mánuöi yrðu
hækkuö úr 1750 fröndkum (uþb.
markslaunin. ákváöu flokksbræð-
ui’ hans engu að siöur skyndilega
að gera ráö fyrir hækkun þeirra i
2400 fr. frá og með aprilbyrjun
færi svo. aö vinstri flokkarnir
sigruöu. Veggspjöld með þessu
kosningaloforöi voru siöan limd á
alla tiltæka veggi ásamt mynd af
hinum ábúöarfulla formgja sósi-
alista. Francois Mitterand.
Hugsanleg áhrif vinstri
stjórnar á efnahagsíifið
Vtreikningar þeir, sein fylgdu
þessugylliboöi sósialista. uröu til
þess aö samræina stjórnarflokk-
ana og kommúnista i hatrömm-
uin árásum á þá, þótt á ólikum
forsendum væri. Sem vænta
mátti töldu talsmenn stjórnarinn-
ar. að hér væri reitt til höggs, sem
ylli holundarsári á frönsku efna-
hagslifi. Barre tók upp vasatölv-
una og fann þaö út, að endarnir
milli útgjalda- og tekjuliöa næöu
ekki saman: engin leið yröi til aö
Giscard viröir fyrir sér ástandiö.
aö fresturinn til aö skila framboö-
um rann út. En siðan i héraös-
kosningunum fyrir árisiöan hefur
ekkert lát oröiö á orrahriöinni:
þar var i rauninni um lokaæfingu
aö ræða.
Þaö er langt frá þvi, að slagur-
inn standi einungis milli
heimskra liægri inanna og væm-
inna vinstri manna. Deilurnar
milli flokka. sem eiga aö heita
samherjar, annars vegar sósial-
ista, kommúnista og vinstri-radi-
kala. hins vegar gaullista og Gis-
cardsinna, hafa að veruiegu leyti
skyggt á mikilvægi þeirrar á-
kvöröuúar, sem franskir kjósend-
ur verða nú að taka miUi tveggja
andstæöra fylkinga. Spurningin
er sú, hvort þetta val felur i sér
grundvallarbreytingu á þjóöfé-
laginu eöa hvort þaö takmarkast
við mismunandi leiöir tU að berj-
ast gegn kreppunni.
„Pólitíkusapólitíkin"
Ilaymond Barre, forsætisráö-
herra, hefur tamiö sér fram-
87500 kr. skv. núverandi gengi) i
2200 franka <110000 kr.). Þetta
neituöu sósialistar aö faUast á.
Siöan sletti einhver fram tölunni
2400 frankar (120000 kr.) Til sam-
anburðar má geta þess, að i
Y-Þýskalandi eru lágmarkslaun
105000 kr. og í Hollandi 175000
kr.l. Helsti efnahagssérfræðingur
sósiaiista, Michel Kocard, rak þá
upp neyðaróp og taldi, að slik
hækkun hefði i för með sér gjald-
þrot fjölda fyrirtækja af mið-
lungsstærö og atvinnuleysingjum
mundi þarafleiöandi fjöiga um
milljón. (Sérfræömgi Þjóðviljans
um Evrópukommúnisma, Arna
Bergmann, var nýlega gerður
mjög hlálegur grikkur i blaði
sinu. Viötal hans viö ónafngreind-
an franskan kommúnista var
kynnt á forsiðu meö mynd af Ro-
card, þannig að svo virtist, að Ro-
card væri komminn, sem um var
að ræða. Svona nokkuö fær
franska komma til aö sjá rautt).
En þótt Kocard ínálaöi skratt-
ann á vegginn varöandi lág-
sauma saman sáriö eftir upp-
skuröinn. Veröbólgan myndi
hoppa yfir islensk-suöurameriska
þröskuldinn, þe. yfir 30%: (þá
vantar ekki nema spiritismann til
að Frakkland sé i hóp með islandi
og Brasiliu). Þessum efnahags-
legu spádómum fylgdu vanga-
veltur, sem voru meira pólitisks
eðlis. Fvrr eða siðar mundi
Frakkland einangrast gagnvart
Efnahagsbandalagslöndunum og
neyöast til aö taka upp lokaö
markaðskerfi. Meööðrum orðum
mundi fjármagnsflóttinn og fjár-
festingartregöan leiöa tii ,,al-
þýöulýöveldis” i einhverri mynd.
Áhinnbóginn litu kommúnistar
ekki á stefnubreytingu sósialista
varöandi lá gmar kslaunin sem
skref til sátta, heldur þvert á móti
sem auglýsingabrellu. Sósialist-
um væri f mun að laða til sin at-
kvæöi þeirra lægstlaunuöu,
sem kommar telja sig hafa einka-
rétt á. Aörar ráðstafanir, sem
miöuöu aöþvi að útvega eyðslufé,
sýndu fram á. að sósialistar vildu