Vísir - 19.08.1978, Síða 11

Laugardagur 19. ágúst 1978
11
Þegar ferðafólk úr
stærri stöðum reynir að
gera sér mynd af lífinu á
litlum stöðum svo sem
litlum sjávarstöðum hér
á Vesturhjaranum er sú
mynd einatt séð gegnum
bilglugga eða linsuna á
Instamatik myndavél-
inni. Ekið er gegnum eitt
friðsælt fiskiþorp í
aftanskininu,fáir á ferli
og litlir bátar vagga í
lognværunni við bryggju-
stúfinn.
Byggingarnar sem upp
raga að frátöldu frysti-
húsinu er kirkjan, snyrti-
lega málað félagsheimil-
ið í alls konar ástandi og
hin ýmsu tilbrigði við
skólahús, allt eftir áfla-
brögðum síðustu ára.
Bensín plús
pulsameðöllu.
Samskipti gegnumakandi
fólks viö þorpiö eru ætiö ein
skoröuð viö frumþarfir bils og
manns. Bensin plús pulsameö-
öllu. Ef þarf aö kasta af sér
vatni á þessum slóðum er betra
að huga að þvi i tæka tiö þvi
slikar aögerðir eru miðaöar við
opnunartima bensinstöðva.
LÍFINMJM UBSUM
Oliufélögin hafa nefnilega axlaö
þá byröi sveitarfélaganna aö
reka almenningsklósett. Er
raunar eftirtektarvert, að blóm-
beranlegir kaupstaöir einsog
tsafjöröur með alvöru tónlistar
skóla á sinum snærum getur
ekki rekiö salerni með rennandi
vatni, sem tiðkast hefur á ís-
landi allt frá dögum Gauks
Trandilssonar sbr. uppgröftin á
Stöng.
Rammasamningurinn við
tilveruna.
Upp úr þvi sem þorpið er
komið i baksýnisspegilinn og
rammasamningur þess við til-
veruna hús og bilar á sinn staö
inn i Instamatikkið hefst diskús-
sjónin: Það virðist hafa það
sæmilegt. Það kúldrast ekki i
fjögurra herbergja,ekkert slor
sem það ekur á o.;s.f . Ef
utanaðkomandi fer hins vegar
að hnýsast i sérkröfurnar i einu
fiskiþorpi kemur brátt i ljós aö
þar býr að jafnaði einkar
nægjusamt fólk amk. á ýmist
það krydd sem gerir soðninguna
að mat. Stofnanir sem þykja
lifsnauðsynlegar i menningar-
samfélögum nútimans svo sem
almenningsbókasöfn fyrirfinn-
ast ef til vill ekki. Læknirinn á
kannski ekkert afdrep ef hann
kemur við. Menningarstarfsemi
i einni eöa annarri mynd á sér
ekkert þak nema ef til vill mjöl-
skemmuna. Hér verð ég þó að
undanskilja tvo kosti. Það er bió
og það sem heitir opinberlega
dansleikir. Haldið er uppi reglu-
legu biói i litlum stöðum einkan-
lega með myndum sem gengnar
eru sér til húðar annars staðar
eða hafa aldrei gengið. Kemur
þvi fyrir að vestur slæöast góðar
myndir sem fallið hafa i stórum
byggðum. Ber vist að skilja að
bióstjórar landsbyggðarinnar
verði að sýna ákveðinn kvóta af
vondum myndum til að fá eina
góða frá stóru bióköllunum i
Reykjavik.
ölvun bönnuð
Með lögum um félagsheimili
(orðið gæti verið afbökun úr
færeysku) sem áður hétu sam-
komuhús og sett voru fyrr á öld-
inni virðist einn höfuðtilgangur:
Aö halda i félagsheimilum
sveitaböll. Sveitaball er ein teg-
und af mannfagnaði sem
ákveðin er meö lögum og sækja
verður um leyfi fyrir hjá hlutað-
eigandi yfirvaldi. f auglýsing-
um um slik böll var allt fram á
þennan dag lögð þung áhersla á
að ölvun væri stranglega bönn-
uð. Þetta þýddi með öðrum
orðum að menn gátu borið
brennivin sitt inn i kviðpokum
en konur i veskjum og tuörum.
Þessar listahátiðir dreifbýlisins
eru einatt einn ærandi fyllignýr
sem stjórnað er af þjóðhetjum
þeim sem uppvöktust i kjölfar
lagasetningar um félagsheimili
að framleiða hávaða sem fólk i
nágrenni „fengi ekki sofið fyrir
söngvunum þeim.” Sveitamenn
byggja félagsheimili sin nú
ævinlega fjarri mannabú-
stöðum.
