Vísir - 21.06.1978, Blaðsíða 11

vism Miövikudagur 21. júni 1978
11
STYRKLEIKI
FLOKKA
OG ÁHRIF
Þaö kjörtimabil sem nú er á
enda hefur um margt verið lær-
dómsrikt. Rikisstjórnin sem
setið hefur að völdum hafði á
bak við sig stærri þingmeiri-
hluta en nokkur önnur rikis-
stjórn hefur haft frá þvi kjör-
dæmabreytingin var gerð 1959.
Þaö hefur hins vegar komið I
ljós, að þessi rikisstjórn hefur
verið mjög veik og festuleysiö
verið hennar einkenni. Þetta
blasir ótvirætt við kjósendum
eftir þessi fjögur ár.
Sú ályktun sem af þessu verð-
ur dregin er, að stærðarhlutföll
ein sér séu ekki það sem öllu
máli skiptir. Stórir þingflokkar i
samsteypustjórn virðast eiga
erfiöara með að koma sér
saman um ákveðna stefnu og
sjáanlegt er, að i þingflokkum
núverandi stjórnarflokka hafa
hagsmunaöflin togast mjög á og
flokkarnir verið sjálfum sér
sundurþykkir. Hitt er að sjálf-
sögðu rétt að fjöldi atkvæða
ræöur úrslitum þegar mál koma
til afgreiðslu i þinginu. En þaö
er til litils, ef ekki næst sam-
komulag um að leggja mál
fram.
Mannvalið
Styrkleiki flokka fer i raun
meira eftir þeim mönnum sem
þingflokk skipa og þeirri forystu
sem flokkurinn lýtur, heldur en
fjöldanum. Á þessu siðasta
kjörtimabili var eftirtektarvert,
að fámennasti þingflokkurinn
vakti mesta athygli og hafði i
raun mest áhrif stjórnarand-
stöðuflokkanna. Það sem þar
gerði gæfumuninn var fyrst og
fremst forysta Magnúsar Torfa.
A engan annan forystumann
stjórnarandstööunnar var
meira hlustað né i raun tekiö
tillit til. En það var eins og áöur
sagði ekki vegna þess fjölda at-
kvæða sem þingflokkur Samtak-
anna haföi yfir að ráða heldur
málefnalegrar afstöðu til þing-
mála.
Að standa við fyrirheit
Nú þegar framundan eru að-
gerðir i þýðingarmestu málum
þjóðarinnar, efnahagsmál-
unum, þá skiptir það höfuömáli
að ná um þær samstöðu. Likur
til þess að það geti orðið
byggjast á þvi að til leiðsögu
veljist menn sem hafa traust
fólksins, menn sem sýnt hafa að
þeir standa viö orð sin og gerðir
þótt óþægilegt kunni að vera á
stundum.
Flestir gera sér ljóst, að
framundan eru mjög erfiðir
timar og yfirborðsmennska I
lausn vandamála sviptir okkur
sjálfstæði.
Þvi mega þeir menn ekki vera
i forystu sem sifellt láta undan
hagsmunahópum eða öörum
þrýstihópum. Það verður að
fylgja markaðri stefnu fram af
festu og einurð.
Af þeim mönnum, sem lik-
legir eru til að sitja á Alþingi
næsta kjörtimabil er enginn lik-
legri til að hafa farsæla forystu
um lausn þessa mikla vanda en
Magnús Torfi ólafsson, form.
Samtaka frjálslyndra og vinstri
manna.
Til vinnubragða hans hefur
áöur veriö vitnað svo og til þess
trausts sem hann nýtur hjá
hinum almenna kjósanda. Þar
skiptir engu þótt hann skipi fá-
mennasta þingflokkinn.
Við heyrum iðulega raddir
þess efnis, frá ýmsum stjórn-
málaforingjum, að þaö sé nú
ekki afskaplega erfitt aö leysa
málin ef aðeins þeir kæmust i
stjórn. Þessu fylgja gjarnan alls
konar yfirboö. Þegar á hólm-
inn er komiö reynist oftar en hitt
erfitt að standa við stóru oröin.
Þess er skemmst að minnast, að
I borgarstjórnarkosningunum
var allur þungi baráttunnar
lagöur á að fá samningana i
gildi á ný. Nú vitum við hins
vegar að við þetta var ekki staö-
iö. Þeim samningum, sem
knúöir voru I gegn með harðri
verkfallsbaráttu s.l. haust og
voru aðeins nokkurra mánaða
gamlir þegar þeim var rift, hef-
ur ekki verið komið I gildi. Meiri
hluti af starfsfólki Reykjavikur-
borgarbýrenn viö skerta samn-
inga, svikin kosningaloforð
blasa við. Opinberir starfsmenn
hafa harölega mótmælt vinnu-
brögðum meiri hluta borgar-
stjórnar að þessu leyti.
Farsæl lausn
Kjósendur eiga heimtingu á
þvi, aö þeir menn sem gefa kost
á sér, hvort heldur er til þing-
setu eöa sveitastjórna, vinni af
heilindum og standi við orð sln.