Menningarlegt uppeldi
enn í huga Guðs.
Ekkert er um þetta að segja ef
akkúrat hér sleppti ekki
viöleitninni að fullnægja
menningarlegum frumhvötum.
Ef vikið er aö menningarlegu
uppeldi i mörgum sjávar-
stöðum, þá er það enn i huga
Guðs. Undirr. er kunnugt um
einn litinn stað á Vestfjörðum
sem rekur skuttogara með
glæsibrag en hefur enn ekki
auönast aö festa kaup á slag-
hörpu hvorki af einstaklings-
framtaki né almannafé Aö hinu
leytinu er undirr. einnig kunn-
ugt ab slitur af bókasafni sama
pláss hefur um eins árs skeið
hvilt i pappakössum ætluðum
utanum þorskflök. I þvi sama
plássi er leikstarfsemi engin.
Tónleikar aldrei haldnir, bók-
menntakynningar eða upplestur
rithöfunda óþekkt fyrirbæri ut-
an prestur safnaðarins les úr
verkum sinum skv. embættis-
skyldu af og til.
Daglegt umræöuefni i litlum
stöðum nær skammt. Takmark-
ast einatt af hjali um náungann
þegar ekki eru rædd aflabrögö.
Þegar nýr embættismaður
kemur i pláss hvort sem það er
læknir prestur eöa kennari er
þaö ætið gripiö fegins hendi hjá
kjaftakellingum þorpsins af
báðum kynjum. Slikir aðsendir
menn eru þvi oft og tiðum
neyddir að loka sig af meö
einkalíf sitt eða sækja félags-
skap i aðra staöi. Kunn er
likingin með samdrykkju
prestsins læknisins og
kaupfélagsstjórans.
Þrýtur mig nú erindið að
sinni.
elskt vegabréf.
Nú kann það vel að vera að
menn taki vara við fréttum sem
birtast I blöðum v-þýska blaða-
kóngsins Springers og vissulega
hefur Bild það orð á sér að ekki
sé alltaf fullkomlega að marka
fréttirnar sem i þvi standa. En
það er þó athyglisvert að helstu
fréttir og myndir I sunnudags-
blaði Bild birtast þegar I blöðum
og timaritum út um allan heim.
Nema þessi eina frétt. Hvergi
er minnst á hana vestan né
austan járntjaldsins. Ekki einu
sinni i sviga eða nefnd meö var-
úð eða fyrirvara. Henni er ein-
faldlega sleppt.
Annaö atriði sem vert er að
hafa i huga er það aö „Carlos”
hafi orðiö sér úti um falskt
vegabréf, en það væri þá mál
sem einnig er fréttnæmt að
komast til botns i. Þvi hefur
verið sleppt. Það er þvi kannski
ekki að ástæðulausu sem menn
velta þessum atriðum fyrir sér.
Almenningsálitið i heiminum
er að miklu leyti mótað af þess-
ari svokölluðu heimspressu.
Það er staðreynd sem menn
verða aö kyngja. Vitaskuld get-
ur almenningsálitið mótast
gegn skoðunum heimspressunn-
ar I þeim málum sem hún kem-
ur á framfæri. En menn taka
ekki afstöðu meö eða móti mál-
um sem þeir hafa ekki vitneskju
um, með öörum orðum, þeim
málum sem heimspressan kem-
ur ekki á framfæri. 1 þvi liggur
stór þáttur gildis heimspress-
unnar viö mótun almennings-
álitsins.
Með þvi að þaga yfir málum
sem koma aðstandendum henn-
ar illa er hægt að viðhalda
„æskilegu” ástandi.
Flestir geta verið sammála
um að almenningsálit á Vestur-
löndum sé fremur hliðhollt lsra-
el, það er vitaskuld mikið til
heimspressunni að þakka eða
kenna. Fréttir.sem skaðaö gætu
þetta almenningsálti, ætli þær
séu birtar?
Þaðer sú spurning sembrenn-
ur á vörum margra V-Þjóðverja
um þessar mundir. Hvort þaö
geti verið að hatur Gyðinga
gagnvart Þjóðverjum risti svo
djúpt enn, að þeir standi sjálfir
fyrir hryðjuverkum og ránum,
ofbeldi og morðum I þeim til-
gangi að hefna sin fyrir aöför
nasista gegn Gyöingum um
miöbik aldarinnar?
Eða hvort þetta sé aðeins enn
ein móðursýkin iblöðunum hans
Axel Springer?
—HL
SJAKALIMM
T’----
l, was er
_______ _ _ ■: <luuuotttU
»«* K'mtroík.