Kári Arnórsson skóla-
stjóri skrifar:
Loddaraleiknum lýkur
ekki nema menn gæti
þess að velja þá menn
til forystu sem alfarið
hafna sýndarpólitík.
Það verður að linna þessum
loddaraleik i islenskum þjóö-
málum. En honum lýkur ekki
nema menn gæti þess að velja
þá menn til forystu sem alfariö
hafna sýndarpólitik, hafna al-
farið pólitik sem byggir á þvi
einu að hrifsa til sín fylgi á
fölskum forsendum.
Nú er sá timi aö renna upp, að
menn geri upp hug sinn i þessu
efni. Kjósendur greiða um það
atkvæöi 25. júni hverja þeir
velja til þess að ráða fram úr
vandamálum þjóöarinnar. Það
val hlýtur að grundvallast á þvi
hver sé liklegastur til þess að
hafa forystu um farsæla lausn.
tilefnislausum spurningum? A
e.t.v. að drepa niður allan rekstur
Flugleiða nema flug til Norður-
landaog Bretlandseyja, sem yröi
þá margfalt dýrara en nú er?
Hvaö á eiginlega aö gera við allt
starfsfólkiö sem vinnur viö flug
félagsins á alþjóðaleiöum? Er
gjaldeyrissköpun félagsins einsk-
is virði? Sem sagt „Islenzk at-
vinnustefna” og „efling gjald-
eyrisskapandi atvinnugreina”.
Vilhjálmur Egiisson
viðskiptafræðingur
skrifar aðra grein sína
um efnahagstillögur
Alþýðubandalagsins.
Lifeyrissjóðir.
Lifeyrissjóður fyrir alla lands-
menn, og verötryggður meira aö
segja, er stefna Alþýðubanda-
lagsins. Skilyrði fyrir verötrygg-
ingu lifeyrissjóða er aö fjármagn
þeirra sé verðtryggt eða að um
gegnumstreymissjóð sé að ræða.
En fjármagn sjóðanna er ekki
hægt að tryggja með öðrum hætti
en verðtryggja útlán eða festa
fjármagn þeirra eingöngu I verð-
tryggðum rikisskuldabréfum.
Þannig fá menn þá smáhugmynd
um hvaða tegundir útlána skuli
verðtryggöar. En Alþýðubanda-
lagsmenn ætla llfeyrissjóöunum
ennfremur þaö hlutverk að
ávaxtafé sittlleiguibúöum og þá
veit fólk, hver leigan á að vera á
slíkum ibúðum, þegar verð-
tryggja á fjármagn sjóðanna.
Sjávarútvegur.
Stefna Alþýöubandalagsmanna
i sjávarútvegsmálum er ósköp
dularfúll. Það sem helst má þó
greina er að þeir vilja láta veiða
eins mikið af öllum fisktegundum
og fiskifræðingum þykir ráðlegt.
Er greinilegt að Lúðvik Jóseps-
son hefur ekki komiö nálægt mót-
un þeirrar stefnu þvi hann lét
veiða miklu meira en ráðlegt var,
iæsti allar viðvörunarskýrslur og
bréf frá fiskifræðingum vandlega
niður I skúffum og lét engan
mann sjá þær.
Innflutningur.
Innflutningsverzlunina á
ennfremur að stokka upp og bjóða
út innflutning helztu vöruteg-
unda. Þessar tillögur eru svo
hlægilegar að ekki er frekari orö-
um á þær eyðandi.
Kjaramál.
Þá segja þeir Alþýöubanda-
lagsmenn, að gerða kjarasamn-
inga skuli alltaf virða. Rétt er að
minna á ákvöröun borgarstjórn-
arinnar i Reykjavik um að halda
áfram hinu svokallaða kaupráni
og ekki ætla að greiöa fullar visi-
tölubætur á öll laun fyrr en
„kaupránslögin”, eru fallin úr
gildi. Þetta hljómar, sem lélegur
brandari I ljósi nýjustu afreka
þeirra.
!
og flskvinnsla
Iðnaður.
Þegar hefur veriö getið 1.2%
veltugjalds á iönað annan en út-
flutningsiönað, en það sem
Alþýðubandalagsmenn vilja
annars I iðnaöarmálum er að
félagslegur rekstur njóti for-
gangs, þegar um meiri háttar
rekstur er að ræða. Efla skal
verkmenntun („búa til fagidjóta ”
hét það hjá vinstri mönnum i
Háskólanum sem nú einoka
framboðslista flokksins) þannig
að rikisreknu fyrirtækin fái nú
sæmilega hæfa starfsmenn.
Annaö er varla bitastætt I iðn-
aöarstefnu Alþýöubandalagsins
utan að Lyfjaverzlun ríkisins
virðist eiga að verða aö einhverju
stórfyrirtæki, þótt það fyrirtæki
ætti fyrir löngu aö vera búið að
leggja niður.
Landbúnaður.
Gera skal mikla landbúnaöar-
áætlun og nú skal byrja á þvi að
taka tillit til markaðsaðstæðna.
Er landbúnaðurinn eina atvinnu-
greinin sem fær þann heiður hjá
Alþýðubandalagsmönnunum að
vera metinn á grundvelli arðsemi
aö einhverju leyti. Þá er því lýst
að veröleggja skuli framleiðslu
bænda og stýra lánamálum
þeirra þannig, aö þessari áætlun
sé hægt að fylgja. Þá ætla þeir
Alþýðubandalagsmenn að halda
verði á landbúnaöarvörum sem
lægstu með þvi aö skattleggja
hóflega allt sem varðar fram-
leiöslu eða sölu þeirra. Er þetta
að sjálfsögðu i hróplegri mótsögn
við l£% veltugjaldið og
veröbólguskattinn sem flestir
bændur munu þurfa aö greiöa. Að
lokum ætla þeir Alþýðubanda-
lagsmenn að kássast i innra
skipulag bændasamtakanna,
skipulag sem bændur hafa mótað
sjálfir og þurfa ekkert á aöstoö
Alþýöubandalagsins að halda við
aö breyta. En það skiptir Alþýöu-
bandalagsmenn engu máli, þeir
einir þykjast vita, hvernig
Stéttarsambandiö eigi aö starfa,
og það skulu bændur hafa hvort
þeim llkar betur eða verr.
Verzlun-þjónusta.
Alþýðubandalagsmenn hafa
ekki neinn sér-kafla um verslun,
og er manni næst að halda að hún
sé alls ekki talin meb atvinnuveg-
um. Astæða þess að verslunin er
ekki meö er ennfremur ef til vill
sú að I framtiðarhagkerfi þeirra
Alþýöubandalagsmanna er ekki
um neina verslun eba þjónustu að
ræða. Þaö má þó furöulegt vera,
ef versluninni á ekki að markast
einhver bás þvl samkvæmt stefnu
Alþýðubandalagsins i fjárfest-
ingarmálum er verslunin sú at-
vinnugrein, sem er best á vegi
stödd og aflögufær um fjármagn
til annarra atvinnugreina.
Rekstrarlega séð virðist þetta
vera alveg einstök atvinnugrein
þvi aö verslunin viröist nánast
geta tekið á sig meginþungann af
öllum skattahækkunum, sem
demba skal yfir. Ennfremur virð-
ist enga peninga þurfa til aö reka
verslun, þaö sanna bæði áform
um lækkun verslunarálagningar
og lánastöðvun til verslunarinn-
ar. Það undraveröasta er þó, aö
hægt er að reka atvinnugreinina
án þess að hafa til þess fólk svo
teljandi sé. Þannig verður ekki
annaö séð en að þeir Alþýðu-
bandalagsmenn hafi meira álit á
versluninni en þeir láta oft I veöri
vaka. Þaö er náttúrulega skiljan-
legt, þvi að verkafólk I verslunar-
stétt hefur jafnan fúlsað viö allri
Þjóðviljalyginni og sloppið við
þeirra forsjá að mestu leyti.
Lokaorð:
Ef reynt er að meta efnahags-
málatillögur Alþýöubandalagsins
i heild er erfitt að komast að
annarri niðurstööu en að þær séu
eins stór og mikil blaðra, mikil á
yfirboröinu en full af lofti.
Skammtima úrræöi þeirra felast i
þvi aö nfðast á verslunar- og þjón-
ustugreinum með lækkaðri versl-
unarálagningu, 1.2% veltugjaldi
og fjármagnssvelti. Ennfremur
skal leggja 1.2% veltugjald á iðn-
að annan en útflutningsiðnað og
gera aðrar tilfæringar I skatta-
málum, sem varla eru liklegar til
að gefa rikinu miklar tekjur. Þá
skal stefna útflutningsmörkuðum
okkar i EFTA OG EBE löndum og
þar meö gjaldeyrisöflun i stór-
hættu með þvi að rjúfa geröa
tollasamninga.
Ef til lengri tima er litið á enn
aðþjarma að versluninni meö þvi
að taka frá henni fólkiö. Draga
skal frekar úr gjaldeyrisöflun
meö þvi að hefta starfsemi Flug-
leiða.
Engan botn er nú hægt að fá i
vaxtastefnuna. Þar er talaö um
sérstaka verðtryggingu sparifjár,
verðtryggingu sumra útlána-
flokka og hagkvæm rekstrar- og
afurðarlán. Hvaö þetta allt
saman þýöir, er ráðgáta, sem
ekki er hægt aö leysa. Og þegar
lifeyrissjóðirnir koma inn i
myndina verður flækjan enn
meiri.
Gengislækkanir koma nú til
greina, og enginn veit, hvað er
satt og hvað er logið i stefnunni,
sem þó er sögö skýr. Gamalt fólk
má ekki lengur eiga eignir og
veröur að hrekjast úr Ibúðum sln-
um, ef þaö hefur verið svo
óheppiö aö koma sér upp húsnæði
fyrir fleiri en tvær manneskjur.
Þannig eralltá sömu bókina lært.
Efnahagsstefna Alþýðubanda-
lagsins er óreiöustefna. Við skul-
um sprengja blöðruna á sunnu-
daginn.